Μαμά, όταν πάμε Πάνω...

[Daphne-]

Δάφνη μου, καλά και ωραία όλα αυτά.......κι εμείς έχει τύχει να πάμε στο κοιμητήριο με το παιδί, και είπαμε εδώ είναι ο παππούς, το σπιτάκι του, κλπ και το πήρε πολύ καλά......και ότι και να εξηγήσει μια μάνα σωστά, καλά θα το πάρει το παιδί.......απλά είναι ΜΗΝ ΤΥΧΕΙ.....να σε διαψεύσουν τα γεγονότα.......ορίστε πέθανε η μανούλα μιας συμμαθήτριας, βούιξε όλο το σχολείο, εκεί τι λές? Αφού έχεις πει όοοοοοολα τα ωραία για τα βαθειά βαθειά γεράματα.....

 

Οτι πέθανε οτι έπαψε να ζει. Κι εμεις έχουμε παιδάκι με μπαμπα που πέθανε πριν ένα χρόνο στην τάξη. Το συζητησαν κι εκει.

Γιατι να με διαψευσουν τα γεγονοτα?

Εννοεις οτι λεμε οτι ο θανατος συμβαινει στα γεραματα μόνο? Οχι δεν ειπα αυτο. Εξάλοθ η γιαγια ηταν νέα σχετικά και πέθανε ενώ η άλλη γιαγια που ειναι 20 χρόνια μεγαλυτερη ζει ακομα. Ρωτησε η μικρη γι αυτο. Ρωτησε τα πάντα....

 

Πιστευω, οτι μιλας /απαντας οταν ρωτησει το παιδι. Κι αν εχει προηγηθει θανατος οπως αυτος που ανεφερες λες κι εκει την αληθεια. Δηλαδη οτι ηταν ατυχημα, αρρωστια κτλ...

 

Εγώ προσωπικά δεν έχω συμφιλιωθεί με την ιδέα του θανάτου....πως λοιπόν να φτιάξω μια όμορφη ιστορία για το παιδί μου; Είναι τραγικό να χάνεις κάποιον δικό σου κ δεν θα μπορούσα να του το ωραιοποιήσω (παει στον Θεούλη,μας προσέχει,μας βλέπει απο ψηλά κτλ κτλ). Κ άντε κ πεθαίνει κάποιος στα βαθειά γεράματα . Αν όμως κάποιος πεθάνει ξαφνικά ή νεος;;;

 

Πως ενω θα εχω εξηγήσει στο παιδι μου ότι ο θάνατος δεν είναι κάτι οδυνηρό, εγώ θα υποφέρω , κλαίω, πονάω;;;

Ειναι πολύ λεπτό το ζήτημα....κ δεν θέλω κάν να το σκέφτομαι!!!

 

Μα το ζητούμενο δεν ειναι να ωραιοποιηθεί ο θάνατος για να μην λυπηθεί το παιδί, αλλά να απαντηθεί και να αντιμετωπιστει το συγκεκριμένο θέμα.

Ανάλογα με τα θρησκευτικα πιστευω ή οχι του καθενός μπαίνει και το θέμα που πάει η ψυχή αλλά αυτο ειναι ξεχωριστό κεφάλαιο.

Ειναι οδυνηρός ο θάνατος και κλαιμε μπροστα στα παιδιά, χωρίς όμως ακρότητες. Εξάλλου δεν νομιζω οτι υπάρχει καποιος που να εχει συμφιλιωθει. Παντα μας ταλαιπωρει το θεμα...

[LA LATINA]

Ειδικά για την αρρώστια όμως, οι ψυχολόγοι λένε να μην την αναφέρουμε ως αιτία θανάτου...γιατί μετά θα φοβούνται σε κάθε αρρώστια......

[Daphne-]

Ειδικά για την αρρώστια όμως, οι ψυχολόγοι λένε να μην την αναφέρουμε ως αιτία θανάτου...γιατί μετά θα φοβούνται σε κάθε αρρώστια......

Μπορούν να καταλάβουν τη διαφορά μεταξύ βαριάς αρρώστιας και αρρώστιας που κόλλησαν στο σχολείο.

 

Φοβούνται εάν χρησιμοποιήσουμε λέξεις "έφυγε", "κοιμήθηκε".

 

http://www.paidiatros.com/children/How-talk-my-child-about-death

[LA LATINA]

Μπορούν να καταλάβουν τη διαφορά μεταξύ βαριάς αρρώστιας και αρρώστιας που κόλλησαν στο σχολείο.

 

Φοβούνται εάν χρησιμοποιήσουμε λέξεις "έφυγε", "κοιμήθηκε".

 

http://www.paidiatros.com/children/How-talk-my-child-about-death

 

Eγώ επειδή τα νοσοκομεία είναι μέρος της ζωής μου, έχω τελείως άλλους χειρισμούς, είναι η περίπτωση τέτοια. Πάντως γεγονός είναι οτι καλό είναι να το συνδυάσουν με κάτι μακρινό, όπως πχ τα γεράματα.

[Daphne-]

Πάντως γεγονός είναι οτι καλό είναι να το συνδυάσουν με κάτι μακρινό, όπως πχ τα γεράματα.

 

Ναι πράγματι. Στις προσχολικές ηλικίες τονίζουμε το "πολυυυυυυυυ" γέρος ή το "πολύυυυυυυυ" άρρωστος. Η κόρη μου πρόσφατα πάντως έλεγε ότι θα μεγαλώσει θα γίνει μαμά και μετά γιαγιά κτλ. και ξαφνικά σταματάει και μου λέει :

Ξέρεις ποιο είναι το πρόβλημα μου όταν θα γεράσω πολύ?

Οτι μετά θα πεθάνω!

 

Της είπα οτι θα περάσουν ΠΟΛΛΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑ χρόνια για να συμβεί αυτό. Για μας δεν έχει εκφράσει τέτοια ανησυχία ακόμη. Το σκέφτηκε όμως για τον εαυτο της και το εξέφρασε...

[LA LATINA]

Είναι απίστευτο το τι μπορεί να σου πουν αυτά τα παιδιά.........

[Daphne-]

Είναι απίστευτο το τι μπορεί να σου πουν αυτά τα παιδιά.........

Γιατί λένε αυτό που σκέφτονται οπως ακριβως το σκέφτονται!

Εμείς έχουμε μπερδευτεί!

 

Alcyon πολύ ενδιαφέρον το λινκ που έδωσες παραπάνω.

[alcyon]

Μετά από τις συζητήσεις περί θανάτου, αργότερα επανήλθαν με τις ανησυχίες τους. "Δε θέλω να πεθάνεις", "δε θέλω να πεθάνω" κτλ κτλ Σε μένα αρκέστηκαν στο ότι, "ούτε εγώ θέλω να πεθάνω και δεν έχω σκοπό να το προκαλέσω", όμως... επειδή δεν ξέρουμε το πότε θα συμβεί αυτό, γι' αυτό φροντίζουμε να περνάμε κάθε μέρα όσο καλύτερα γίνεται, να αγαπάμε, να απολαμβάνουμε τη ζωή και να προχωράμε κάθε μέρα σε κάτι καλύτερο.

 

Συγκεντρωτικά (όχι όλα σε μία συζήτηση, αλλά σε βάθος χρόνου 1-2 ετών, ανάλογα με το ερέθισμα και την απορία που εξέφραζαν):

Έδειχνα πως δε με προβληματίζει ο θάνατος. Όπως δε με προβληματίζει μια γέννηση ή ένας γάμος ή μία βάφτιση... έτσι το ίδιο φυσικά υπάρχει και ο θάνατος "όταν έρθει η ώρα του". Στενοχωριόμαστε που δε θα έχουμε τον αγαπημένο μας, αλλά στο μεταξύ έχουμε νέους αγαπημένους στη ζωή μας και την καρδιά και το μυαλό μας γεμάτο από τις αναμνήσεις μας.

 

Κι όπως ο καθένας "αφήνει τα υλικά του" για να συνεχιστεί η ζωή (όπως στο παράδειγμα με το νεκρό δέντρο), έτσι αφήνει "ζωντανές" τις καλές και όμορφες στιγμές και ζει μέσα στις καρδιές μας. Μέσα από αυτά που έχουμε περάσει τα μεταφέρουμε στα παιδιά μας και στους γύρω μας κι έτσι εκτός από τα υλικά που ζωντανεύουν άλλους οργανισμούς, έχουμε και τις σκέψεις που ζωντανεύουν τις καρδιές μας και ζουν από γενιά σε γενιά (γι' αυτό έχουμε παραδώσεις, ήθη και έθιμα κτλ).

[alcyon]

Επίσης θεωρώ πως οι αναφορές στο θεό σε αυτές τις ηλικίες ίσως να μην έχουν το αποτέλεσμα που εμείς φανταζόμαστε.

Τα παιδιά προσπαθούν να καταλάβουν αυτά που βλέπουν. Όσα δε βλέπουν (ιδέες, αντιλήψεις)... είναι πιο δύσκολο να προσδιοριστούν και ενδεχομένως αν προκύψει κάποιο πρόβλημα/παρανόηση είναι δύσκολο να μεταβληθεί ή να διευκρινιστεί, γιατί δεν έχουν τον τρόπο να το εκφράσουν με ακρίβεια.

[Daphne-]

κι εμείς έχει τύχει να πάμε στο κοιμητήριο με το παιδί, και είπαμε εδώ είναι ο παππούς, το σπιτάκι του, κλπ και το πήρε πολύ καλά......και ότι και να εξηγήσει μια μάνα σωστά, καλά θα το πάρει το παιδί...

Εκανα παράθεση αυτο πριν αλλά δεν το σχολίασα.

Η αλήθεια ειναι οτι στο κοιμητήριο είναι μόνο το σώμα του παππού. Ο παππούς δεν είναι μόνο ένα σώμα για το παιδί. Και η έννοια "σπίτι" εμπεριέχει ζωή.

Ο τάφος δεν είναι σπίτι. Ολα αυτα μπορεί να μπερδέψουν και να φοβήσουν το παιδί παρόλο που τα λέμε με τις καλύτερες προθέσεις.

[LA LATINA]

Εκανα παράθεση αυτο πριν αλλά δεν το σχολίασα.

Η αλήθεια ειναι οτι στο κοιμητήριο είναι μόνο το σώμα του παππού. Ο παππούς δεν είναι μόνο ένα σώμα για το παιδί. Και η έννοια "σπίτι" εμπεριέχει ζωή.

Ο τάφος δεν είναι σπίτι. Ολα αυτα μπορεί να μπερδέψουν και να φοβήσουν το παιδί παρόλο που τα λέμε με τις καλύτερες προθέσεις.

 

Δίκιο έχεις, δεν το σκέφτηκα έτσι.....ευτυχώς δεν είχαμε περαιτέρω ερωτήσεις και ήταν μικρός, οπότε το ξέχασε κιόλας......

[goody]

Κι εμεις πηγαμε στο νεκροταφειο και του ειπα την αληθεια, οτι οταν πεθαινει καποιος βαζουμε το σωμα του σε ενα κουτακι και το θαβουμε στη γη κλπ οσο πιο απλα μπορω προσπαθω παντα να του λεω την αληθεια. Δειχνει να τα καταλαβαινει και το πηρε μια χαρα.

[Little Monkey]

Καλά τα λες, αλλά σε μια ιδεατή πραγματικότητα όπου ο θάνατος δε θα εμφανιστεί μπροστά τους πριν να είναι έτοιμα να τον αντιμετωπίσουν (πότε είμαστε?).

Δεν προετοιμάζεις το τρίχρονο να αντιμετωπίσει το θάνατο μιλώντας του για τον κύκλο της ζωής γιατί απλούστατα δεν έχει την ικανότητα να κατανοήσει τι του λες. Και τι ακριβώς σημαίνει να αντιμετωπίσει το θάνατο; Να μην στεναχωρηθεί; Μα φυσικά θα στεναχωρηθεί, ακόμα κι αν δεν καταλαβαίνει τι συμβαίνει. Θα στεναχωρηθεί γιατί θα βλέπει εσένα να στεναχωριέσαι.

 

Προσωπικά δεν θα ξεκινούσα κουβέντα για το θάνατο τόσο νωρίς εκτός αν ήταν απολύτως απαραίτητο ή αν το παιδί ρωτούσε, οπότε και θα άφηνα το παιδί να κατευθύνει τη συζήτηση δίνοντας εύπεπτες απαντήσεις.

 

Όσο για το ότι είναι μικρό για να φοβηθεί... κάποια στιγμή θα φοβηθεί, όσο και να το έχεις προετοιμάσει. Θα φοβηθεί μόλις καταλάβει τη μονιμότητα του θανάτου.

[ΑΝΝΑ24]

Δεν προετοιμάζεις το τρίχρονο να αντιμετωπίσει το θάνατο μιλώντας του για τον κύκλο της ζωής γιατί απλούστατα δεν έχει την ικανότητα να κατανοήσει τι του λες. Και τι ακριβώς σημαίνει να αντιμετωπίσει το θάνατο; Να μην στεναχωρηθεί; Μα φυσικά θα στεναχωρηθεί, ακόμα κι αν δεν καταλαβαίνει τι συμβαίνει. Θα στεναχωρηθεί γιατί θα βλέπει εσένα να στεναχωριέσαι.

 

Προσωπικά δεν θα ξεκινούσα κουβέντα για το θάνατο τόσο νωρίς εκτός αν ήταν απολύτως απαραίτητο ή αν το παιδί ρωτούσε, οπότε και θα άφηνα το παιδί να κατευθύνει τη συζήτηση δίνοντας εύπεπτες απαντήσεις.

 

Όσο για το ότι είναι μικρό για να φοβηθεί... κάποια στιγμή θα φοβηθεί, όσο και να το έχεις προετοιμάσει. Θα φοβηθεί μόλις καταλάβει τη μονιμότητα του θανάτου.

 

 

Αισθάνομαι ότι έχεις περισσότερο διάθεση για επιχειρηματολογία, παρά για να με βοηθήσεις. Άνοιξα αυτό το θέμα για να πάρω συμβουλές και την εμπειρία των άλλων για το πως να διαμορφώσω την ιστορία μου, όχι για το αν θα το κάνω. Αυτήν την απόφαση την έχω ήδη πάρει, και είναι το δεδομένο του ερωτήματός μου.

[Daphne-]

Η κόρη μου ρώτησε στα 2+ το μπαμπά της που είναι ο μπαμπάς του.

Ο άντρας μου στραβοκατάπιε, γιατί ο πατέρας του έχει πεθάνει πολλά χρόνια πριν. Απάντησα εγω.

-Πέθανε

-Δηλαδή?

-Να δεν αναπνέει, δεν μιλάει, δεν περπατάει. Δεν ζει.

 

Μετά από λίγο καιρό (2,5 ήταν) πέθανε η μητέρα μου.

Της το ειπα άμεσα και κλαιγοντας. Με αγκάλιασε και μου ειπε

-Δεν πειράζει, μην κάνεις ετσι, έχουμε την άλλη γιαγιά.

 

Το αντιμετώπισε μια χαρά, αλλά συχνά ρωτούσε πότε θα γυρίσει η γιαγιά της, παρόλο που της λέγαμε πώς δεν...

Λογικό γιατί στην ηλικία των 2,5 δεν μπορούν να καταλάβουν τη μονιμότητα του θανάτου.

 

Από τότε το συζητάει που και που, ρωτάει πολλά και διάφορα και λέει ότι είναι λυπημένη που πέθανε η γιαγιά της.

 

Δεν τη θυμάται φατσικά, αλλά (μου κάνει εντύπωση αυτό), στις ζωγραφιές της την περιλαμβάνει κι εκείνη, ως ενεργό μέλος της οικογένειας.

 

Φέτος το θέμα "θάνατος" ξαναζωντάνεψε λόγω ενός παιδιού στο σχολείο που έχει πεθάνει ο μπαμπάς του πρόσφατα. (Πολλά παιδιά το "έπαθαν" στην τάξη χωρίς να έχουν μιλήσει για το θάνατο πριν.)

 

Δεν ξέρω εάν μιλησαν στην τάξη ή μίλησαν με το κοριτσάκι, αλλά συχνά μου κάνει λόγο για το "μπαμπά που πέθανε και έγινε αστεράκι". Αυτό χωρίς ανησυχία και φόβο. Περιέργεια θα το έλεγα.

[Little Monkey]

Αισθάνομαι ότι έχεις περισσότερο διάθεση για επιχειρηματολογία, παρά για να με βοηθήσεις. Άνοιξα αυτό το θέμα για να πάρω συμβουλές και την εμπειρία των άλλων για το πως να διαμορφώσω την ιστορία μου, όχι για το αν θα το κάνω. Αυτήν την απόφαση την έχω ήδη πάρει, και είναι το δεδομένο του ερωτήματός μου.

Βασικά δεν μπορώ να σε βοηθήσω, γιατί δεν ξέρω πώς. Πιστεύω πως αυτό που κάνεις είναι λάθος γιατί φορτώνεις το παιδί με περιττά άγχη και κανονικά δεν θα έλεγα τίποτα, αλλά επειδή με ρώτησες ευθέως ("τι κάνεις τότε?") είπα να απαντήσω σε αυτό το ερώτημα για να μην νομίζεις ότι σε αγνοώ. Η απάντηση είναι ότι αυτά που κάνεις τώρα δεν θα σε βοηθήσουν "τότε" ειδικά σε περίπτωση ξαφνικής ή τραγικής απώλειας. Οι χειρισμοί σου όταν και αν το παιδί έρθει αντιμέτωπο με το θάνατο ενός προσφιλούς προσώπου, θα είναι διαφορετικοί, ανάλογοι με την ηλικία του και δεν θα βοηθηθούν ιδιαίτερα από αυτά που του λες τώρα, στην ηλικία των 3 χρονών.

 

Στη νέα ερώτηση ("πώς να διαμορφώσεις την ιστορία σου?") η απάντηση είναι δεν ξέρω. Αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δική σου κοσμοθεωρία και από την αντιληπτική ικανότητα της κόρης σου, οπότε ό,τι και να σου πω, μην γνωρίζοντας ούτε εσένα ούτε την κόρη σου, θα ήταν άτοπο.

[Χαρά-Μαρία]

Σορρυ little monkey, που ανακατευομαι αλλα τοτε γιατι απαντησες ?! ειναι υποχρεωτικη η συμμετοχη μας σε ολα τα θεματα?

[Little Monkey]

Σορρυ little monkey, που ανακατευομαι αλλα τοτε γιατι απαντησες ?! ειναι υποχρεωτικη η συμμετοχη μας σε ολα τα θεματα?

Καθόλου υποχρεωτική δεν είναι, άλλωστε συμμετέχω σε ελάχιστα θέματα. Αλλά επειδή με είχε ρωτήσει ονομαστικά, θεώρησα ότι ήταν καλύτερα να απαντήσω για να μη νομίζει ότι την αγνοώ. Προφανώς έκρινα λάθος

[ΑΝΝΑ24]

Πρέπει να διευκρινίσω, ότι ούτε έχω μετανιώσει που της μίλησα ούτε έχω εισπράξει από το παιδί κάτι που να με οδηγεί σε προβληματισμό.

Η αναζήτησή μου είναι, μάλλον θρησκευτικού περιεχομένου.

Δεν έχω δυσκολία στο να της παρουσιάσω μια ιστορία που να καλύπτει τις βασικές της απορίες, απλώς ταρακουνήθηκα γιατί δεν μπορούσα να της πω μια "επουράνια" ιστορία που να την πιστεύω κιόλας.

 

Little monkey, no hard feelings, απλώς στο πρώτο μου ποστ το ξεκινήσαμε λάθος.

Αντί να έχω μια απάντηση στο ζητούμενο (αν φυσικά είχες την όρεξη να ασχοληθείς μαζί μου), έφαγα ακύρωση στο δεδομένο. Φυσικά κάθε γνώμη δεκτή.

[Χαρά-Μαρία]

Επίσης θεωρώ πως οι αναφορές στο θεό σε αυτές τις ηλικίες ίσως να μην έχουν το αποτέλεσμα που εμείς φανταζόμαστε.

Τα παιδιά προσπαθούν να καταλάβουν αυτά που βλέπουν. Όσα δε βλέπουν (ιδέες, αντιλήψεις)... είναι πιο δύσκολο να προσδιοριστούν και ενδεχομένως αν προκύψει κάποιο πρόβλημα/παρανόηση είναι δύσκολο να μεταβληθεί ή να διευκρινιστεί, γιατί δεν έχουν τον τρόπο να το εκφράσουν με ακρίβεια.

 

 

 

Με αφορμη το παραπανω μηνυμα της alcyon, να πω οτι πιστευω οτι γενικα εχω μεγαλυτερη εμπιστοσυνη στην αντιληψη των παιδιων σε αυτες τις ηλικιες. Καταλαβαινουν περισσοτερα απ ο,τι φανταζομαστε. Ακουω συχνα «σε αυτη την ηλικια αντι να της πω τη σκαφη σκαφη, θα της πω μια αλλη ιστορια, που μελλοντικα θα κανει τη συνδεση» κλπ. Η οτι δεν θα αναφερω κατι ακομα μεχρι να μεγαλωσει. Aλλα δεν μου ταιριαζει η προσεγγιση ισως. H Ισως να μην ταιριαζει στο παιδι μου.

Πιστευω λοιπον οτι μπορεις να μεταφερεις τα της θρησκειας και σε αυτες τις ηλικιες. Μιλαμε βεβαια για πολυ βασικα πραγματα, οπως ισχυει και με ολους τους αλλους τομεις. Ολα ειναι θεμα προσεγγισης και πιστης. Αν δεν ειναι καποιος σιγουρος, θα μεταδωσει αυτη την ανασφαλεια στα οσα λεει. Αν πιστευει, θα τα μεταδωσει σωστα. Γι αυτο και σου ελεγα Αννα παραπανω, οτι επειδη απο τα γραφομενα σου φαινεται οτι πιστευεις, καλα κανεις και το σκεφτεσαι. Το προβλημα για εμενα ειναι αν ο γονιος δεν ειναι ο ιδιος κατασταλαγμενος, σε δευτερη μοιρα η ηλικια του παιδιου.

[white angel]

Έχασα την πολυαγαπημένη μου γιαγιάκα μεγάλης ηλικίας πριν από ενάμιση μήνα.Τα δυο μου μεγάλα παιδιά (6 και 4 ετών)φυσικά με ρώτησαν τι είχε συμβεί,Τους είπα ότι η γιαγιά μας έφυγε από την ζωή,η ψυχούλα της ανέβηκε στον ουρανό και πήγε κοντά στον Χριστούλη.Δεν θα την ξαναδούμε,αλλά αυτή μας προσέχει από εκεί πάνω και θέλει να είμαστε χαρούμενοι και ευτυχισμένοι.Η ζωή κάνει τον κύκλο της,όπως τα λουλουδάκια φυτρώνουν,υπάρχουν και κάποια στιγμή μαραίνονται,έτσι είναι και οι άνθρωποι.Η μεγάλη με ρώτησε μετά αν εγώ θα πεθάνω και της είπα ότι θα περάσουν πολλά χρόνια μέχρι τότε ,θα έχει κάνει και αυτή τα δικά της παιδάκια και εγγονάκια και η μαμά τότε θα είναι πάρα πολύ μεγάλη,δενήξερα πώς αλλιώς να το χειριστώ..Κάποια στιγμή μάλιστα με πέτυχε στη κουζίνα που κρυφόκλαιγα και με ρώτησε τον λόγο.Της απάντησα ότι μου λείπει η γιαγια και είμαι στεναχωρημένη.Μου απάντησε <μην στεναχωριέσαι,η γιαγιά εκεί ψηλά δεν θέλει να σε βλέπει έτσι,θέλει να είσαι δυνατή για να μας προσέχεις>.Δύσκολος ο χειρισμός σε αυτό το θέμα ..

[sofi@p]

Έχασα την πολυαγαπημένη μου γιαγιάκα μεγάλης ηλικίας πριν από ενάμιση μήνα.Τα δυο μου μεγάλα παιδιά (6 και 4 ετών)φυσικά με ρώτησαν τι είχε συμβεί,Τους είπα ότι η γιαγιά μας έφυγε από την ζωή,η ψυχούλα της ανέβηκε στον ουρανό και πήγε κοντά στον Χριστούλη.Δεν θα την ξαναδούμε,αλλά αυτή μας προσέχει από εκεί πάνω και θέλει να είμαστε χαρούμενοι και ευτυχισμένοι.Η ζωή κάνει τον κύκλο της,όπως τα λουλουδάκια φυτρώνουν,υπάρχουν και κάποια στιγμή μαραίνονται,έτσι είναι και οι άνθρωποι.Η μεγάλη με ρώτησε μετά αν εγώ θα πεθάνω και της είπα ότι θα περάσουν πολλά χρόνια μέχρι τότε ,θα έχει κάνει και αυτή τα δικά της παιδάκια και εγγονάκια και η μαμά τότε θα είναι πάρα πολύ μεγάλη,δενήξερα πώς αλλιώς να το χειριστώ..Κάποια στιγμή μάλιστα με πέτυχε στη κουζίνα που κρυφόκλαιγα και με ρώτησε τον λόγο.Της απάντησα ότι μου λείπει η γιαγια και είμαι στεναχωρημένη.Μου απάντησε <μην στεναχωριέσαι,η γιαγιά εκεί ψηλά δεν θέλει να σε βλέπει έτσι,θέλει να είσαι δυνατή για να μας προσέχεις>.Δύσκολος ο χειρισμός σε αυτό το θέμα ..

 

κάπως παρόμοια μίλησα κι εγώ στο γιο μου όταν πέθανε μια κοντινή μας συγγενής, μεγάλης ηλικίας, που ζούσε στο πατρικό του πεθερού μου, όπου πάμε διακοπές.

 

μετά από κάποιους μήνες, ο γιος μου μιλώντας στο τηλέφωνο με τον πεθερό μου, τον ρώτησε:

-παππού, είσαι γέρος?

-είμαι λίγο γέρος (72 ετών ο παππούς)

-και θα πεθάνεις?

-ε, κάποια στιγμή, θα πεθάνω κι εγώ

-θα πεθάνεις συντομα?

-κανείς δεν ξέρει πότε θα πεθάνει (ξεροκαταπίνοντας ο πεθερός)

-καλά, μη στενοχωριέσαι. εγώ, όταν πεθάνεις δε θα σε ξεχάσω και θα σου φέρνω γλάστρες στον τάφο σου

-α, μπράβο αγόρι μου. το ξέρω ότι με αγαπάς. κι εγώ σε αγαπώ πολύ. για δώσε μου τώρα τον μπαμπά σου που θέλω κάτι να του πω.

 

(τον λυπήθηκα τον καημένο τον πεθερό...)

[LA LATINA]

Αυτή είναι η μαύρη αλήθεια.......τα παιδιά δεν τα ενδιαφέρει πόσο γέρος είναι κάποιος, αλλά πόσο κοντινός τους είναι......και μην συμβεί κάτι σε κοντινό τους πρόσωπο....

Εκεί είναι και το δύσκολο, αν και απ ότι βλέπω το χειρίζονται άψογα μες την άγνοιά τους.....

[peper]

Το καλοκαίρι που μας πέρασε, πέθανε η σκυλίτσα μου που την είχα 13 χρόνια και τα παιδιά μου την είχαν σαν μέλος της οικογένειάς μας. Όχι η μικρή γιατί ήταν ενός και δεν θα καταλάβαινε και πολλά αν δεν την ξαναέβλεπε, αλλά η μεγάλη που ήταν τέσσερα.

Της είπα ότι η σκυλίτσα μας πέθανε γιατί ήταν άρρωστη βαριά. Με ρώτησε «πως είναι να πεθαίνεις;» Και της είπα «ότι έκλεισε τα ματάκια της και ήταν σαν να κοιμόταν, όμως επειδή τώρα πια δεν ζει δεν έχει αναπνοή και επειδή δεν έχει αναπνοή πια δεν πονάει από την αρρώστια της. Ότι ο παππούς θα την βάλει σε ένα κουτάκι και θα πάει να την θάψει στο κτήμα». Με ρώτησε « τι σημαίνει «θάψει»;. Της είπα ότι «θα ανοίξει μία λακκούβα στο χώμα, όπως άνοιγε και η σκυλίτσα μας που έκρυβε τα κοκαλάκια της και θα την βάλει μέσα και μετά θα την σκεπάσει». Με ρώτησε «αν θα κρυώνει»; Και της είπα ότι «δεν θα κρυώνει, γιατί τώρα πια δεν υποφέρει και δεν καταλαβαίνει τίποτα. Θα υπάρχει μόνο η ψυχή της, που έφυγε από το σώμα της». Επόμενη ερώτηση, «τι είναι ψυχή;». «είναι η ιδέα και η ανάμνηση που θα έχουμε από αυτήν και ότι θα τη θυμόμαστε πάντα γιατί την αγαπούσαμε πολύ». Επίσης της είπα ότι «τώρα η ψυχούλα της κάνει παρέα με την ψυχούλα του παππού μας (ο πεθερός μου έχει πεθάνει πριν γεννηθεί) και τώρα θα τους θυμόμαστε και τους δύο και θα τους αγαπάμε, μόνο που δεν θα τους βλέπουμε».

Εγώ αυτά είπα κι έτσι αντιμετωπίσαμε την απώλεια της σκυλίτσας μας

[ekavi_]

Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι καλό να λέμε και καμιά φορά "δεν ξέρω".

Δηλαδή:

- "τι γίνεται όταν πεθαίνουμε;" Αν δεν υπάρχει κάποια εκδοχή που πιστεύουμε, μπορούμε να απαντήσουμε στο παιδί, ότι δεν ξέρουμε τι γίνεται τότε και μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε.

-"θα ξαναδούμε αυτόν που πέθανε;" όχι, αλλά ελπίζουμε εκείνος να μπορεί να μας βλέπει"

κτλ

 

 

Επίσης μην συνδέουμε πάντα τον θάνατο με τα γηρατειά γιατί τα γεγονότα γύρω μας, αλλά και τα παραμύθια, έρχονται να μας διαψεύσουν αμέσως.