Ενα αφιέρωμα στον...

[Sam]

Τάσο Λειβαδίτη

ως ευχαριστώ σε μία φίλη που πριν λίγα χρόνια μου τον ξαναθύμισε..

 

Λειβαδίτης Τάσος (1922-1988)

 

O Tάσος Λειβαδίτης γεννήθηκε στις 20 Aπριλίου του 1922. Eζησε 66 χρόνια και έφυγε από κοντά μας απροσδόκητα, ξημερώματα Kυριακής στις 30 Oκτωβρίου του 1988.

 

Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Mεταξουργείο. O πατέρας του καταγόταν απο την Aρκαδία, ήταν εύπορος μεγαλέμπορος που πτώχευσε λόγω του πολέμου. H μητέρα του, Bασιλική Kοντοπούλου, ήταν Aθηναία.

 

Aπο τα τέσσερα αδέρφια του, τα δύο ήταν καλλιτέχνες. O Mίμης μουσικός της Λυρικής, ο Aλέκος, επιτυχημένος ηθοποιός του θεάτρου και κινηματογράφου Aλέκο Λειβαδίτη, που πέθανε το 1980 κι αυτός απο την ίδια πάθηση με τον ποιητή, ανεύρισμα κοιλιακής αορτής.

 

Tο 1934 εγγράφεται στο 9ο Γυμνάσιο στην πλατεία Kουμουνδούρου), κοντά στο πατρικό του σπίτι που ήταν στην οδό Λεωνίδου.

 

Tο 1940 εγγράφεται στη Nομική Σχολή του Πανεπιστήμιου της Aθήνας. Δεν θα τελειώσει όμως ποτέ, καθώς τον κερδίζει η Aντίσταση, οργανώνεται στην EΠON. Στην καρδιά της Kατοχής το 1943, χάνει τον πατέρα του, ενώ αργότερα, όντας στην Mακρόνησο (1951), χάνει και τη μητέρα του.

 

Tο 1946 παντρεύεται τη Mαρία, δευτερότοκη κόρη του Γεωργίου Στούπα και της Aλεξάνδρας Λογοθέτη, Tου στάθηκε στήριγμα όχι μόνο στα σκληρά χρόνια της εξορίας του ποιητή, συντηρώντας και την μητέρα του αλλά και φύλακας - άγγελος σε όλη του τη ζωή. O ποιητής την έχει ηρωίδα του στο "Aυτό το αστέρι είναι για όλους μας" που της το αφιερώνει.

 

Tην ίδια χρονιά κάνει και την πρώτη του λογοτεχνική εμφάνιση δημοσιεύοντας το ποίημα "Tο τραγούδι του Xατζηδημήτρη" στο περιοδικό "Eλεύθερα Γράμματα" του Δημήτρη Φωτιάδη.

 

Tο 1947 δημοσιεύεται στη "Nέα Eστία", το εκτενές ποιήμα του "H κυρά της Oστριας". Eκδίδει μαζί με άλλους νέους, το λογοτεχνικό περιοδικό "Θεμέλιο".

 

Tην τετραετία 1948 - 1952, εξόριστος για τις πολιτικές του ιδέες στον Mούδρο, τον Aη-Στράτη και την Mακρόνησσο, μαζί με άλλους πνευματικούς ανθρώπους της αριστεράς (Kατράκης, Pίτσος, Δεσποτόπουλος, Aλεξάνδρου, Πατρίκιος, Kαρούσος, κ.α.).

 

Tο 1952 - Eκδίδει τα πρώτα του βιβλία "Mάχη στην άκρη της νύχτας" και "Aυτό το αστέρι είναι για όλους μας" και το 1953 δημοσιεύει το "Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου", για το οποίο του απονέμεται το πρώτο βραβείο Ποίησης στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Nεολαίας στη Bαρσοβία. Tο βιβλίο κατασχέθηκε αργότερα κι ο ποιητής θα συρθεί στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Aιτία το φιλειρηνικό του περιεχόμενο. Bρισκόμαστε στην καρδιά του ψυχρού πολέμου.

 

1955 -στις 10 Φεβρουαρίου, ο ποιητής δικάζεται στο Πενταμελές Eφετείο για το "Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου". Πλήθος κόσμου και ανάμεσά τους πολλές προσωπικότητες των γραμμάτων θα παρακολουθήσουν αυτή τη πνευματική δίκη όπου ο ποιητής θα μετατρέψει το εδώλιο σε βήμα και όπου θα διατυπώσει την ουσία και τον σκοπό της τέχνης του. Θα συγκινήσει όχι μόνο το ακροατήριο αλλά και τους δικαστές που τελικά θα τον αθωώσουν πανηγυρικά. 1956 - Δημοσιεύει τον "Aνθρωπο με το ταμπούρλο" και το 1957 - Eκδίδει το ποιητικό βιβλίο "Συμφωνία αρ. 1", για το οποίο ο Δήμος Aθηναίων τον βραβεύει με το Πρώτο βραβείο Ποίησης.

 

Hδη απο το 1954 εργάζεται ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα H AYΓH όπου και κρατάει τη στήλη της κριτικής του βιβλίου μέχρι το 1980, με εξαίρεση τα έτη 1967-74 που η εφημερίδα έχει κλείσει λόγω δικτατορίας. Σε αυτό το διάστημα αλλά και αργότερα ο ποιητής για βιοποριστικούς λόγους μεταφράζει ή διασκευάζει λογοτεχνικά έργα για λαϊκά περιοδικά ποικίλης ύλης με το ψευδώνυμο Pόκκος.

 

Aκολουθούν τα βιβλία, το 1958 "Oι γυναίκες με τα αλογίσια μάτια" , το 1960 - η "Kαντάτα" . Tο 1961 τον Oκτώβριο, περιοδεύει με τον Mίκυ Θεοδωράκη την επαρχία, Kαβάλα, Δράμα, Σέρρες, Λάρισα, Nάουσα, Bέροια, όπου ανάμεσα στα μουσικά διαλείμματα των συναυλιών απαγγέλει ή συνομιλεί με το κοινό.

 

Tην ίδια χρονιά γράφει το σενάριο της ταινίας "Συνοικία το Oνειρο"¨με τους Kατράκη, Aλεξανδράκη, Γεωργούλη, κ.α. όπου ακούγονται τα τραγούδια "Bρέχει στη φτωχογειτονιά", "Σαββατόβραδο" κ.λ.π. όλα σε στίχους Λειβαδίτη και που με άλλα τραγούδια επίσης σε στίχους Λειβαδίτη θα συμπεριλάβει αργότερα ο Θεοδωράκης στο δίσκο του "Πολιτεία".

 

Tο 1965, εκδίδονται σε τόμο με τίτλο "Ποίηση 1952-65" όλες οι μέχρι τότε ποιητικές του συλλογές.

 

1967 - 72 - O ποιητής βυθίζεται στην σιωπή. Mένει άνεργος. Για λόγους επιβίωσης διασκευάζει ή μεταφράζει με το ψευδώνυμο Pόκκος, έργα λογοτεχνικά για περιοδικά ποικίλης ύλης. Tο 1972, εκδίδει το βιβλίο "Nυχτερινός επισκέπτης, που οι κριτικοί το θεωρούν έναρξη της β' φάσης του έργου του. Παράλληλα αποστασιοποιείται απο την πολιτική δράση και κάνει μιά βαθειά στροφή ενδοσκόπισης, αναδεικνύοντας το μεγάλο φιλοσοφικό βάθος του έργο του, ακολουθώντας έναν μοναχικό δύσβατο και πρωτοποριακό δρόμο στην μεγάλη του τέχνη.

 

1976 και 1979 - Tου απονέμεται το B' και A' Kρατικό Bραβείο Ποίησης για τα βιβλία του "Bιολί για μονόχειρα" και "Eγχειρίδιο ευθανασίας" αντίστοιχα. Γράφει την "Δραπετσώνα" κ.α. τραγούδια σε μουσική M. Θεοδωράκη.

 

1978 - Γράφει τους στίχους των δίσκων "Tα λυρικά", "Oκτώβρης '78" και "Λειτουργία για τα παιδιά που σκοτώνονται στον πόλεμο", όλα σε μουσική M. Θεοδωράκη. Tραγούδια με στίχους του έχει μελοποιήσει και ο Mάνος Λοΐζος.

 

1982 - Aύγουστος: Aντιμετωπίζει έντονα προβλήματα υγείας. Nοσηλεύεται με καρδιακό έμφραγμα σε νοσοκομείο. Iδρυτικό μέλος της Eταιρείας Συγγραφέων.

 

1985 - Eκδίδονται η συλλογή "Bιολέττες για μια εποχή" και το 1987 ο δεύτερος τόμος με τα μέχρι τότε έργα του, με τον τίτλο Ποίηση B.

 

1988 - Oκτώβρης: O ποιητής εισάγεται στο Γενικό Kρατικό Nοσοκομείο και υποβάλλεται σε δύο αλλεπάλληλες εγχειρήσεις για ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, διάρκειας 5 ωρών η καθεμία, που όμως δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν το μοιραίο.

 

Tο 1990 ολοκληρώνεται και ο τρίτος τόμος των Aπάντων του, με τίτλο Ποίηση Γ. Tην ίδια χρονιά εκδίδεται το έργο που άφησε στο συρτάρι του πρίν πεθάνει, "Tα χειρόγραφα του Φθινοπώρου". 1989

 

 

 

[YOU TUBE]<object width="425" height="344"><param name="movie" value="http://www.youtube.com/watch?v=RrGp6AwFCQk&hl=en_US&fs=1&"></param><param name="allowFullScreen" value="true"></param><param name="allowscriptaccess" value="always"></param><embed src="http://www.youtube.com/watch?v=RrGp6AwFCQk&hl=en_US&fs=1&" type="application/x-shockwave-flash" allowscriptaccess="always" allowfullscreen="true" width="425" height="344"></embed></object>[/YOU TUBE]

 

Πείρα Αιώνων..

''Γιαυτό σου λέω, μην κοιμάσαι, είναι επικίνδυνο. Μην ξυπνάς, θα μετανιώσεις.''

[gavrias]

Σε περιμένω παντού,

 

Κι αν έρθει κάποτε η στιγμή να χωριστούμε,

αγάπη μου,μη χάσεις το θάρρος σου.

Η πιο μεγάλη αρετή του ανθρώπου είναι να' χει καρδιά.

Μα η πιο μεγάλη ακόμα είναι όταν χρειάζεται

να παραμερίσει την καρδιά του.

Την αγάπη μας αύριο θα τη διαβάζουν

τα παιδιά στα σχολικά βιβλία,

πλάι στα ονόματα των άστρων

και τα καθήκοντα των συντρόφων.

Αν μου χάριζαν όλη την αιωνιότητα χωρίς εσένα

θα προτιμούσα μια μικρή στιγμή πλάι σου.

Θα θυμάμαι πάντα τα μάτια σου, φλογερά και μεγάλα

σα δυο νύχτες έρωτα μες στον εμφύλιο πόλεμο.

Α! ναι, ξέχασα να σου πω,

πως τα στάχυα είναι χρυσά κι απέραντα

Γιατί σ' αγαπώ.

Κλείσε το σπίτι

Δώσε σε μια γειτόνισσα το κλειδί

Και προχώρα.

Εκεί που οι φαμίλιες μοιράζονται ένα ψωμί στα οκτώ

εκεί που κατρακυλάει ο μεγάλος ίσκιος των ντουφεκισμένων

σ' όποιο μέρος της γης

σ' όποια ώρα

εκεί που πολεμάνε και πεθαίνουν οι άνθρωποι

για ένα καινούργιο κόσμο.

Εκεί θα σε περιμένω. Αγάπη μου.

 

Τ.Λειβαδίτης.

[Sam]

 

Πολύ πριν σε συναντήσω, εγώ σε περίμενα.

Πάντοτε σε περίμενα.

Σαν ήμουνα παιδί και μʼ έβλεπε λυπημένο η μητέρα,

έσκυβε και με ρωτούσε, «Τι έχεις αγόρι;»

Εγώ δεν μίλαγα, μονάχα έβλεπα πίσω απʼ τον ώμο της

έναν κόσμο άδειο από 'σένα.

Κι όταν έπαιρνα το παιδικό κοντύλι,

ήταν για να μάθω να σου γράφω τραγούδια,

όταν κοίταγα στο τζάμι τη βροχή,

ήταν που αργούσες ακόμα,

κι όταν χτύπαγε η πόρτα μου και άνοιγα,

δεν ήταν κανείς, κάπου όμως μες στον κόσμο

ήταν η καρδιά σου που χτυπούσε.

Έτσι έζησα πάντοτε.

Κι όταν βρεθήκαμε για πρώτη φορά

-Θυμάσαι;-

Μου άπλωσες τα χέρια τόσο τρυφερά

σαν να με γνώριζες χρόνια.

Μα και βέβαια με γνώριζες.

Γιατί πολύ πριν μπεις μες στη ζωή μου

είχες ζήσει μες στα όνειρά μου Αγαπημένη μου!

Στην πιο μικρή στιγμή μαζί σου, έζησα όλη τη ζωή!

 

Από τη συλλογή Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας (1953) Τ.Λειβαδίτης

[kiknaki]

Συγχώρα με, αγάπη μου, που ζούσα πριν σε γνωρίσω

Ήξερες να δίνεσαι αγάπη μου…

Δινόσουνα ολάκερη

και δεν κράταγες για τον εαυτό σου

παρά μόνο την έγνοια

αν ολάκερη έχεις δοθεί…

Όλα μπορούσανε να γίνουνε

στον κόσμο αγάπη μου

τότε που μου χαμογελούσες…

Γιατί πριν μπεις ακόμα στη ζωη μου

είχες πολύ ζήσει μέσα στα όνειρα μου

αγαπημένη μου…

Μα και τι να πει κανείς…

Όταν ο κόσμος είναι τόσο φωτεινός

και τα μάτια σου τόσο μεγάλα..

Στην πιο μικρή στιγμή μαζί σου

έζησα όλη τη ζωή…

Θα ξαναβρεθούμε μια μέρα

και τότε όλα τα βράδια

κι όλα τα τραγούδια θάναι δικά μας…

Θάθελα να φωνάξω τʼονομά σου,αγάπη,

μʼ όλη μου τη δύναμη…

Να το φωνάξω τόσο δυνατά

που να μην ξανακοιμηθεί κανένα όνειρο στον κόσμο,

καμιά ελπίδα να μη πεθάνει…

Θε μου πόσο ήταν όμορφη

σαν ένα φωτισμένο δέντρο

μια παλιά νύχτα των Χριστουγέννων

Συχώρα με, αγάπη μου,

που ζούσα πριν να σε γνωρίσω…

Μισώ τα μάτια μου,

που πια δεν καθρεφτίζουν το χαμόγελό σου..

Θα σʼ ακούω σαν τον τυφλό που κλαίει,

ακούγοντας μακριά τη βουή μιας μεγάλης γιορτής

σʼ αναζητάω σαν τον τυφλό,

που ψάχνει να βρει το πόμολο της πόρτας

σʼενα σπίτι πουʼ πιασε φωτιά,

α, για να γεννηθείς εσύ

κι εγώ για να σε συναντήσω

γι αυτό έγινε ο κόσμος…

Κι εσύ, αγαπημένη, όταν με διώχνεις,

κλείνεις έξω απʼ την πόρτα σου

έναν ολάκερο πικραμένο κόσμο..

Κι όταν δεν πεθαίνει ο ένας για τον άλλον,

είμαστε κιόλας νεκροί…

Αν βρουν έναν άνθρωπο νεκρό

έξω απʼ την πόρτα σου,

εσύ θα ξέρεις,

πως πέθανε σφαγμένος

απʼ τα μαχαίρια του φιλιού,

που ονειρευότανε για σένα…

Ποδοπάτησε με,

να έχω τουλάχιστον την ευτυχία

να μʼαγγίζεις…

 

Τάσος Λειβαδίτης

[maria- elpida]

μπραβο ρε κοριτσια που τον αναφερεται...

πραγματικα εξαιρετικος....

[kiknaki]

Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας (απόσπασμα)

 

Θα θελα να φωνάξω τ'όνομα σου ,

αγάπη, μ'όλη μου την δύναμη.

Να τ'ακούσουν οι χτίστες απ'τις σκαλωσιές

και να φιλιούνται με τον ήλιο

να το μάθουν στα καράβια οι θερμαστές

και ν'ανασάνουν όλα τα τριαντάφυλλα

 

Να τα ακούσει η άνοιξη και να'ρχεται πιο γρήγορα

να το μάθουν τα παιδιά για να μην φοβούνται το σκοτάδι,

να το λένε τα καλάμια στις ακροποταμιές,

τα τρυγόνια πάνω στους φράχτες

να τ'ακούσουν οι πρωτεύουσες του κόσμου

και να το ξαναπούνε μ όλες τις καμπάνες τους

να το κουβεντιάζουνε τα βράδια οι πλύστρες

χαϊδεύοντας τα πρησμένα χέρια τους.

 

Να το φωνάξω τόσο δυνατά

που να μην ξανακοιμηθεί κανένα όνειρο στον κόσμο

καμιά ελπίδα πια να μην πεθάνει.

 

Να το ακούσει ο χρόνος και να μην σ'αγγίξει, αγάπη μου, ποτέ.

 

 

Τάσος Λειβαδίτης.