Αναζήτηση στο φόρουμ

Το παρακάτω κείμενο αφορά χαλαρή μετάφραση (οπότε κρίνετε με επιείκεια, ή ακόμα καλύτερα διαβάστε το στα αγγλικά) του άρθρου "What Should You Do When Your Child Hits You?" της Laura Markham και δημοσιεύτηκε στο psychologytoday.com (psychologytoday.com/us/blog/peaceful-parents-happy-kids/201306/what-should-you-do-when-your-child-hits-you) Τι να κάνετε όταν σας χτυπάει το παιδί σας; Πως να μείνετε ήρεμοι όταν το παιδί ξεσπά πάνω σας. Laura Markham, Ph.D., «Για εμένα το μεγαλύτερο πρόβλημα παραμένει να είναι ο θυμός μου και ο φόβος μου, όταν το παιδί μου ξεπερνά τα όρια – ειδικά σε σχέση με ασφάλεια. Με έχει πονέσει άσχημα, τόσες πολλές φορές. Ξέρω ότι πιθανότατα να μην το εννοεί αλλά κάποιες φορές ο πόνος ήταν τόσο δυνατός που έβαλα τα κλάματα. Μακάρι να μπορούσα να παραμείνω ήρεμη σε τέτοιες περιπτώσεις» Το να μείνουμε ήρεμοι όταν το παιδί μας, μας χτυπάει είναι σχεδόν αδύνατο. Ο πόνος ενεργοποιεί άμεσα το κατώτερο στέλεχος του εγκεφάλου, αυτό που ελέγχει την παρόρμηση «πολέμησε ή φύγε» και το παιδί κατευθείαν μοιάζει με εχθρό. Αυτομάτως εμείς παίρνουμε τον «κακό δρόμο». Ξέρουμε ποιος είναι ο «κακός δρόμος». Είναι αυτός που γρυλίζουμε στο παιδί με σφιγμένα δόντια, ή αρχίζουμε να ουρλιάζουμε ή γινόμαστε σωματικά βίαιοι. Είναι όταν χάνουμε την ικανότητα να σκεφτούμε λογικά και αισθανόμαστε δικαιολογημένοι να πάθουμε και εμείς tantrum. Τι πρέπει να κάνετε όταν σας χτυπάει το παιδί σας; Εκείνη τη στιγμή, τίποτα. Η όποια αντίδραση όταν νιώθουμε έτσι θα έχει κακό αποτέλεσμα και για τους δυο σας. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα διαιωνίσετε έναν κύκλο που περιέχει και φυσική βία. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να θέσετε ξεκάθαρα όρια. Για την ακρίβεια, έχετε αρκετή δύναμη να προλάβετε αυτήν την κατάσταση, πριν αυτή επαναληφθεί. Το μόνο θέμα είναι ότι χρειάζεται να ρυθμίσετε τα δικά σας συναισθήματα, πριν βοηθήσετε το παιδί να ρυθμίσει τα δικά του. Τα παιδιά μαθαίνουν να ρυθμίζουν τα έντονα συναισθήματά τους όταν: 1. Αποδεχόμαστε όλα τους τα συναισθήματα 2. Όταν θέτουμε σταθερά και ξεκάθαρα όρια στις πράξεις 3. Όταν ρυθμίζουμε τα δικά μας συναισθήματα και λειτουργούμε σε σεβασμό. Ας το δούμε με παράδειγμα: Ο εξάχρονος Adrian ρίχνεται με δύναμη στη μαμά του, γρατζουνώντας την. «ΌΧΙ!!! Δεν είναι δίκαιο! Σε μισώ!!!» Η μητέρα του προσπαθεί να τον αποφύγει αλλά δεν είναι αρκετά γρήγορη. Το χέρι της έχει τώρα ένα μακρύ, άσχημο κόκκινο σημάδι. Είναι εξοργισμένη και τσιρίζει από τον πόνο. Παίρνει μια βαθιά ανάσα και λέει «Άουτς! Αυτό πόνεσε πολύ! Πάω να το φροντίσω. Θα σου μιλήσω αφού ηρεμήσω». Πηγαίνει στο μπάνιο και κλείνει την πόρτα (αν το παιδί έχει θέματα εγκατάλειψης ή είναι μικρότερο των πέντε, αφήνει την πόρτα ανοιχτή). Στο μπάνιο, η μαμά δε χάνει τον χρόνο της για να σκεφτεί όλους τους λόγους που μπορεί το παιδί της να είναι αχάριστο, κακό και μάλλον ο δολοφόνος με το τσεκούρι. Αντίθετα, φροντίζει το χέρι της πλένοντάς το, ώστε να ηρεμήσει το πληγωμένο παιδί μέσα της που θέλει εκδίκηση. Μετρά μέχρι το δέκα, παίρνοντας βαθιές αναπνοές. Θυμίζει στον εαυτό της ότι το παιδί της δυσκολεύεται να ρυθμίσει τα συναισθήματά του και ότι η ΔΙΚΗ της δυνατότητα να μείνει ήρεμη είναι ο ουσιαστικός παράγοντας που θα βοηθήσει το παιδί να κατακτήσει και το ίδιο τη δυνατότητα αυτή. Θυμίζει στον εαυτό της ότι ο στόχος είναι να μεγαλώσει ένα παιδί που ΘΕΛΕΙ να ρυθμίζει το θυμό του και έχει τη συναισθηματική νοημοσύνη να το κάνει. Αυτό σημαίνει ότι η τιμωρία σε αυτή τη φάση δε βοηθάει. Αντίθετά, το παιδί χρειάζεται να επανασυνδεθεί μαζί της ώστε να πάρει τη βοήθεια που χρειάζεται για να διαχειριστεί τα συναισθήματά του. Πέντε λεπτά αργότερα, βγαίνοντας από το μπάνιο, η μητέρα ακολουθεί τον «καλό δρόμο». Ξέρετε ποιος είναι αυτός, είναι όταν βλέπετε τα πράγματα μπαίνοντας στη θέση του παιδιού, έτσι ώστε να μπορείτε να ανταποκριθείτε με υπομονή και κατανόηση. Η μαμά πηγαίνει στο γιό της και κατεβαίνει στο ύψος του, αλλά τόσο μακριά ώστε να μην μπορεί να την χτυπήσει στο πρόσωπο (αυτό μειώνει και το φόβο του και έτσι είναι πιθανότερο να μην ξεσπάσει). «Αυτό πραγματικά με πόνεσε. Ξέρω ότι είσαι θυμωμένος. Αλλά δεν θα σε αφήσω να με πονάς. Οι άνθρωποι δεν είναι για να χτυπάνε». Adrian: Αλλά δεν είναι δίκαιο. Πρέπει να πάω στο σπίτι του Jake. Χθες είπες ότι μπορούσα. (Προσέξτε ότι ο Andrian παραβλέπει το γεγονός ότι χτύπησε τη μαμά του. Η μαμά του καταλαβαίνει ότι μέχρι να το παιδί να βοηθηθεί με τα συναισθήματά του, δεν είναι ικανό να μάθει αυτό που θέλει να του διδάξει για το χτύπημα) Μαμά: Ναι, το είπα. Βλέπω γιατί είσαι τόσο απογοητευμένος. Τα πράγματα άλλαξαν σήμερα, γιατί η γιαγιά θέλει να πάμε να μείνουμε μαζί της το βράδυ. Δεν θα μπορώ να επιστρέψω για να σε πάρω από τον Jake. Συγνώμη. Ξέρω ότι το περίμενες Adrian: Δεν κράτησες την υπόσχεσή σου! Είσαι ψεύτρα! Ο Adrian είναι ακόμα πολύ θυμωμένος αλλά η ενσυναίσθηση που του δείχνει η μαμά του, τον κρατά αρκετά ήρεμο ώστε να μην της επιτεθεί σωματικά αυτή τη φορά, μόνο λεκτικά. Τρέχει μακριά της μέσα στο δωμάτιο. Η μαμά καταλαβαίνει ότι αυτό είναι βελτίωση – απομακρύνεται αντί να την χτυπήσει. Μαμά: (δεχόμενη το θυμό του γιού της) Είναι πραγματικά νευριασμένος μαζί μου Adrian. Πιστεύεις ότι αθέτησα την υπόσχεσή μου». Η μαμά παραβλέπει το γεγονός ότι την λέει ψεύτρα, που για το παιδί εκείνη τη στιγμή είναι, ακόμα και αν συνήθως κρατάει την υπόσχεσή της. Αναγνωρίζει το θυμό και την αναστάτωση που τον προκαλούν να επιτεθεί. Adrian: (φωνάζοντας) Την ΑΘΕΤΗΣΕΣ την υπόσχεσή σου! Μου είχες πει ότι μπορώ να πάω Μαμά: (προσπερνώντας το ύψος της φωνής του, η μαμά μιλάει με καλοσύνη και ήρεμα, επιβεβαιώνοντας ότι αναγνωρίζει το θυμό του. Έτσι δείχνει το παράδειγμα της αποδοχής ευθύνης) «Σου έδωσα άδεια να πας και τώρα δε σε αφήνω. Έχεις δίκιο. Αθέτησα την υπόσχεσή μου. Υπάρχει λόγος που το έκανα αλλά και πάλι δεν κράτησα την υπόσχεσή μου. Είναι επόμενο να αισθάνεται θυμωμένος και πληγωμένος» Αdrian: (η ενσυναίσθηση που του δείχνει η μητέρα του, τον βοηθά να μοιραστεί τον λόγο που αναστατώθηκε). «Όλα τα άλλα παιδιά θα πάνε! Μόνο εγώ θα λείπω!» Μαμά: “Ω αγάπη μου, είναι φυσικό να είσαι θυμωμένος. Θέλεις να είσαι μαζί με τα άλλα παιδιά” O Αdrian επιτίθεται και πάλι. Προτιμά να παλέψει παρά να κλάψει, νιώθει καλύτερα έτσι. «Ποτέ δε με αφήνεις να πάει. Γι’ αυτό δεν έχω φίλους! Επειδή είσαι ψεύτρα και κακιά μαμά!» Η μαμά δεν τονίζει όλα τα πράγματα που κάνει για αυτόν, ούτε ότι κρατά την υπόσχεσή της τις περισσότερες φορές. Δεν μπαίνει καν στη διαδικασία να μαλώσει για το αν έχει φίλους. Παραμένει συμπονετική και ενσυναισθάνεται το θυμό του. «Δεν καταλαβαίνεις! Αν δεν πάω, δε θα με αφήσουν να παίξω μαζί τους μπάσκετ στο διάλειμμα» Μαμά: “Ανησυχείς ότι μετά από αυτό δε θα σου κάνουν παρέα;” Ο Adrian αρχίζει να κλαίει. Η μαμά του τον πλησιάζει. Κλαίει για λίγο και μετά σταματά ρουφώντας τη μύτη του. Αdrian: «Ο Jake θα θυμώσει μαζί μου» Μαμά: «Χμμμ.. έτσι νομίζεις; Επειδή δε θα πας σήμερα;» Αdrian: «Λέει ότι μόνο μόνο όσοι προπονούνται μαζί μπορούν να παίξουν» Μαμά: «Τώρα κατάλαβα γιατί ανησυχείς! Αλήθεια δεν θα σε αφήσουν να παίξεις στο διάλειμμα;» Αdrian: (τώρα που έχει εκφράσει τα συναισθήματά του, σκέφτεται πιο καθαρά). «Δε με νοιάζει αν θα θυμώσει ο Jake μαζί μου. Eγώ και πάλι θα παίξω μπάσκετ. Θα πω στη δασκάλα να με βοηθήσει αν δεν με παίζουν» Μαμά: «Αυτή είναι καλή ιδέα! Είναι κανόνας ότι όλοι επιτρέπεται να παίζουν;» Αdrian: «Ναι. Αλλά έτσι και αλλιώς θα με θέλουν στην ομάδα τους γιατί είναι καλός στις πάσες» Μαμά: «Εγώ πάντα θα σε ήθελα στην ομάδα μου» Ο Adrian την αγκαλιάζει. Μαμά: Όμως Adrian, υπάρχει κάτι σοβαρό που πρέπει να συζητήσουμε. Κοίτα το χέρι μου. Αdrian: (Τώρα που έχει εκφράσει το θυμό του, δεν είναι επιθετικός) Συγνώμη μαμά. Πονάει; Μαμά: Ναι Adrian, πονάει. Κατάλαβα γιατί θύμωσες. Μπορείς να είσαι όσο θυμωμένος θέλεις. Αλλά ΔΕΝ θα σε αφήνω να με χτυπάς. Οι άνθρωποι δεν είναι για να χτυπάνε» Αdrian: Δεν ήθελα να σε χτυπήσω. Ήμουν θυμωμένος. Μαμά: Καταλαβαίνω γιατί ήσουν πραγματικά θυμωμένος. Κάποιες φορές όλοι θυμωνουμε. Αλλά δεν υπάρχει δικαιολογία για το χτύπημα, ΠΟΤΕ. Τι μπορούμε να κάνουμε την επόμενη φορά που θα θυμώσουμε τόσο πολύ; Αdrian: Ξέρω, πρέπει να χρησιμοποιώ λέξεις Μαμά: Ναι. Και αν δεν μπορείς να το κάνεις αυτό, τι άλλο μπορείς να κάνεις; Αdrian: Να φωνάζω; Μαμά: Από το να χτυπάς, ναι είναι καλύτερο. Αdrian: Να χτυπάω το πόδι μου στο πάτωμα; Μαμά: Τέλεια ιδέα! Υπάρχει και κάτι ακόμα που μπορείς να κάνεις. Μέτρα μέχρι το δέκα και παίρνε βαθιές αναπνοές. Για να το δοκιμάσουμε. Αdrian: Εντάξει (μετράνε μαζί μέχρι το 10, με βαθιές αναπνοές) Μαμά: Adrian, την επόμενη φορά που θα θυμώσεις, νομίζεις ότι θα μπορέσεις να κάνεις αυτά που είπαμε; Γιατί εντάξει να θυμώνεις, αλλά το να χτυπάς ΔΕΝ είναι εντάξει. Ποτέ δε θα σε χτυπούσα. Δε θα σε αφήσω να με χτυπήσεις. Αdrian: Μαμά, δε θα σε ξαναχτυπήσω. Θα γίνω καλύτερος στο να κρατιέμαι. Δεν ήξερα ότι χρειαζόταν μόνο αυτό! Μαμά: Adrian, είναι εντάξει που θύμωσες. Και ίσως και εγώ θα έπρεπε να είχα κάνει καλύτερη δουλειά και να έχω πει τι πρέπει να κάνεις. Και καταλαβαίνω ότι είχες καλό λόγο που θύμωσες γιατί δεν κράτησα την υπόσχεσή μου. Αλλά ακόμα και αν έχεις απόλυτο δίκιο για κάτι, ΠΟΤΕ δεν είναι εντάξει να χτυπάς, ότι και να γίνει. Εντάξει; Αdrian:Εντάξει. Συμφωνία! (δίνουν τα χέρια) Μαμά: Μήπως χρειάζεσαι ένα μυστικό σύνθημα για όταν θυμώνεις; Αdrian: Μπορείς να μου λες «Time out!” όπως οι διαιτητές Μαμά: Ωραία, μπορώ να το δοκιμάσω. Και τι θα κάνεις όταν πω «Τime out”; Αdrian: Θα μετρήσω μέχρι το 10 και θα αναπνέω, ό,τι και αν γίνει. Μαμά: Ωραία, έχουμε συμφωνία! Άντε πάμε να ετοιμαστούμε τώρα για να πάμε στη γιαγιά. Έχουμε αργήσει, θα σε βοηθήσω να ετοιμαστείς. Αdrian: Θα είμαι πολύ γρήγορος! Επανέρχονται πάντα τα παιδιά τόσο γρήγορα; Όχι. Αλλά όσο περισσότερο εξασκήστε σε αυτή την προσέγγιση, τόσο πιο γρήγορα θα μάθουν να αυτορυθμίζονται και όλο και λιγότερο θα το χάνουν. Όταν είστε εσείς ήρεμοι, τα παιδιά σας ακολουθούν. Τι έμαθε ο Adrian; Μερικά χρήσιμα εργαλεία για να συγκρατεί τον εαυτό του. Ότι η μαμά του μπορεί να τον βοηθήσει όταν είναι αναστατωμένος Πως όταν υπάρχει ένα πρόβλημα, η ώριμη πράξη είναι να αναλάβεις την ευθύνη που σου ανήκει, όπως έκανε και η μαμά του. Ότι είναι ικανός να πονέσει κάποιον και σίγουρα δεν θέλει να το κάνει αυτό. Ότι η μαμά του βάζει όρια στο τι κάνει ο ίδιος ώστε όλοι να είναι ασφαλείς, πράγμα ανακουφιστικό. Ότι τα συναισθήματά του είναι αποδεκτά και ότι εξαϋλώνονται όταν αφήνεται στο να τα νιώσει. Ότι μπορεί να επιλέξει πως θα τα εκφράσει. Και ίσως το πιο σημαντικό, ότι η αγάπη της μητέρας του είναι δεν έχει όριο, ακόμα και όταν αυτός τα ξεπερνά. Γιατί στην αγάπη, δεν υπάρχει όριο, υπάρχει μόνο αγάπη. Είθε να κάνετε σήμερα θαύματα, μεγάλα ή μικρά. Η Laura Markham, Ph.D., είναι η συγγραφέας του Peaceful Parent, Happy Kids: How To Stop Yelling and Start Connecting.