Πίνακας Ανακοινώσεων: Μετανάστευση

[Συντονιστής Π]

Το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τη Δημοκρατία (UNDEF) προκήρυξε τον 5ο γύρο χρηματοδότησης οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών για έργα που στοχεύουν στην προώθηση και τη στήριξη της δημοκρατίας.

 

Οι προτάσεις πρέπει να υποβληθούν ηλεκτρονικά από τις 15 Νοεμβρίου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2010. Περισσότερες πληροφορίες (ηλεκτρονική φόρμα αίτησης, συχνές ερωτήσεις κτλ.) μπορείτε να βρείτε εδώ <http://www.unric.org/el/index.php/-latest-news/26488-5.

Για περισσότερες πληροφορίες ή διευκρινίσεις, παρακαλούμε επικοινωνήστε με το Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης του ΟΗΕ (τηλ. 00 32 2 788.84.68, φαξ. 00 32 2 788.84.85, Email: [email protected]).

 

Τομέας Ενημέρωσης ʽΥπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες

Γραφείο στην Ελλάδα, τηλ. 210 6756801, www.unhcr.gr

[Συντονιστής Π]

Κάλεσμα για συμμετοχή σε συνέδριο με θέμα:

«Σταυροδρόμι γλωσσών & πολιτισμών: μαθαίνοντας εκτός σχολείου»

Η Παιδαγωγική Σχολή (Π.Τ.Δ.Ε. & Τ.Ε.Π.Α.Ε.) του Α.Π.Θ., το Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, η ομάδα «Πολύδρομο» και η «PRAKSIS» σας προσκαλούν να συμμετάσχετε στο διεθνές συνέδριο «Σταυροδρόμι γλωσσών & πολιτισμών: μαθαίνοντας εκτός σχολείου» που διοργανώνουν στις 8-10 Απριλίου 2011 στον Πύργο της Παιδαγωγικής Σχολής του Α.Π.Θ.

 

Το συνέδριο απευθύνεται σε μέλη ποικίλων συλλογικοτήτων που παρέχουν μαθήματα ελληνικών ως δεύτερης γλώσσας σε μετανάστες/τριες (ενήλικες και παιδιά), αλλά και σε μέλη συλλόγων μεταναστών/τριών που διδάσκουν τις δικές τους γλώσσες σε παιδιά δεύτερης και τρίτης μεταναστευτικής γενιάς. Η συνάντηση αυτή έχει τους εξής στόχους:

· Την επικοινωνία ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο και τις ποικίλες ομάδες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της γλωσσικής εκπαίδευσης εκτός τυπικού σχολικού πλαισίου

· Την προβολή του έργου των εθελοντών/τριών που, μέσω των ποικίλων συλλογικοτήτων τους, προσφέρουν ένα πολύτιμο και ιδιαίτερα απαιτητικό εκπαιδευτικό έργο

· Την ανάδειξη των επιμέρους πρωτοβουλιών των μεταναστευτικών ομάδων σχετικά με το ζήτημα της διατήρησης των γλωσσών τους και τον αντίστοιχο εμπλουτισμό της ακαδημαϊκής έρευνας

· Την προβολή της επαφής ανάμεσα στον ελληνικό και τον αραβικό πολιτισμό, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του ΥΠΠΟ «Θεσσαλονίκη: Σταυροδρόμι πολιτισμών» με εστίαση κατά το 2011 στις χώρες της Μέσης Ανατολής.

 

Επιμέρους θεματικές ενότητες του Συνεδρίου είναι:

Ημέρα 1η

· Πρακτικές που αναπτύσσονται και σχετικοί προβληματισμοί εθελοντών/τριών που διδάσκουν την ελληνική ως δεύτερης: επιτυχίες & αποτυχίες

· Ιδεολογικές διαστάσεις της γλωσσικής διδασκαλίας

· Ιδιαίτερες ανάγκες των ποικίλων συλλογικοτήτων που δραστηριοποιούνται στον χώρο της γλωσσικής διδασκαλίας και τρόποι διασύνδεσης του Πανεπιστημίου με λιγότερο τυπικές μορφές εκπαίδευσης

 

Ημέρα 2η

· Η σημασία της διατήρησης των μητρικών/μεταναστευτικών γλωσσών για τα παιδιά

· Πρακτικές διατήρησης των μεταναστευτικών γλωσσών

· Η δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης της παιδικής διγλωσσίας εντός και εκτός σχολείου

Ημέρα 3η

· Η αραβική γλώσσα στην Ελλάδα: πραγματικότητα και προοπτικές

· Τα ελληνικά στις αραβόφωνες χώρες

· Ζητήματα διγλωσσικής εκπαίδευσης ανάμεσα στην Εβραϊκή και την Αραβική κοινότητα της Μέσης Ανατολής

Η οργανωτική επιτροπή προτείνει σύντομες ανακοινώσεις (διάρκειας 15 λεπτών), ούτως ώστε να υπάρξει αρκετός χρόνος για συζήτηση στο τέλος της κάθε συνεδρίας.

Παρακαλούμε να μας στείλετε το όνομα, την ιδιότητα, τον φορέα που, ενδεχομένως, εκπροσωπείτε, τον τίτλο της εισήγησης που θα θέλατε να παρουσιάσετε, καθώς και τη θεματική ενότητα στην οποία υπάγεται μέχρι τις 15 Ιανουαρίου 2011 στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [email protected]

 

Ευχαριστούμε,

Γιώργος Ανδρουλάκης

Σούλα Μητακίδου

Ρούλα Τσοκαλίδου

Μέλη της Επιστημονικής & Οργανωτικής Επιτροπής

[Συντονιστής Π]

Από την ενημέρωση προς δημοσιογράφους που έγινε στα κεντρικά της Ύπατης Αρμοστείας στη Γενεύη στις 7/1:

"Καθώς τα κράτη αυξάνουν τον έλεγχο των συνόρων, η Ύπατη Αρμοστεία κάνει έκκληση να λαμβάνονται υπόψη όσοι διαφεύγουν λόγω διώξεων

 

Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) ανησυχεί κάθε φορά που κράτη προτίθενται να λάβουν μέτρα με στόχο να αποτρέψουν την είσοδο παράτυπα εισερχόμενων μεταναστών στο έδαφός τους, χωρίς ταυτόχρονα να τίθενται σε εφαρμογή συγκεκριμένες εγγυήσεις για όσους αναζητούν διεθνή προστασία. Έχουμε λάβει πολλές ερωτήσεις σχετικά με πρόσφατες δηλώσεις από την Ελλάδα που αφορούν την πιθανή κατασκευή μιας περίφραξης 12 χιλιομέτρων κατά μήκος των συνόρων με την Τουρκία στην περιοχή του Έβρου.

 

Ενώ κάθε χώρα έχει το δικαίωμα να ελέγχει τα σύνορά της, είναι σαφές ότι ανάμεσα στους πολλούς ανθρώπους που περνούν από την Τουρκία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός ατόμων που διαφεύγουν τη βία και τις διώξεις. Επομένως, η εφαρμογή μηχανισμών ελέγχου των συνόρων που να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες όσων αναζητούν προστασία είναι ζωτικής σημασίας.

 

Με το να χτίζουμε τείχη σπάνια λύνουμε το βασικό πρόβλημα των μεταναστευτικών πιέσεων, όπου περιλαμβάνονται και τα άτομα που ζητούν προστασία. Όπως και με άλλα μέτρα που αποτρέπουν αδιακρίτως τις αφίξεις, υπάρχει ο κίνδυνος όσοι αναζητούν άσυλο να καταφύγουν σε πιο επικίνδυνες οδούς σε αναζήτηση ασφάλειας. Να γιατί πολλοί αιτούντες άσυλο βρίσκονται σήμερα στα χέρια κυκλωμάτων παράνομης διακίνησης.

 

Το πρόβλημα στην Ελλάδα επιτείνεται από το γεγονός ότι το σύστημα ασύλου δε λειτουργεί ακόμα - παρά τις συνεχιζόμενες προσπάθειες μεταρρύθμισής του. Η Υ.Α. συνεργάζεται με τις κυβερνητικές αρχές για να τεθεί σε εφαρμογή μια δίκαιη διαδικασία για την αξιολόγηση των αιτημάτων ασύλου. Σήμερα, πολλές χιλιάδες αιτούντων άσυλο ζουν σε κατάσταση ανασφάλειας στην Ελλάδα.

 

Στην Τουρκία, η κυβέρνηση συνεχίζει να εφαρμόζει το γεωγραφικό περιορισμό της Σύμβασης του 1951, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τη χορήγηση ασύλου μόνο για τους πρόσφυγες που προέρχονται από ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, οι περισσότεροι αιτούντες άσυλο στην Τουρκία κατάγονται από το Ιράν, το Ιράκ, το Αφγανιστάν και τη Σομαλία.

 

Στην Τουρκία οι αιτήσεις ασύλου όσων δεν έχουν καταγωγή από χώρες της Ευρώπης εξετάζονται από την Υ.Α.. Όσοι διαπιστώνεται ότι είναι πρόσφυγες επιτρέπεται να παραμείνουν, εν αναμονή της μετεγκατάστασής τους σε τρίτη χώρα. Ο αριθμός των θέσεων μετεγκατάστασης, όμως, υπολείπεται των αναγκών και σήμερα υπάρχουν περίπου 10.000 πρόσφυγες που περιμένουν να μετεγκατασταθούν από την Τουρκία. Η Υ.Α ενθαρρύνει περισσότερες χώρες, και ιδιαίτερα τα κράτη μέλη της Ε.Ε., να δείξουν αλληλεγγύη στην Τουρκία συμμετέχοντας στην προσπάθεια μετεγκατάστασης."

 

 

Για περισσότερες πληροφορίες:

 

Αθήνα: Καίτη Κεχαγιόγλου, +306 97 22 87 618

Ρώμη: LauraBoldrini. +39 33 55 403 194

Γενεύη: Sybella Wilkes, +41 79 557 91 38

[Eviri]

Δεν ξέρω αλλά, αυτή η είδηση μου δίνει την εντύπωση ότι για άλλο λόγο γίνεται κι άλλο λέει στο κοινό. Εξάλλου, αν το δει κανείς σφαιρικά η Ελλάδα πιο πολύ βρέχεται από θάλασσα, όπου δεν ελέγχεται εύκολα η πρόσβαση λαθρομεταναστών, παρά συνορεύει από στεριά με άλλες χώρες. Τώρα τους έπιασε ο πόνος για ενίσχυση συνόρων;

[etziamp]

Δεν ξέρω αλλά, αυτή η είδηση μου δίνει την εντύπωση ότι για άλλο λόγο γίνεται κι άλλο λέει στο κοινό. Εξάλλου, αν το δει κανείς σφαιρικά η Ελλάδα πιο πολύ βρέχεται από θάλασσα, όπου δεν ελέγχεται εύκολα η πρόσβαση λαθρομεταναστών, παρά συνορεύει από στεριά με άλλες χώρες. Τώρα τους έπιασε ο πόνος για ενίσχυση συνόρων;

 

...για να μη φύγουμε εμείς!!!μ' αυτά που μας κάνουν

[Eviri]

χαχαχα!!!!!!!! Δεν το είχα σκεφτεί αυτό. Ξεκίνησαν να μας "κλειδώνουν" στην Ελλάδα για να μη μεταναστεύσουμε κι εμείς;

[elenik]

...για να μη φύγουμε εμείς!!!μ' αυτά που μας κάνουν

 

καλοοοοο. Λυθηκα στο γελιο λεμε :lol:

[pashalitsa]

...για να μη φύγουμε εμείς!!!μ' αυτά που μας κάνουν

 

 

Και κολυμπώντας θα φύγουμε έτσι όπως πάνε... Και να δω ποιον μ&^&^$ θα βρούνε μετά να πληρώνει για τα χρέη που αυτοί δημιούργησαν... Τωρα σκέφτηκαν να περιφρουρήσουν τη χώρα; ΤΩΡΑ;;;;;;;;;;;;;; ΝΩΡΙΣ ΝΩΡΙΣ και πάνω στην ανάπτυξή μας!!!

[Συντονιστής Π]

Αγαπητοί φίλοι και συνεργάτες,

 

Θα θέλαμε να ζητήσουμε τη βοήθειά σας στην αναζήτηση υποψηφιοτήτων για το φετινό Βραβείο Προσφύγων Νάνσεν. Προτάσεις μπορούν να υποβληθούν μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2011.

 

Το Βραβείο Προσφύγων Νάνσεν δημιουργήθηκε το 1954 προς τιμήν του Φρίντγιοφ Νάνσεν, Νορβηγού εξερευνητή, επιστήμονα και πρώτου Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Απονέμεται κάθε χρόνο από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες σε κάποιο άτομο ή οργάνωση για το εξαιρετικό τους έργο για τους πρόσφυγες.

 

Ανάμεσα στα άτομα και τους φορείς που έχουν βραβευτεί στο παρελθόν είναι η Eleanor Roosevelt, ο Πρόεδρος της Τανζανίας Julius Nyerere, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, ο Αργεντινός πιανίστας Miguel Angel Estrella και ο Γερουσιαστής Edward M. Kennedy. Το 2010, το Βραβείο απονεμήθηκε στη Βρετανίδα φωτορεπόρτερ Alixandra Fazzina, για την άοκνη αφοσίωση που επέδειξε αναδεικνύοντας και καταγράφοντας τις επιπτώσεις του πολέμου στις ανθρώπινες ζωές που συχνά λησμονούνται. Παρά τα διαφορετικά προφίλ τους, όλοι οι νικητές του Βραβείου Νάνσεν μοιράζονται κάτι κοινό: την εξαιρετική και ανιδιοτελής αφοσίωσή τους στους πρόσφυγες.

 

Έτσι και φέτος, αναζητούμε ένα άτομο ή φορέα που αξίζει να βραβευτεί. Το Βραβείο συμπεριλαμβάνει αναμνηστικό μετάλλιο και χρηματικό βραβείο ύψους 100.000 δολαρίων, δωρεά των κυβερνήσεων της Ελβετίας και της Νορβηγίας. Το ποσό αυτό πάει σε προγράμματα βοήθειας και προστασίας προσφύγων που επιλέγει ο νικητής, σε συνεννόηση με την Ύπατη Αρμοστεία.

 

Οι υποψήφιοι δεν χρειάζεται να είναι διάσημοι. Αυτό που αναζητούμε είναι αφοσιωμένα και εμπνευσμένα άτομα, ομάδες ή φορείς, που στηρίζουν και βοηθούν τους πρόσφυγες με όποιο τρόπο μπορούν. Σημασία δεν έχει τόσο το μέγεθος της βοήθειας ή ο αριθμός των δικαιούχων, όσο η πρωτοτυπία, η εφευρετικότητα και η αφοσίωση.

 

Πώς να βοηθήσετε

Γνωρίζετε ένα άτομο ή φορέα που έχει προσφέρει εξαιρετικό έργο στους πρόσφυγες; Μοιραστείτε το παρακάτω βίντεο με τις επαφές σας και βοηθήστε μας έτσι να βρούμε και να βραβεύσουμε τον πιο κατάλληλο:

 

Πώς να προτείνετε υποψηφιότητες

Μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2011, μπορείτε να συμπληρώσετε την ειδική φόρμα (στα αγγλικά) στη διεύθυνση http://www.unhcr.org/php/nansen.php

 

Ευχαριστούμε πολύ και είμαστε στη διάθεση σας για οποιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνιση ή πληροφορία.

 

Τομέας Ενημέρωσης

Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες

Γραφείο στην Ελλάδα

Tel. 210 6756801, Fax. 210 6756800

www.unhcr.gr

[Συντονιστής Π]

3ο Διεθνές Φεστιβάλ Αφήγησης & Τεχνών του Λόγου, Παρασκευή 29 Απριλίου - Κυριακή Μαΐου 2011

ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης - Κοζάνη

 

Το 3ο Διεθνές Φεστιβάλ Αφήγησης και Τεχνών του Λόγου με θέμα: "Προσφυγιά, Μετανάστευση, Διασπορά" διοργανώνεται από τις 29 Απριλίου έως τις 8 Μαΐου 2011, στην Κοζάνη, από το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κοζάνης με Καλλιτεχνικό Διευθυντή τον σκηνοθέτη Γιάννη Καραχισαρίδη και τον Στέλιο Πελασγό Δρ, Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Φεστιβάλ, σε συνεργασία την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας.

 

Δείτε περισσότερα εδώ

[Συντονιστής Π]

«Οι μικροί άλλοι», το νέο ντοκιμαντέρ με θέμα: «τα παιδιά μετανάστες στην Ελλάδα» διάρκεια: 96ʼ Με την συμπαράσταση του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών

Τιμές Εισιτηρίων:6,5? κανονικό, 3? φοιτητικό-μαθητικό

 

FILMCENTER από τις 7 Απριλίου 2011, κάθε μέρα στις 5 μ.μ., αλλά και σε προγραμματισμένες κλειστές προβολές για τα σχολεία (10 π.μ.-12 π.μ) .

 

«Οι μικροί άλλοι» είναι κομμάτια ενός παζλ που προσπαθεί να συντεθεί. Παιδιά και μετανάστες ταυτόχρονα. Κοιτώντας τον κόσμο μέσα απʼ τα μάτια τους, προσπαθούμε να ανακαλύψουμε την ψυχοσύνθεσή τους και τον κοινό κώδικα όλων των παιδιών, το μοναδικό δυναμικό κόσμο τους, αλλά κι αυτή τη δύναμη που τροφοδοτεί ο φόβος, η ελπίδα για το μέλλον και το όνειρο ενός πολύχρωμου κόσμου, χωρίς «τοίχους», που να αποδέχεται τη διαφορετικότητα. Μέσα από ένα κοινωνικό παζλ, με δυναμικό μοντάζ και ανάπτυξη σε τρεις θεματικές ενότητες- στάδια ένταξης: α) εκπαίδευση, β) κοινωνική προστασία, γ) νομική κατοχύρωση, καταγράφουμε τα μέσα που χρησιμοποιεί ο κόσμος των «μεγάλων» για να αναστείλει αυτή τη δυναμική, αντιστρέφοντας αυτόν τον όμορφο κόσμο.

 

Ο Συνήγορος του Παιδιού, οι οργανισμοί ΑΡΣΙΣ, PRAKSIS, ΒABEL, i-RED, YRE, Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και το Τμήμα Μεταναστευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Εσωτερικών, η Ειδική Συνοδική Επιτροπή Μεταναστών, Προσφύγων και Παλιννοστούντων της Εκκλησίας της Ελλάδας, εκπαιδευτικοί και φορείς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών και άλλοι μεταναστευτικοί φορείς, περιγράφουν το φαινόμενο από νομική, κοινωνική και ψυχολογική πλευρά, προτείνοντας λύσεις και δυναμικές.

 

Τηλέφωνα επικοινωνίας-κράτηση θέσεων: 9 π.μ.-5 μ.μ.: Οργανισμός Tabula Rasa, Τηλ.: 694 50 31 693 – 210 94 29545

Website: www.the-little-others.kouti.org email: info[ατ]kouti.org

5 μ.μ.- 11μ.μ.: Κινηματογράφος TΡΙΑΝΟΝ FILMCENTER, Κοδριγκτώνος 21 (Πατησίων 101-ΜΕΤΡΟ Βικτώρια) Τηλέφωνα: 210 8222702, 210 8215469 http://www.trianon.gr/

[Συντονιστής Π]

Στη Συνέντευξη Τύπου με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων στις 16/6, ο Επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες δήλωσε για το θέμα πως από τότε που ενισχύθηκε η δύναμη της Frontex στο βόρειο τμήμα του Έβρου όπου ανακοινώθηκε οτι θα δημιουργηθεί ο φράχτης, έχει αυξηθεί κατά 400% η άφιξη μικτών ρευμάτων μεταναστών και προσφύγων που εισέρχονται παράτυπα στη χώρα από το Νότιο τμήμα του Έβρου. Επίσης, πρόσθεσε πως είναι πολύ πιθανό οι διακινητές να χρησιμοποιούν το επιχείρημα της αύξησης του κινδύνου που αναλαμβάνουν ώστε να ζητούν περισσότερα χρήματα.

[Συντονιστής Π]

Στο πλαίσιο της συμπλήρωσης 60 χρόνων της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, που τιμάται στις 20 Ιουνίου, το Γραφείο της Υ.Α. στην Ελλάδα πραγματοποίησε στις 16/6 Συνέντευξη Τύπου στην ΕΣΗΕΑ. Ο Επικεφαλής της Υ.Α., κ. Γιώργος Τσαρμπόπουλος, παρουσίασε τις εξελίξεις αναφορικά με τα ζητήματα της προστασίας των προσφύγων στην Ελλάδα διατυπώνοντας σειρά προτάσεων.

 

Ο Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), κ. Κωστής Παπαϊωάννου αναφέρθηκε κυρίως στο ζήτημα της ρατσιστικής βίας. Τόνισε τις διαστάσεις του θέματος και τη μη αντιμετώπισή του από την Πολιτεία. Επισήμανε την ανεπαρκή λογοδοσία και τους ελλειμματικούς μηχανισμούς ελεγχου για περιπτώσεις όπου καταγγέλλεται εμπλοκή αστυνομικών σε πράξεις αυθαιρεσίας με ρατσιστικό κίνητρο. Τέλος, ανέφερε της προτάσεις της ΕΕΔΑ για την καταγραφή, διερεύνηση και ποινική αντιμετώπιση πράξεων ρατσιστικού μίσους.

 

Περισσότερα εδώ: http://www.unhcr.gr/nea/artikel/a944c8d4555cc688d9ed911f6b555adb/pagkosmia-imera-pro-2.html

 

Το κεντρικό μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων 2011 είναι: «Ακόμα και ένας πρόσφυγας που του αρνούνται άσυλο και προστασία είναι πολύ!»

[Συντονιστής Π]

Διαπιστώσεις και προτάσεις της Υ.Α.

16 Ιουνίου 2011

Α. Διαδικασίες ασύλου: εξελίξεις και προοπτικές

Θεσμικό πλαίσιο – Συμμετοχή της Υ.Α.

· Με το νόμο 3907/2011 θεσμοθετήθηκε η σύσταση μιας αυτόνομης Υπηρεσίας Ασύλου, στελεχωμένης από πολιτικό προσωπικό και υπαγόμενης στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, με πλήρη απεμπλοκή της αστυνομίας από τις σχετικές διαδικασίες. Η νέα Υπηρεσία Ασύλου, καθώς και τα Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου, θα πρέπει να λειτουργούν στις αρχές του 2012.

· Στο μεταξύ, ισχύει το μεταβατικό στάδιο, που θεσπίστηκε με το Π.Δ. 114/2010 του περασμένου Νοεμβρίου. Προβλέπει συνέχιση της εξέτασης των αιτημάτων ασύλου από την αστυνομία σε πρώτο βαθμό, με ορισμένες βελτιώσεις ως προς τις διαδικαστικές εγγυήσεις. Το κυριότερο, προβλέπει την επανασύσταση Επιτροπών Προσφυγών, με αποφασιστική αρμοδιότητα, για να κρίνουν οριστικά τις υποθέσεις: τόσο αυτές που εκκρεμούν εδώ και χρόνια σε δεύτερο βαθμό (47.000), όσο και τις νέες προσφυγές που κατατίθενται κατά απορριπτικών αποφάσεων πρώτου βαθμού. Η εκκαθάριση των εκκρεμών υποθέσεων αποτελεί επιτακτική ανάγκη, ώστε να δοθεί τέλος στο καθεστώς αναμονής και αβεβαιότητας στο οποίο βρίσκονται εγκλωβισμένοι χιλιάδες αιτούντες άσυλο εδώ και πολλά χρόνια.

 

• Η Υ.Α., πέραν της διατύπωσης προτάσεων στρατηγικής προς την Πολιτεία, συμμετέχει ενεργά στη μεταβατική διαδικασία ασύλου, από την επιτυχή πορεία της οποίας θα εξαρτηθεί, σε μεγάλο βαθμό, και η ομαλή μετάβαση στο νέο σύστημα το 2012. Η εμπλοκή της Υ.Α. συνίσταται:
  

1. Σε πρώτο βαθμό, δικαίωμα ενεργούς συμμετοχής στις συνεντεύξεις που διενεργεί το αστυνομικό όργανο και έγγραφης γνωμοδότησης. Η αποφαινόμενη αρχή (Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ή αστυνομικός διευθυντής, ανάλογα) πρέπει να αιτιολογεί ειδικώς την απόφασή της, εφόσον διαφοροποιείται από τη γνωμοδότηση της Υ.Α.

2. Σε δεύτερο βαθμό, συμμετοχή με δικαίωμα ψήφου, ως ένα από τα τρία μέλη που συγκροτούν τις Επιτροπές Προσφυγών για τις εκκρεμείς και τις νέες προσφυγές.

Στόχος της συμμετοχής της Υ.Α. είναι να συμβάλει ώστε, μέσα από μια δίκαιη και αποτελεσματική διαδικασία, να λαμβάνουν προσφυγικό καθεστώς ή άλλης μορφής διεθνή προστασία, όσοι το δικαιούνται, σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Σημεία προόδου

· Επανασύσταση Επιτροπών Προσφυγών.

Με τη λειτουργία τους, αποκαταστάθηκε ένα σημαντικότατο στάδιο της διαδικασίας, αυτό της «ενδικοφανούς προσφυγής». Στους 4 μήνες λειτουργίας τους, οι Επιτροπές έχουν εξετάσει πάνω από 800 προσφυγές, συμπεριλαμβανομένων αυτών που εκκρεμούν εδώ και χρόνια.

· Ποιότητα διαδικασίας.

Τα θετικά βήματα είναι εμφανή, ιδιαίτερα στο δεύτερο βαθμό: ποιοτική αναβάθμιση των συνεντεύξεων ενώπιον των Επιτροπών Προσφυγών, σημαντική βελτίωση των υπηρεσιών διερμηνείας, σε βάθος εξέταση και διεξοδική ανάλυση των λόγων που οδηγούν στην τελική κρίση, αποφάσεις επαρκώς αιτιολογημένες, είτε είναι θετικές είτε απορριπτικές. Βελτιώσεις παρατηρούνται και σε ορισμένες αστυνομικές διευθύνσεις, όσον αφορά τις συνεντεύξεις σε πρώτο βαθμό.

· Ποσοστά αναγνώρισης.

Στη δευτεροβάθμια διαδικασία ενώπιον των Επιτροπών Προσφυγών, τα ποσοστά των θετικών αποφάσεων (δηλαδή αναγνώρισης του καθεστώτος του πρόσφυγα ή χορήγησης καθεστώτος επικουρικής προστασίας) είναι ιδιαίτερα υψηλά σε σύγκριση με αυτά των προηγούμενων ετών: συμπεριλαμβανομένης της χορήγησης του καθεστώτος για ανθρωπιστικούς λόγους, υπερβαίνουν το 30%. Τα ποσοστά αυτά ξεπερνούν το 50%, εάν δεν συμπεριληφθούν οι υποθέσεις που αναβλήθηκαν ή διακόπηκαν (κυρίως λόγω μη προσέλευσης των ενδιαφερομένων).

Στην πρωτοβάθμια διαδικασία, παρατηρείται σημαντική αύξηση των θετικών εισηγήσεων για χορήγηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας, χωρίς όμως να είναι γνωστές οι τελικές αποφάσεις.

Προβλήματα σήμερα – προτάσεις Υ.Α.

· Παραλαβή και καταγραφή των αιτημάτων ασύλου. Παραμένει ως ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα, ιδίως στη Δ/νση Αλλοδαπών Αττικής (Π. Ράλλη), όπου η πρόσβαση ατόμων που επιθυμούν να υποβάλουν αίτημα ασύλου είναι εξαιρετικά περιορισμένη (20-30 αιτήματα εβδομαδιαίως), με αποτέλεσμα ένας ικανός αριθμός αιτούντων άσυλο να παραμένει χωρίς δυνατότητα καταγραφής του αιτήματός τους.

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: Άμεση λήψη μέτρων (στρατηγικός σχεδιασμός, οργάνωση, ενίσχυση σε προσωπικό), ώστε να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου με παραλαβή των αιτημάτων και ταχεία προώθησή τους προς εξέταση.

· Κράτηση αιτούντων άσυλο. Όσοι υποβάλουν αιτήματα ασύλου ενόσω τελούν υπό διοικητική κράτηση λόγω παράτυπης εισόδου στη χώρα, κρατούνται επί μακρότερο χρονικό διάστημα από εκείνους που δεν υποβάλλουν αιτήματα, σε ιδιαίτερα προβληματικές συνθήκες. Σε ορισμένες δε αστυνομικές διευθύνσεις παρατηρείται, ως γενικευμένη πρακτική, κράτηση των ατόμων που προσέρχονται οικειοθελώς για να υποβάλουν αιτήματα ασύλου για πρώτη φορά. Και οι δύο πρακτικές λειτουργούν αποτρεπτικά και προσβάλλουν σοβαρά το δικαίωμα της απρόσκοπτης πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου. Θέση της Υ.Α. είναι ότι η κράτηση των αιτούντων άσυλο πρέπει να αποφεύγεται, πλην εξαιρετικών περιπτώσεων που προβλέπει ο νόμος, επαρκώς και ειδικώς αιτιολογημένων για κάθε ατομική περίπτωση χωριστά.

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: Να μην κρατούνται τα άτομα που προσέρχονται οικειοθελώς για να υποβάλουν αίτημα ασύλου με καταχρηστική εφαρμογή των σχετικών διατάξεων. Να περιοριστεί στο ελάχιστο δυνατό η κράτηση των αιτούντων άσυλο στα σημεία εισόδου, ώστε να μην αποτελεί αποτρεπτικό λόγο για την υποβολή των αιτημάτων τους.

· Ταχύτητα διαδικασίας σε δεύτερο βαθμό. Παρά τη μεγάλη βελτίωση της ποιότητας της διαδικασίας σε δεύτερο βαθμό, το έργο των Επιτροπών Προσφυγών που έχουν αναλάβει την εξέταση των περίπου 47.000 εκκρεμών υποθέσεων καθυστερεί λόγω σειράς οργανωτικών και τεχνικών προβλημάτων. Παρατηρούνται συχνές αναβολές ή διακοπές λόγω μη εμφάνισης των αιτούντων, ενώ αποφάσεις που έχουν ληφθεί κατʼ ουσίαν δεν έχουν ακόμα κοινοποιηθεί στους ενδιαφερομένους.

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: Οργανωτική και διοικητική στήριξη των Επιτροπών Προσφυγών, ώστε να επιταχυνθεί το έργο τους, ιδίως όσον αφορά τα εκκρεμή αιτήματα. Προτεραιοποίηση των «ενεργών υποθέσεων» (σε ισχύ «ροζ κάρτες»), ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι αναβολές των συνεδριάσεων λόγω μη προσέλευσης των προσκληθέντων για συνέντευξη. Επίλυση ζητημάτων αναφορικά με τις επιδόσεις αγνώστου διαμονής.

· Διερμηνεία. Σε πολλές αστυνομικές δ/νσεις της Περιφέρειας συνεχίζουν να παρατηρούνται σοβαρά προβλήματα και ελλείψεις σε επίπεδο διερμηνείας (οι οποίες θα επιδεινωθούν με τον τερματισμό των σχετικών Προγραμμάτων που υλοποιούνται με κοινοτική χρηματοδότηση), με αποτέλεσμα καθυστερήσεις στην εξέταση των αιτημάτων ασύλου ή προβληματικές συνεντεύξεις με διερμηνείς που δεν πληρούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις.

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: Ενίσχυση όλων των αστυνομικών διευθύνσεων που διενεργούν συνεντεύξεις ασύλου σε πρώτο βαθμό, με επαρκή αριθμό καταρτισμένων διερμηνέων σε όλες τις βασικές γλώσσες.

· Εκπαίδευση των αστυνομικών που διενεργούν συνεντεύξεις. Παρά τη διενέργεια εντατικών σεμιναρίων υπό τη συνδιοργάνωση του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και της Ύπατης Αρμοστείας, υπάρχει ακόμη προσωπικό που διενεργεί συνεντεύξεις ασύλου και δεν έχει λάβει καμία εκπαίδευση σε θέματα ασύλου.

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: Άμεση εκπαίδευση όλων των αστυνομικών που διενεργούν συνεντεύξεις ασύλου.

Προκλήσεις στο άμεσο μέλλον

 

• Η νέα Υπηρεσία Ασύλου.
  

Η βελτίωση όλων των παραπάνω κατά το μεταβατικό στάδιο, θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια ομαλή μετάβαση στο νέο σύστημα ασύλου, που προβλέπεται να λειτουργήσει το 2012. Στην αντίθετη περίπτωση, η Υπηρεσία Ασύλου θα κληρονομήσει προβλήματα και αδυναμίες του παρελθόντος. Επιπλέον, χρειάζονται άμεσα μέτρα για να μπορέσει να αποτελέσει η νέα Υπηρεσία Ασύλου ένα δυναμικό και αποτελεσματικό οργανισμό και όχι μια ακόμα νωθρή και γραφειοκρατική δημόσια υπηρεσία.

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: Να υπάρξει στρατηγικός σχεδιασμός, οργάνωση και προετοιμασία, ώστε η κεντρική υπηρεσία και τα περιφερειακά της γραφεία να είναι συγκροτημένα και έτοιμα να λειτουργήσουν τον Ιανουάριο του 2012.

Να γίνει επαρκής στελέχωση με εξειδικευμένο προσωπικό, που θα λάβει την απαραίτητη εκπαίδευση και κατάρτιση.

Να εξασφαλιστεί διαπιστευμένη διερμηνεία για όλες τις γλώσσες των αιτούντων άσυλο.

· Τροποποίηση της Οδηγίας για τους Επί Μακρόν Διαμένοντες (ΕΚ/2011/51)

Με την υιοθέτησή της, πριν από ένα μήνα, διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής της ως προς τα πρόσωπα, ώστε να περιλαμβάνει τους πρόσφυγες και τους δικαιούχους επικουρικής προστασίας, οι οποίοι εφεξής θα έχουν δικαίωμα να αναγνωρισθούν ως «επί μακρόν διαμένοντες». Οι «επί μακρόν διαμένοντες» αποκτούν δικαίωμα εγκατάστασης σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ.

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: Να δρομολογηθεί άμεσα η ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της τροποποιημένης Οδηγίας για τους επί μακρόν διαμένοντες, και παράλληλα να επανεξετασθούν οι όροι με τους οποίους αποκτάται το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος, έτσι ώστε να μην είναι ιδιαίτερα επαχθείς για συγκεκριμένες κατηγορίες δικαιούχων διεθνούς προστασίας.

· Ευρωπαϊκή πολιτική

Με την εγκαθίδρυση ενός δίκαιου και αποτελεσματικού συστήματος ασύλου, η Ελλάδα κλείνει μια χρόνια πληγή που την έχει εκθέσει διεθνώς και ενισχύει τη διαπραγματευτική της θέση ώστε να διεκδικήσει μια δικαιότερη Ευρωπαϊκή πολιτική, στη βάση της αλληλεγγύης, του επιμερισμού των ευθυνών, και της ουσιαστικής στήριξής της ως βασικής πύλης εισόδου προσφύγων και μεταναστών στην ΕΕ (συμπεριλαμβανομένης και της αναθεώρησης του Κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙ»).

Β. Σημεία εισόδου: είσοδος και υποδοχή

Εισαγωγικά στοιχεία για τις μικτές ροές το 2011

· Ελλάδα: παραμένει η κύρια πύλη εισόδου παράτυπα εισερχομένων αλλοδαπών (προσφύγων και μεταναστών) στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2010, το 90% των συλλήψεων για παράτυπη είσοδο στην ΕΕ σημειώθηκε στην Ελλάδα (75% το 2009, 50% το 2008). Το 2010, συνελλήφθησαν για παράνομη είσοδο ή παραμονή στην Ελλάδα 132.524 άτομα (126.145 το 2009, 146.337 το 2008). Κύρια σημεία εισόδου παραμένουν τα Ελληνο-Αλβανικά (33.979) και τα Ελληνο-Τουρκικά σύνορα (47.088 χερσαία και 6.204 θαλάσσια). Τα τελευταία έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ΥΑ, δεδομένου ότι αποτελούν το σημείο διέλευσης προσφύγων από χώρες που μαστίζονται από ένοπλες συρράξεις ή όπου παραβιάζονται συστηματικά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στα Ελληνο-Τουρκικά σύνορα, η μεταστροφή που παρατηρήθηκε το 2010 (από τα νησιά του ΒΑ Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα στην περιοχή του Έβρου: σχέση 1 προς 9), συνεχίζεται το 2011. Το πρώτο τετράμηνο του 2011, ενώ οι συλλήψεις για παράτυπη είσοδο και διαμονή συνολικά στη χώρα σημείωσαν πτώση κατά 45% (20.002 έναντι 36.138 την ίδια περίοδο του 2010), στην περιοχή του Έβρου αυξήθηκαν κατά 39% (8.738 έναντι 6.287). Μάλιστα παρατηρείται μεταστροφή από το βόρειο τμήμα του Έβρου, κυρίως τη χερσαία λωρίδα των 12 χλμ. (-27%), προς το νότιο τμήμα μέσω του ποταμού (+222%), μετά την ανάπτυξη της δύναμης της Frontex στην περιοχή της Ορεστιάδας και τις εξαγγελίες για την κατασκευή φράχτη μεταξύ Νέας Βύσας και Καστανιών.

· Το 2010 σημειώθηκε ανθρωπιστική κρίση στον Έβρο, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με κύρια χαρακτηριστικά τον υπερ-συνωστισμό στα κέντρα κράτησης και τις τραγικές συνθήκες υγιεινής και διαβίωσης, την παραβίαση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων των κρατουμένων, καθώς επίσης και την αδυναμία ανταπόκρισης των τοπικών αρχών στις ανάγκες διαχείρισης του όγκου των προβλημάτων που δημιουργεί ο μεγάλος αριθμός νεοεισερχομένων.

Σημαντικότερα προβλήματα σήμερα – προτάσεις Υ.Α.

 

• Συνθήκες κράτησης. Υπολείπονται σημαντικά των ελάχιστων προδιαγραφών με βάση τη διεθνή και εθνική νομοθεσία, προσβάλλουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, συμβάλλουν στη δημιουργία εντάσεων και ανθρωπιστικών κρίσεων. Ιδιαίτερα στον Έβρο, τόσο στον οργανωμένο χώρο του Φυλακίου όσο και στα κρατητήρια των αστυνομικών μεθοριακών σταθμών, παρατηρείται υπερ-συνωστισμός, άθλιες συνθήκες υγιεινής, έλλειψη προαυλισμού και επικοινωνίας με τον έξω κόσμο, έλλειψη διερμηνείας και ενημέρωσης για δικαιώματα και υποχρεώσεις, ενώ συχνά είναι τα φαινόμενα μικτής κράτησης (ανήλικα παιδιά και γυναίκες μαζί με ενήλικες άντρες).
  

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: Άμεση υλοποίηση των εξαγγελιών για διαχωρισμό γυναικών και ανηλίκων. Μη κράτηση ασυνόδευτων παιδιών. Δημιουργία χώρων προαυλισμού. Εξασφάλιση πρόσβασης σε τηλέφωνο. Ουσιαστική βελτίωση των συνθηκών υγιεινής. Κτιριακές βελτιώσεις στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις και δημιουργία ειδικών χώρων για τις υπηρεσίες ιατρικής περίθαλψης και ψυχολογικής υποστήριξης.

 

• Αναποτελεσματική πολιτική υποδοχής νέο-εισερχομένων. Η πολιτική της αυτόματης και αδιάκριτης κράτησης των παράτυπα εισερχομένων μεταναστών και προσφύγων στα σύνορα, ενόψει απέλασης που στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν είναι εφικτή, είναι νομικά αμφισβητήσιμη και έχει αποδειχθεί αναποτελεσματική. Χωρίς δομές και μηχανισμούς εντοπισμού (screening) και εξακρίβωσης των αναγκών τους, οι νέο-αφιχθέντες αφήνονται τελικά ελεύθεροι με διαταγή αναχώρησης από τη χώρα, για να καταλήξουν στην Αθήνα ή τα σημεία εξόδου (Πάτρα, Ηγουμενίτσα). Η παροχή βασικών υπηρεσιών πρώτης ανάγκης είναι ελλιπέστατη (ιατρική, ανθρωπιστική, κοινωνική φροντίδα), η διερμηνεία, η νομική συνδρομή, η ενημέρωση για το καθεστώς και τα δικαιώματα-υποχρεώσεις ανεπαρκής ή ανύπαρκτη, οι παραπομπές ασυνόδευτων παιδιών σε δομές φιλοξενίας και άλλων ευάλωτων ομάδων σε δομές στήριξης σπάνια αποτελεσματικές, ο εντοπισμός ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας προβληματικός. Στο πλαίσιο αυτό, η πιθανή επιστροφή στην Τουρκία βάσει του Πρωτοκόλλου Επανεισδοχής εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για άτομα που ενδεχομένως δικαιούνται διεθνούς προστασίας και των οποίων το προφίλ και οι ανάγκες δεν διαγνώστηκαν.
  

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (μέχρι τη δημιουργία των Κέντρων Πρώτης Υποδοχής): Άμεση ενίσχυση των υπαρχόντων κέντρων κράτησης στα σημεία εισόδου, ιδίως στον Έβρο, με διερμηνείς, ιατρικό προσωπικό, κοινωνικούς λειτουργούς, ειδικούς σε θέματα ανηλίκων κα. Λειτουργία μηχανισμού “screening” με ευθύνη των ελληνικών αρχών, για ταυτοποίηση και διαπίστωση του προφίλ και των αναγκών των νεο-εισερχομένων. Παραπομπές ασυνόδευτων ανηλίκων, θυμάτων βασανιστηρίων και θυμάτων “trafficking”, σε δομές φιλοξενίας στο εσωτερικό της χώρας.

 

• Προσκόμματα στην πρόσβαση στο άσυλο. Η έλλειψη συστηματικής ενημέρωσης για το δικαίωμα στο άσυλο και τη σχετική διαδικασία, σε συνδυασμό με την παρατεταμένη κράτηση για όσους αλλοδαπούς ζητήσουν άσυλο στα σημεία εισόδου, λειτουργεί αποτρεπτικά για μεγάλο αριθμό προσφύγων που αναζητούν τη διεθνή προστασία, με αποτέλεσμα πολλοί από αυτούς να μην υποβάλλουν αίτημα για άσυλο. Για όσους τελικά το επιχειρήσουν, και εφόσον τα αιτήματά τους καταγραφούν απρόσκοπτα, η ανεπαρκής στελέχωση των περιφερειακών αστυνομικών διευθύνσεων, σε συνδυασμό με την παράλληλη εκτέλεση και άλλων καθηκόντων, και η απουσία διερμηνέων για μια σειρά βασικές γλώσσες έχουν ως συνέπεια σοβαρές καθυστερήσεις στην εξέταση των αιτημάτων.
  

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: Άμεση ενίσχυση των αστυνομικών διευθύνσεων με καταρτισμένο προσωπικό και διερμηνείς, για την ταχεία διεκπεραίωση των αιτημάτων ασύλου που υποβάλλονται στα σύνορα. Κατάργηση της παρατεταμένης κράτησης των αιτούντων άσυλο, και εξέταση του αιτήματός τους στην περιοχή όπου δηλώνουν διεύθυνση διαμονής. Εξασφάλιση ουσιαστικής πρόσβασης των κρατουμένων στην ενημέρωση και τη νομική συνδρομή. Διευκόλυνση του έργου των φορέων της κοινωνίας των πολιτών που παρέχουν αναγκαίες υπηρεσίες.

 

• Ρόλος της Frontex. Ο αποτρεπτικός της ρόλος, λόγω της αυξημένης ικανότητας εντοπισμού των παράτυπα εισερχομένων, συνδυάζεται με ανακριτικά καθήκοντα και διαδικασίες ταυτοποίησης. Ορισμένες από τις διαδικασίες αυτές (διαπίστωση εθνικότητας και ηλικίας) μπορεί να έχουν καθοριστική επίδραση στη μετέπειτα μεταχείριση των αλλοδαπών, ως προς τη διάρκεια κράτησης και την επιστροφή-απέλαση. Στην πράξη, από υποβοηθητική των ελληνικών αρχών, η εμπλοκή της Frontex στις διαδικασίες ταυτοποίησης καταλήγει να είναι αποφασιστική, λόγω περιορισμένης δυνατότητας διασταύρωσης των συμπερασμάτων της από τις αρμόδιες αστυνομικές αρχές (έλλειψη διερμηνείας, περιορισμένη τεχνογνωσία κα.)
  

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: Καθιέρωση σαφούς πλαισίου συνεργασίας και κατανομής αρμοδιοτήτων μεταξύ Frontex και εθνικών αρχών, όσον αφορά την ταυτοποίηση και διαπίστωση του προφίλ των νεοεισερχομένων. Καθιέρωση διαδικαστικών εγγυήσεων, ώστε ο ενδιαφερόμενος να είναι σε θέση να αμφισβητήσει και να αντικρούσει νομικά τα συμπεράσματα της διαδικασίας ταυτοποίησης.

 

• Κατασκευή του φράχτη στον Έβρο. Θέση της Υ.Α. είναι ότι ο έλεγχος των συνόρων αποτελεί απόρροια της κρατικής κυριαρχίας και αδιαμφισβήτητο δικαίωμα κάθε κράτους. Ωστόσο τα μέτρα που λαμβάνονται για τον έλεγχο των συνόρων θα πρέπει να εκτελούνται με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην αποκλείουν την πρόσβαση στην επικράτεια ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας και να μην εμποδίζουν το δικαίωμά τους στο άσυλο. Υπό αυτό το πρίσμα, οποιοδήποτε τεχνητό εμπόδιο αποκλείει αδιάκριτα την πρόσβαση στην επικράτεια και γεννά ανησυχίες ως προς την απρόσκοπτη άσκηση του δικαιώματος για άσυλο και προστασία, όπως αυτό απορρέει από τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας. Παράλληλα είναι αμφίβολης αποτελεσματικότητας, δεδομένου ότι θα στρέψει τα ρεύματα σε αναζήτηση άλλων διόδων, ενδεχομένως πιο επικίνδυνων (τμήμα του ποταμού ή νησιά του Ανατολικού Αιγαίου).
  

Η δημιουργία των Κέντρων Πρώτης Υποδοχής και οι νέες προκλήσεις

 

• Η δημιουργία Κέντρων Πρώτης Υποδοχής στα σημεία εισόδου, που προβλέπεται στο Νόμο 3907/2011, θέτει τις βάσεις για μια διαφορετική αντιμετώπιση των μικτών μεταναστευτικών ροών. Στόχος είναι να αντιστρέψει την πρακτική της αδιάκριτης, μακροχρόνιας και αναποτελεσματικής κράτησης λόγω «μη νόμιμης» εισόδου, με αυτή της λειτουργίας μηχανισμών εξακρίβωσης του «προφίλ» και των αναγκών, ολιγοήμερης στέρησης της ελευθερίας για την ολοκλήρωση των διαδικασιών αυτών, και παραπομπή των νεοεισερχομένων σε περαιτέρω διαδικασίες, ανάλογα με το καθεστώς ή τις ανάγκες του κάθε ατόμου: διαφορετική μεταχείριση για τους αιτούντες άσυλο, τα ασυνόδευτα παιδιά, τα θύματα βασανιστηρίων ή εμπορίας ανθρώπων, και διαφορετική για αυτούς που πρόκειται να κρατηθούν ενόψει απέλασης. Κρίσιμα ζητήματα για την επιτυχία των Κέντρων Πρώτης Υποδοχής (ΚΕ.Π.Υ.) είναι η ποιότητα και αλληλοσυμπλήρωση των λειτουργιών τους, με ευρύ φάσμα εξειδικευμένου προσωπικού, η αποτελεσματικότητα του συστήματος παραπομπών, καθώς και η διασφάλιση των δικαιωμάτων των νεοεισερχομένων για όσο χρόνο παραμένουν στα ΚΕ.Π.Υ. Οι αντιδράσεις τοπικών αρχών και κοινωνιών στις περιοχές όπου προβλέπεται να λειτουργήσουν ΚΕ.Π.Υ. (σε υπάρχουσες ή νέες εγκαταστάσεις), καταδεικνύουν την ανάγκη διαλόγου και αποσαφήνισης του ρόλου τους, καθώς και του καθεστώτος των πρόσκαιρα διαμενόντων σε αυτά.
  

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:

Ενσωμάτωση στα ΚΕ.Π.Υ. όλων εκείνων των λειτουργιών που θα επιτρέπουν τον ασφαλή εντοπισμό των προσώπων που χρήζουν διεθνούς προστασίας και την ακριβή διάγνωση των αναγκών τους. Ενίσχυση των δομών και διαδικασιών με υποστηρικτικές υπηρεσίες, εξειδικευμένο πολιτικό προσωπικό, φορείς της κοινωνίας των πολιτών και εξωτερικούς μηχανισμούς ελέγχου και αξιολόγησης των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Οργάνωση συστήματος αποτελεσματικών παραπομπών που θα διενεργούνται σε συνέχεια της εξόδου των νεοεισερχομένων από τα ΚΕ.Π.Υ., ώστε τη διαπίστωση «προφίλ» και αναγκών να ακολουθεί ειδική μεταχείριση της κάθε ομάδας.

Για όλους τους τελούντες στα ΚΕ.Π.Υ. υπό καθεστώς προσωρινού περιορισμού της ελευθερίας κίνησης, κατοχύρωση του δικαιώματος στην ενημέρωση για όλες τις αποφάσεις που τους αφορούν, σε γλώσσα που κατανοούν και με επαρκή διερμηνεία, κατοχύρωση του δικαιώματος σε νομική συνδρομή, εξασφάλιση της επικοινωνίας με οργανώσεις και οργανισμούς, κατοχύρωση δικαιώματος για δικαστική κρίση της νομιμότητας του περιορισμού της ελευθερίας.

Γ. Προνοιακή πολιτική και ζητήματα ένταξης

Γενική θεώρηση

Με βάση τη διεθνή, ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία, το κράτος υποδοχής οφείλει να καλύπτει τις βασικές ανάγκες των αιτούντων άσυλο που δεν διαθέτουν ίδια μέσα συντήρησης, για όσο χρόνο διαρκεί η εξέταση των αιτημάτων τους. Επίσης οφείλει να προστατεύει αποτελεσματικά τα ασυνόδευτα παιδιά και άλλες ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες, ανεξάρτητα νομικού καθεστώτος. Τέλος οφείλει να διευκολύνει την ομαλή ένταξη των αναγνωρισμένων προσφύγων, καθώς και των δικαιούχων επικουρικής προστασίας ή προστασίας για ανθρωπιστικούς λόγους, στην τοπική κοινωνία, με κατάλληλα μέτρα και πολιτικές. Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα υπολείπεται σημαντικά στους παραπάνω τομείς. Η ανεπάρκεια ή απουσία μέτρων στήριξης, κοινωνικής πρόνοιας και διευκόλυνσης της ένταξης, συμβάλλει στην ένδεια και περιθωριοποίηση των παραπάνω ατόμων, με αρνητικές συνέπειες για την ομαλή συμβίωση και κοινωνική συνοχή. Σε συνθήκες έντονης οικονομικής κρίσης, τα φαινόμενα αυτά τροφοδοτούν κοινωνικές εντάσεις και επιτείνουν το κλίμα ξενοφοβίας και ρατσιστικών συμπεριφορών.

Σημαντικότερα προβλήματα

 

• Κέντρα φιλοξενίας και κοινωνικής στήριξης. Λειτουργούν υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, στις περισσότερες περιπτώσεις από μη κυβερνητικές οργανώσεις, με χρηματοδότηση κυρίως από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσφύγων, για να καλύψουν τις ανάγκες άπορων αιτούντων άσυλο και ασυνόδευτων παιδιών. Η σημερινή τους χωρητικότητα, και για τις δύο κατηγορίες, κυμαίνεται στα 750-800 άτομα και υπολείπεται σημαντικά των πραγματικών αναγκών. Η ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών επηρεάζεται σοβαρά από τις μεγάλες καθυστερήσεις στα θέματα χρηματοδότησης, που έχουν δημιουργήσει προβλήματα βιωσιμότητας στις οργανώσεις.
  

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: Στρατηγικός σχεδιασμός από Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, για την οργάνωση της υποδοχής των αιτούντων άσυλο και ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα στη βάση μιας αποτύπωσης των αναγκών και λήψης πρωτοβουλίας για προληπτικές και όχι μόνο πυροσβεστικού τύπου δράσεις. Κύριος στόχος του στρατηγικού σχεδιασμού θα πρέπει να είναι όχι μόνο η αύξηση της χωρητικότητας και η βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών (κοινωνικής και ψυχολογικής στήριξης, νομικής συμβουλευτικής, εκμάθησης ελληνικής γλώσσας, δημιουργικής απασχόλησης κλπ.), αλλά και η λειτουργικότερη και αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των ήδη υπαρχόντων δυνατοτήτων σε χώρους καθώς και η ορθολογικότερη χρήση των διαθέσιμων κονδυλίων. Κυβερνητική στήριξη των υπαρχουσών δομών με άμεση επίλυση των οικονομικών προβλημάτων, μέσω συντονισμού συναρμόδιων υπουργείων. Προτυποποίηση κοινών κανόνων λειτουργίας και στελέχωση με εξειδικευμένο προσωπικό. Μέτρα διοικητικής αναδιάρθρωσης στο αρμόδιο Υπουργείο, για καλύτερη ανταπόκριση στις αυξημένες ανάγκες διαχείρισης του τομέα της υποδοχής.

 

• Προστασία ασυνόδευτων ανηλίκων. Η μεγάλη πλειονότητατους των ασυνόδευτων αλλοδαπών παιδιών παραμένει άστεγη και έκθετη στους κινδύνους των κυκλωμάτων διακίνησης ανθρώπων, εκμετάλλευσης εργασίας, πορνείας ή εμπορίας ναρκωτικών. Το σύστημα προστασίας των ασυνόδευτων παιδιών παραμένει εξόχως προβληματικό και με μεγάλες ελλείψεις λόγω, μεταξύ άλλων, του περιορισμένου αριθμού των ειδικών κέντρων φιλοξενίας και των σοβαρών ελλείψεων στις παρεχόμενες υποστηρικτικές υπηρεσίες μέσα σε αυτά. Στις λίγες δομές στέγασης που διατίθενται, οι περιορισμένες δυνατότητες δημιουργικής απασχόλησης, εκπαίδευσης, εκμάθησης ελληνικής γλώσσας και επαγγελματικής κατάρτισης, ωθούν τα παιδιά να εγκαταλείπουν συχνά τα κέντρα φιλοξενίας. Παράλληλα, ο θεσμός της επιτροπείας που θα επέτρεπε τη στενότερη παρακολούθηση της κατάστασης του κάθε παιδιού, την αναγκαία εκπροσώπησή του και την προάσπιση των δικαιωμάτων του είναι αναποτελεσματικός και το «βέλτιστο συμφέρον του παιδιού» παραμένει γράμμα κενό περιεχομένου.
  

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: Αύξηση των ειδικών δομών φιλοξενίας και κοινωνικής στήριξης για ασυνόδευτα παιδιά, με βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών και στελέχωσή τους με εξειδικευμένο προσωπικό. Ουσιαστική ενεργοποίηση και ενίσχυση του θεσμού της επιτροπείας, για αποτελεσματική προστασία των παιδιών μέχρι την ενηλικίωσή τους. Εξέταση των αιτημάτων ασύλου των ασυνόδευτων παιδιών κατά προτεραιότητα. Δημιουργία διυπουργικού οργάνου για την εποπτεία και το συντονισμό των ενεργειών υποδοχής των ασυνόδευτων ανηλίκων έτσι ώστε να εξασφαλίζεται μία συνολική προσέγγιση στα ζητήματα των παιδιών.

 

• Κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα αναγνωρισμένων προσφύγων. Παρά την αναγνώρισή τους ως ατόμων που δικαιούνται διεθνούς προστασίας, οι πρόσφυγες στην Ελλάδα δεν απολαμβάνουν στήριξης και κοινωνικής μέριμνας για τα πρώτα κρίσιμα βήματά τους προσαρμογής στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή της χώρας. Δεν έχει καταρτιστεί μέχρι σήμερα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την ένταξη τους στην ελληνική κοινωνία. Μετά τη χορήγηση καθεστώτος, οι περισσότεροι παραμένουν άνεργοι, άποροι και συχνά άστεγοι ή διαβιούν σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Σήμερα οι πρόσφυγες, αφενός μεν πλήττονται ιδιαίτερα από την οικονομική κρίση και τη διαρκώς ανερχόμενη ανεργία, αφετέρου δε αποτελούν στόχο ρατσιστικής βίας και επιθέσεων από ακροδεξιές ομάδες, που στρέφονται αδιάκριτα εναντίον των ξένων.
  

Ø ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: Σχεδιασμός κοινωνικής πολιτικής, που να λαμβάνει υπόψη την ιδιαίτερη κατάσταση των προσφύγων και να συμπεριλαμβάνει τους βασικούς τομείς στέγασης, επαγγελματικής κατάρτισης, απασχόλησης και κοινωνικής πρόνοιας. Συντονισμός των συναρμόδιων υπουργείων και φορέων, για εξασφάλιση της απόλαυσης όλων των αστικών, κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων των αναγνωρισμένων προσφύγων, καθώς και διευκόλυνση της ένταξής τους στην ελληνική κοινωνία, σε συνεργασία και με τις κοινότητες προσφύγων στην Ελλάδα. Εξασφάλιση δυνατότητας συμμετοχής των προσφύγων σε όλα τα προγράμματα του ΟΑΕΔ που απευθύνονται σε έλληνες πολίτες και πολίτες της ΕΕ και, γενικότερα, σε όλα τα προγράμματα για την αντιμετώπιση της ανεργίας. Στεγαστική συνδρομή από τη στιγμή της αναγνώρισής τους και κατά το αρχικό στάδιο της ένταξής τους, με παράλληλη δημιουργία στοχευμένων προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης (π.χ. διερμηνείας, διαπολιτισμικής μεσολάβησης), καθώς και προώθησης στην απασχόληση (ενδεχομένως, με επιχορήγηση των ασφαλιστικών ταμείων ή κίνητρα στις επιχειρήσεις που απασχολούν πρόσφυγες).

Ιδιαίτερη έμφαση στις ευάλωτες ομάδες, όπως είναι τα ασυνόδευτα παιδιά, οι μόνες γυναίκες και τα μέλη μονογονεϊκών οικογενειών, τα άτομα με αναπηρίες και οι ηλικιωμένοι.

Δ. Έξαρση της ρατσιστικής βίας

Το πρόβλημα

 

• Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια επικίνδυνη έξαρση φαινομένων ρατσιστικής βίας, που στρέφονται αδιάκριτα κατά των αλλοδαπών με μοναδικό κριτήριο το χρώμα του δέρματός τους ή τη χώρα προέλευσης. Θύματα είναι τόσο μετανάστες «χωρίς χαρτιά» όσο και νόμιμοι μετανάστες με οικονομικούς και κοινωνικούς δεσμούς στη χώρα, καθώς και αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, οικογένειες και ανήλικοι. Τα περιστατικά βάναυσων και εγκληματικών επιθέσεων, αποτελούν σε ορισμένες περιοχές της πρωτεύουσας σχεδόν καθημερινό φαινόμενο, με πρωτεργάτες φασιστικά στοιχεία που έχουν εγκαθιδρύσει ένα ιδιότυπο καθεστώς ανομίας, τρομοκρατώντας ακόμα και Έλληνες πολίτες που διαφωνούν με τις πράξεις τους. Τα γεγονότα αυτά δεν αποτελούν μόνο κατάφωρη παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα, αλλά απειλούν το ίδιο το κράτος δικαίου και τη δημοκρατική ομαλότητα.
  
• Σπανίως τα περιστατικά ρατσιστικής βίας διερευνώνται δίκαια και αποτελεσματικά. Συνήθως τα θύματα δεν τα καταγγέλλουν, είτε λόγω φόβου σύλληψής τους (στην περίπτωση που δεν έχουν νομιμοποιητικά έγγραφα), είτε επειδή το θεωρούν μάταιο λόγω του γενικού κλίματος ατιμωρησίας που επικρατεί. Οι ένοχοι των βίαιων επιθέσεων κατά αλλοδαπών παραμένουν, στη συντριπτική πλειοψηφία, ασύλληπτοι (αν και πολλές από τις εγκληματικές τους πράξεις διώκονται αυτεπάγγελτα), ενώ όταν προσαχθούν αφήνονται κατά κανόνα σύντομα ελεύθεροι. Η δικαιοσύνη δεν έχει επιβάλει μέχρι σήμερα καμία καταδίκη για εγκλήματα που συνδέονται με ρατσιστικά κίνητρα. Η ατιμωρησία εντείνει και διαιωνίζει τη βία, με ανησυχητικές προεκτάσεις. Παράλληλα, υπάρχουν καταγγελίες για ανοχή ή και συγκάλυψη εγκληματικών συμπεριφορών από την Αστυνομία, παρά την παρουσία της κατά τη στιγμή τέλεσης των παράνομων πράξεων.
  
• Οι βίαιες επιθέσεις κατά μεταναστών και προσφύγων βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στην ανοχή μερίδας του πληθυσμού, σε περιοχές όπου παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση αλλοδαπών. Η απαξίωση των υπαρκτών προβλημάτων ασφάλειας, εγκληματικότητας, περιθωριοποίησης μεγάλου αριθμού μεταναστών και η εγκατάλειψη των περιοχών αυτών από την Πολιτεία, οδηγούν στην ανάπτυξη ξενοφοβικών αισθημάτων, που εκμεταλλεύονται κύκλοι που αυτοαναγορεύονται σε εγγυητές της τάξης και της ασφάλειας. Τα μέτρα αστυνόμευσης και πάταξης των οργανωμένων κυκλωμάτων εγκληματικότητας είναι ανεπαρκή, ενώ απουσιάζουν τα μέτρα κοινωνικής πολιτικής που θα αναβαθμίσουν τις γειτονιές, θα περιορίσουν τη γκετοποίηση, αλλά και θα προσφέρουν διεξόδους κοινωνικής ένταξης σε μεγάλο αριθμό μεταναστών.
  
• Το αδιέξοδο του εγκλωβισμού μεγάλου αριθμού «μη νόμιμων» μεταναστών, των οποίων η νόμιμη μετάβαση σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ είναι αδύνατη, ενώ παράλληλα η απέλαση είναι ανέφικτη (για αντικειμενικούς λόγους ή λόγω μη συμφωνίας-συνεργασίας με τις διπλωματικές αρχές της χώρας προέλευσης), καθώς και αιτούντων άσυλο που θα κινδύνευαν να επιστραφούν από χώρες της ΕΕ με βάση τον Κανονισμό «Δουβλίνο ΙΙ», επιτείνει τα αδιέξοδα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και ανεργίας.
  

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ για αποτελεσματική κύρωση των πράξεων ρατσιστικής βίας:

Ø Δημιουργία ειδικού συστήματος καταγραφής των ρατσιστικών εγκλημάτων, σε συνεργασία με φορείς της κοινωνίας των πολιτών, νοσοκομεία και άλλους κατάλληλους οργανισμούς, που να ενθαρρύνει καταγγελίες ανεξάρτητα του νομικού καθεστώτος των θυμάτων.

Ø Αποτελεσματική διερεύνηση από πλευράς αστυνομίας και παραδειγματική τιμωρία από πλευράς δικαιοσύνης, όσων πρωτοστατούν και εμπλέκονται σε βίαιες επιθέσεις κατά της σωματικής ακεραιότητας και της περιουσίας των μεταναστών και προσφύγων, με ενεργοποίηση και των διατάξεων του ποινικού κώδικα περί εγκλημάτων που τελούνται με ρατσιστικά κίνητρα.

Ø Έρευνα καταγγελιών και αναφορών για αδράνεια, ανοχή ή συγκάλυψη των πράξεων ρατσιστικής βίας και των πρωτεργατών τους από αστυνομικά όργανα, με απονομή ευθυνών, λήψη πειθαρχικών μέτρων ή και παραπομπή στη δικαιοσύνη όσων εμπλέκονται άμεσα σε τέτοιες συμπεριφορές.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ για τη δημιουργία προϋποθέσεων βελτίωσης του κλίματος ασφάλειας, προώθησης της κοινωνικής συνοχής και μείωσης της ξενοφοβίας:

Ø Αποκατάσταση κλίματος ασφάλειας και δημόσιας τάξης στις βεβαρημένες περιοχές της Αθήνας, με πάταξη των κυκλωμάτων διακίνησης ανθρώπων, εμπορίας ναρκωτικών, πορνείας και εγκληματικότητας.

Ø Δέσμη μέτρων αναβάθμισης των περιοχών αυτών και ανακούφισης του πληθυσμού, με παράλληλα μέτρα κοινωνικής πολιτικής για περιορισμό των φαινομένων περιθωριοποίησης άπορων, άστεγων και άνεργων αλλοδαπών.

Ø Ενεργοποίηση διατάξεων στο πλαίσιο της νομοθεσίας για τη μετανάστευση, που θα απεγκλωβίσουν από την αφάνεια μετανάστες χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα που έχουν δημιουργήσει σταθερούς δεσμούς με τη χώρα (άρθρο 42 του νόμου 3907/2011) ή των οποίων η απέλαση είναι ανέφικτη (βεβαίωση αναβολής απομάκρυνσης και προσωρινό δικαίωμα διαμονής – άρθρο 24). Η προοπτική αυτή είναι προς το συμφέρον τόσο των ιδίων όσο και των τοπικών κοινωνιών, περιορίζοντας την εξάρτηση από τα κυκλώματα και την παραβατικότητα, δημιουργώντας συνθήκες ένταξης, και ανοίγοντας προοπτικές για μελλοντική νόμιμη αναχώρηση από τη χώρα. Παράλληλα, συμβάλλει στην εξυγίανση του συστήματος ασύλου, που χρησιμοποιείται ως μοναδική «σανίδα σωτηρίας» από αμιγώς οικονομικούς μετανάστες προκειμένου να νομιμοποιήσουν πρόσκαιρα την παραμονή τους.

Ø Προώθηση προγραμμάτων εθελοντικού επαναπατρισμού με κίνητρα, που ιδιαίτερα σε συνθήκες έντονης οικονομικής κρίσης μπορούν να συμβάλουν στον απεγκλωβισμό μεγάλου αριθμού μεταναστών.

[Συντονιστής Π]

Στοιχεία όπως παρέχονται επίσημα στην Ύπατη Αρμοστεία από τις Ελληνικές Αρχές (Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη):

 

2010

Αιτήσεις/Προσφυγές: 10.273 Α'βαθμού, 1.648 Β' βαθμού

Εξετάσθηκαν: 3.453 Α' βαθμού, 41 Β' βαθμού

Απορρίφθηκαν: 3.348

Αναγνωρίσεις Προσφυγικού Καθεστώτος: 95 άτομα

Χορηγήσεις και Ανανεώσεις Ανθρωπιστικού Καθεστώτος ή Επικουρικής Προστασίας: 50 άτομα

 

Εκκρεμείς αιτήσεις/ Προσφυγές για εξέταση: Α' βαθμού: 8,265, Β' βαθμού: 47,155

[Συντονιστής Π]

Σήμερα, 20 Ιουνίου 2011, με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας για τους Πρόσφυγες, η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων σε συνεργασία με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, διοργάνωσε ημερίδα με θέμα: «Η Προστασία των προσφύγων γυναικών και κοριτσιών».

 

Η Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων Μαρία Στρατηγάκη άνοιξε την εκδήλωση επισημαίνοντας την αναγκαιότητα της συνεργασίας των τριών φορέων για την καλύτερη προστασία των γυναικών και των κοριτσιών κατά τη διαδικασία απονομής ασύλου. Αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας υπήρξε η εκπόνηση ενός Οδηγού (εγχειρίδιο) για τους δημόσιους λειτουργούς που εργάζονται στις υπηρεσίες υποδοχής προσφύγων.

 

Ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη Χρήστος Παπουτσής, στον χαιρετισμό του δήλωσε, μεταξύ των άλλων: «Συμπεριλάβαμε στη Νομοθετική μεταρρύθμιση για το Άσυλο (που πραγματοποιήσαμε στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη) ειδικές ρυθμίσεις με στόχο την ενίσχυση της προστασίας των προσφύγων γυναικών και κοριτσιών. Οι ρυθμίσεις αυτές συνάδουν με τις Συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών και των παιδιών. Oι πρωτοβουλίες μας ανατρέπουν πρακτικές δεκαετιών στην Ελλάδα στον τομέα αυτό. H προσπάθεια είναι τιτάνια, αλλά μόλις ξεκίνησε. Αναπτύσσουμε μια πολιτική, που συνάδει πλήρως με τις απαιτήσεις του ευρωπαϊκού πολιτισμού για την κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων των ανθρώπων, για την κατοχύρωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων των προσφύγων και ιδιαίτερα για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ευάλωτων ομάδων όπως των γυναικών, των κοριτσιών και των παιδιών.»

 

Στον χαιρετισμό του, ο Επικεφαλής του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα Γιώργος Τσαρμπόπουλος αναφέρθηκε στα βήματα προόδου που έχουν σημειωθεί ως προς την ποιότητα της διαδικασίας ασύλου, στα συνεχιζόμενα προβλήματα αναφορικά με τις συνθήκες κράτησης, αλλά και στις προϋποθέσεις για την επιτυχή λειτουργία των Κέντρων Πρώτης Υποδοχής (ΚΕΠΥ) που έχουν εξαγγελθεί. Επίσης, επισήμανε τα φαινόμενα ρατσιστικής βίας που παρουσιάζουν επικίνδυνη κλιμάκωση, καθώς και την ανάγκη μέτρων κοινωνικής πολιτικής και αναβάθμισης των υποβαθμισμένων περιοχών της πρωτεύουσας.

 

Ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Τάξης Γρηγόρης Τασούλας αναφέρθηκε, μεταξύ των άλλων, στο μεταναστευτικό ζήτημα και το ρόλο της Ελληνικής Πολιτείας για την προστασία των Γυναικών και Κοριτσιών Προσφύγων, τονίζοντας την ανάγκη δημιουργίας των Κέντρων Πρώτης Υποδοχής (ΚΕΠΥ) και την καθοριστική προτεραιότητα που έχει ή δημιουργία τους για την Ελληνική κοινωνία, τους Μετανάστες, αλλά και, ιδιαίτερα τις Γυναίκες και τα Κορίτσια Πρόσφυγες, που εισέρχονται στη χώρα μας. Σημείωσε επίσης τη μεγάλη πρόοδο που έχει επιτευχθεί στο ζήτημα της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών και τις διαρκείς και συντονισμένες προσπάθειες που καταβάλλει το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για την προστασία των ευπαθών ομάδων. Επιστέγασμα των προσπαθειών αποτελεί η συνδιαμόρφωση του Οδηγού για την «Προστασία των Γυναικών και Κοριτσιών κατά την πρώτη Υποδοχή στην Ελλάδα και τη Διαδικασία Ασύλου», που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ημερίδα.

 

Τον Οδηγό παρουσίασε η συγγραφέας του, Αλεξία Βασιλείου, υπογραμμίζοντας τους ιδιαίτερους κινδύνους και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες και τα κορίτσια πρόσφυγες τονίζοντας τους παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια μπορούν να απολαύσουν προστασία και να λάβουν βοήθεια ισότιμα με τους άνδρες και τα αγόρια πρόσφυγες.

 

Η Βοηθός Προστασίας, στο Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Δάφνη Καπετανάκη παρουσίασε συνοπτικά τους αριθμούς των προσφύγων για το 2010 διεθνώς καθώς και τις κύριες χώρες καταγωγής και υποδοχής τους, τονίζοντας ότι το 80% των προσφύγων παγκοσμίως φιλοξενούνται σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου. Στη συνέχεια και αφού παρουσίασε τις κύριες προκλήσεις στο πεδίο του ασύλου στην Ελλάδα σήμερα, επεσήμανε τις ιδιαίτερες ανάγκες των γυναικών και κοριτσιών στη διαδικασία ασύλου, καθώς και τη σημασία ανάδειξης των ζητημάτων φύλου κατά τη μεταρρύθμιση του συστήματος υποδοχής και ασύλου στη χώρα.

 

Τέλος, η Νατάσσα Βούρτση, Κοινωνική Λειτουργός στο Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες τόνισε: «Οι γυναίκες πρόσφυγες στην Ελλάδα υφίστανται πολλαπλούς αποκλεισμούς και διακρίσεις ενώ παράλληλα είναι φορείς πολλαπλών ρόλων στην καθημερινή τους ζωή. Στην περίπτωση της γυναίκας αιτούσας άσυλο, το φύλο αποτελεί μόνο μια κοινωνική παράμετρο η οποία σε συνδυασμό με την προσφυγική εμπειρία καθιστά την γυναίκα ιδιαίτερα ευάλωτη σε διάφορους κινδύνους. Τα συνηθέστερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες πρόσφυγες είναι σε σχέση με την πρόσβαση στην διαδικασία ασύλου, την δυσκολία εξεύρεσης κατάλληλου στεγαστικού πλαισίου για τις ίδιες και τα παιδιά τους, την κάλυψη των βασικών βιοτικών τους αναγκών, τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, τη δυσκολία πρόσβασης στην εκπαίδευση και την περαιτέρω επιμόρφωση καθώς και τη δυσκολία πρόσβασης σε δομές υγείας».

[Συντονιστής Π]

ΓΕΝΕΥΗ, 20 Ιουνίου 2011 – Μεγάλη ανισορροπία όσον αφορά στη διεθνή στήριξη των ξεριζωμένων του κόσμου αποκαλύπτει έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) που δημοσιοποιήθηκε σήμερα, με τα τέσσερα πέμπτα των προσφύγων παγκοσμίως να φιλοξενούνται σε αναπτυσσόμενες χώρες – και σε μια περίοδο διογκούμενου αντι-προσφυγικού αισθήματος σε πολλές βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες.

 

Η έκθεση «Παγκόσμιες Τάσεις 2010» της Υ.Α. δείχνει πως πολλές από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου φιλοξενούν μεγάλους προσφυγικούς πληθυσμούς, τόσο σε απόλυτους όρους όσο και σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας τους. Το Πακιστάν, το Ιράν και η Συρία έχουν τους μεγαλύτερους προσφυγικούς πληθυσμούς με 1,9 εκατομμύριο, 1,1 εκατομμύριο και 1 εκατομμύριο αντίστοιχα. Το Πακιστάν υφίσταται επίσης τις μεγαλύτερες οικονομικές επιπτώσεις, με 710 πρόσφυγες για κάθε δολάριο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ του. Aκολουθούν η Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό και η Κένυα, με 475 και 247 πρόσφυγες αντίστοιχα. Συγκριτικά, η Γερμανία, η βιομηχανικά ανεπτυγμένη χώρα με τον μεγαλύτερο προσφυγικό πληθυσμό (594.000 ανθρώπους), έχει 17 πρόσφυγες για κάθε δολάριο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της.

 

Συνολικά, η εικόνα που παρουσιάζει η έκθεση του 2010 είναι αυτή ενός δραστικά διαφοροποιημένου περιβάλλοντος προστασίας σε σύγκριση με εκείνο που υπήρχε πριν από 60 χρόνια, όταν ιδρύθηκε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Την εποχή εκείνη, η Υ.Α. φρόντιζε για 2,1 εκατομμύρια Ευρωπαίους, που είχαν ξεριζωθεί εξαιτίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σήμερα, το έργο της Υ.Α. επεκτείνεται σε περισσότερες από 120 χώρες και περικλείει τόσο ανθρώπους που έχουν υποχρεωθεί να βγουν από τα σύνορα της πατρίδας τους όσο και ανθρώπους εκτοπισμένους στο εσωτερικό της χώρας τους. Η έκθεση «Παγκόσμιες Τάσεις 2010» δείχνει πως σε ολόκληρο τον κόσμο είναι σήμερα εκτοπισμένοι 43,7 εκατομμύρια άνθρωποι –αριθμός χονδρικά αντίστοιχος του συνολικού πληθυσμού της Κολομβίας ή της Νότιας Κορέας, ή της Σκανδιναβίας και της Σρι Λάνκα μαζί. Σε αυτό το σύνολο περιλαμβάνονται 15,4 εκατομμύρια πρόσφυγες (10,55 εκατομμύρια υπό τη φροντίδα της Υ.Α. και 4,82 εκατομμύρια στην ευθύνη του Γραφείου Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες), 27,5 εκατομμύρια άνθρωποι εσωτερικά εκτοπισμένοι εξαιτίας συρράξεων και σχεδόν 850.000 αιτούντες άσυλο, εκ των οποίων το ένα πέμπτο βρίσκεται στη Νότια Αφρική. Η έκθεση δεν καλύπτει τον εκτοπισμό που παρατηρήθηκε στη διάρκεια του 2011, όπως από τη Λιβύη, την Ακτή του Ελεφαντοστού και τη Συρία.

 

«Σήμερα στον κόσμο μας υπάρχουν ανησυχητικές παρανοήσεις όσον αφορά στις μετακινήσεις των προσφύγων και στο πρότυπο διεθνούς προστασίας», δήλωσε ο Αντόνιο Γκουτέρες, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και επικεφαλής της Υ.Α. «Οι φόβοι για υποτιθέμενα κύματα προσφύγων στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες μεγαλοποιούνται σημαντικά, ή συγχέονται εσφαλμένα με ζητήματα μετανάστευσης. Στο μεταξύ, οι φτωχότερες χώρες αφήνονται να αναλάβουν το βάρος».

 

Παρατεταμένοι πόλεμοι σημαίνουν παρατεταμένη προσφυγιά

Αντανακλώντας την παρατεταμένη φύση πολλών από τις σημερινές μεγάλες διεθνείς συρράξεις, η έκθεση διαπιστώνει πως η προσφυγιά παρατείνεται ολοένα και περισσότερο για εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Υ.Α. ορίζει την παρατεταμένη προσφυγική κατάσταση ως μια κατάσταση όπου ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων καταδικάζονται σε εξορία για πέντε χρόνια ή και περισσότερο. Το 2010, και από τους πρόσφυγες υπό την εντολή της Υ.Α., 7,2 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονταν σε μια τέτοια κατάσταση –περισσότεροι από οποτεδήποτε άλλοτε έπειτα από το 2001. Στο μεταξύ, μόλις 197.600 άνθρωποι κατάφεραν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, ο χαμηλότερος αριθμός από το 1990.

 

Κάποιοι πρόσφυγες βρίσκονται στην εξορία εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια. Οι Αφγανοί, που τράπηκαν για πρώτη φορά σε φυγή εξαιτίας της σοβιετικής εισβολής το 1979, εκπροσωπούσαν το ένα τρίτο των προσφύγων του κόσμου τόσο το 2001 όσο και το 2010. Μεταξύ των 10 μεγαλύτερων προσφυγικών πληθυσμών, από πλευράς εθνικότητας, τόσο στην αρχή όσο και στο τέλος της δεκαετίας, βρίσκονταν επίσης οι Ιρακινοί, οι Σομαλοί, οι Κογκολέζοι (ΛΔΚ) και οι Σουδανοί.

 

«Και ένας πρόσφυγας χωρίς ελπίδα είναι πολλοί», δήλωσε ο Ύπατος Αρμοστής. «Ο κόσμος απογοητεύει αυτούς τους ανθρώπους, αφήνοντάς τους να περιμένουν έως ότου αποκατασταθεί η σταθερότητα πίσω στην πατρίδα τους, βάζοντας τη ζωή τους σε αναμονή επʼ αόριστον. Οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν μπορεί να συνεχίσουν να φέρουν αυτό το βάρος μόνες τους, ο ανεπτυγμένος κόσμος πρέπει να διορθώσει αυτή την ανισορροπία. Χρειάζεται να δούμε αυξημένα ποσοστά μετεγκατάστασης. Χρειάζονται επιταχυμένες ειρηνευτικές πρωτοβουλίες σε μακροχρόνιες διαμάχες ώστε να μπορέσουν οι πρόσφυγες να επιστρέψουν στην πατρίδα τους».

 

Εσωτερικά εκτοπισμένοι – στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δέκα ετών

Παρά το χαμηλό επίπεδο επαναπατρισμού προσφύγων της περασμένης χρονιάς, η κατάσταση για τους ανθρώπους που έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της χώρας τους επέδειξε κάποια κινητικότητα. Το 2010, περισσότεροι από 2,9 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι επέστρεψαν στις εστίες τους σε διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένων του Πακιστάν, της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κογκό, της Ουγκάντας και του Κιργιστάν. Παρʼόλʼαυτά, ακόμα και με αυτό το ρυθμό επιστροφών, ο αριθμός των εσωτερικά εκτοπισμένων ανά τον κόσμο (27,5 εκατομμύρια) άγγιξε τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δέκα ετών.

 

Μια ακόμα, πιο δύσκολη να υπολογιστεί αριθμητικά, ομάδα που φροντίζει η Υ.Α. είναι οι ανιθαγενείς, ή οι άνθρωποι που στερούνται το στοιχειώδες δίκτυ ασφαλείας μιας υπηκοότητας. Ο αριθμός των χωρών που καταγράφουν ανιθαγενείς πληθυσμούς αυξάνεται σταθερά από το 2004, όμως οι διαφορές στους ορισμούς και τις μεθοδολογίες εξακολουθούν να εμποδίζουν την αξιόπιστη μέτρηση του προβλήματος. Το 2010, ο καταγραφείς αριθμός ανιθαγενών (3,5 εκατομμύρια άνθρωποι) ήταν σχεδόν ο μισός εκείνου του 2009, αυτό όμως οφείλεται κυρίως στις μεθοδολογικές αλλαγές ορισμένων χωρών που προσκομίζουν στοιχεία. Ανεπίσημες εκτιμήσεις τοποθετούν τον συνολικό αριθμό εγγύτερα στα 12 εκατομμύρια. Τον φετινό Αύγουστο, η Υ.Α. σκοπεύει να ξεκινήσει μια παγκόσμια εκστρατεία για την αφύπνιση του κόσμου όσον αφορά τα δεινά των ανιθαγενών και την επιτάχυνση των μέτρων αρωγής τους.

[Συντονιστής Π]

Σε μια κατάμεστη αίθουσα - από μαθητές, γονείς, παιδιά πρόσφυγες, οργανώσεις προσφύγων, εκπαιδευτικούς και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών- πραγματοποιήθηκε την Κυριακή, 19 Ιουνίου, στην «Τεχνόπολις» του Δήμου Αθηναίων η Tελετή Βράβευσης των μαθητών και μαθητριών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και των ασυνόδευτων ανηλίκων προσφύγων, που διακρίθηκαν στον περσινό Πανελλήνιο Διαγωνισμό της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) και της Επιτροπής Ευαισθητοποίησης των Νέων, με θέμα «Όλοι μαζί, διαφορετικοί και ίσοι, μπορούμε να ζήσουμε αρμονικά».

 

Στην τελετή, που παρουσίασε η Υπεύθυνη του Τομέα Ενημέρωσης της Υ.Α., κ. Καίτη Κεχαγιόγλου, βραβεύτηκαν 28 μαθητές και μαθήτριες από όλη την Ελλάδα (Κοζάνη, Βέροια, Λευκάδα, Κόρινθο, Καλαμάτα, Πειραιά, Ζεφύρι κ.α.) καθώς και 29 ασυνόδευτοι ανήλικοι αιτούντες άσυλο που φιλοξενούνται σε κέντρα υποδοχής και αφηγήθηκαν την προσωπική τους ιστορία μέσα από εκθέσεις, ζωγραφιές, φωτογραφίες και βίντεο.