Έφυγε η Έλλη Παπά

[Λέγκω]

Αναδημοσιεύω από το site της Ναυτεμπορικής:

 

Την τελευταία της πνοή άφησε τα ξημερώματα η δημοσιογράφος και συγγραφέας Έλλη Παππά, σε ηλικία 89 ετών. Η κηδεία της θα είναι πολιτική και θα γίνει το Σάββατο στο Γ΄ Νεκροταφείο, όπου και θα ταφεί, δίπλα στον σύντροφο της ζωής της, Νίκο Μπελογιάννη.

«Η Έλλη Παπά υπήρξε σύμβολο μιας εποχής δύσκολης για την Ελλάδα. Θα τη θυμόμαστε για τους αγώνες της, για τη σκέψη της και για την ομορφιά της ψυχής της», αναφέρει σε συλλυπητήριο τηλεγράφημα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ. Παπούλιας.

Η Έλλη Παππά, αδελφή της συγγραφέως Διδώς Σωτηρίου, γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1920. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η οικογένεια εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Φοίτησε στη φιλοσοφική και στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές της, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως δημοσιογράφος.

Εργάστηκε στην παράνομη έκδοση του Ριζοσπάστη μέχρι το 1949, οπότε άρχισε η συνεργασία της με τον Νίκο Πλουμπίδη και από τον Ιούνιο του 1950 με τον Νίκο Μπελογιάννη που έγινε σύντροφός της. Στη φυλακή γεννήθηκε ο γιος τους, Νίκος (1951).

Καταδικάστηκαν σε θάνατο και ο Μπελογιάννης εκτελέστηκε, αλλά εκείνη τελικά αποφυλακίστηκε το 1964. Εργάστηκε στην ΕΔΑ και από το 1965 ήταν αρθρογράφος και μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας Δημοκρατική Αλλαγή. Το 1967 συνελήφθη και εξορίστηκε στη Γυάρο.

Εργάστηκε ως δημοσιογράφος στην Εγκυκλοπαίδεια Χάρη Πάτση, στην εφημερίδα Μακεδονία, στο περιοδικό Γυναίκα, στην εφημερίδα Εξπρές και στην εφημερίδα Έθνος. Δραστηριοποιήθηκε στην μεταπολιτευτική ΕΔΑ και στο ΚΚΕ Ήταν επίτιμο μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.

Η Έλλη Ιωαννίδη της ιστορίας, η Έλλη Παππά, δημοσιογράφος και συγγραφέας, η μαχήτρια της Αριστεράς, αντιπροσωπεύει έναν ολόκληρο κόσμο που «βούτηξε βαθιά στα νερά» του 20ου αιώνα. Αποχαιρέτησε τον αιώνα της, για να συναντήσει τον 21ο, με την ίδια κριτική συγκροτημένη σκέψη που την χαρακτήριζε και τη διαφοροποιούσε από πολλούς της γενιάς της. Στόχος της, όπως η ίδια έλεγε, «η κάθαρση της μαρξιστικής σκέψης από τις σταλινικές στρεβλώσεις».

Στην εργογραφία της ξεχωρίζουν μελέτες για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, όπως «Ο Πλάτωνας στην εποχή μας» και η «Σπουδή στο θέμα της Ελευθερίας - Η έννοια της ελευθερίας στον προσωκρατικό υλισμό», και μελέτες για τον μαρξισμό και τον λενινισμό, όπως ο «Μύθος και ιδεολογία στη ρωσική επανάσταση -οδοιπορικό από το ρωσικό αγροτικό λαϊκισμό στο λαϊκισμό του Στάλιν» και «Ο Λένιν χωρίς λογοκρισία και εκτός μαυσωλείου».

Οι μαρτυρίες της σε χειρόγραφα από τη φυλακή, διηγήματα και θεατρικά που επίσης έγραψε έγκλειστη στις φυλακές Αβέρωφ πάνω από μια δεκαετία, δημοσιευμένα και αδημοσίευτα άρθρα της στον παράνομο Τύπο του ΚΚΕ, στις εφημερίδες και στα περιοδικά της μεταπολίτευσης όπου εργάστηκε, αναδεικνύουν το ανήσυχο πνεύμα της.

Ο μύθος της προσωπικής της ιστορίας ξεκίνησε από πολύ νωρίς. Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1920. Μεγάλωσε στον Πειραιά, τέλειωσε το γυμνάσιο της Κοκκινιάς, σπούδασε φιλοσοφία και νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και στην Γαλλική Ακαδημία της Αθήνας.

«Γεννήθηκα στην Σμύρνη, παραμονή της καταστροφής, πέμπτο παιδί, αθέλητο και παραπεταμένο», γράφει αυτοβιογραφούμενη. «Η μάνα μου αρνήθηκε να με θρέψει», δήλωσε. «Δεν ήμουν παιδί, ήμουν άλλο πράμα και με πέταξε. Επέζησα χάρη στη μεγαλύτερη αδελφή της μητέρας μου. Η καταστροφή έφερε την οικογένεια στον Πειραιά. Την υγεία μου την ανέλαβε η θάλασσα του Πειραιά και την αγωγή μου τα αλητάκια του Πειραιά. Όλα έδειχναν ότι η προλεταριακή μου συνείδηση ήταν εξασφαλισμένη. Τότε μπήκαν στη ζωή μου τα μεγαλύτερα παιδιά της οικογένειας, ο Γιώργος, που έγινε ασυρματιστής, και ο «άγγελος της ζωής μου», η Διδώ (Σωτηρίου), που ζούσε με την πλούσια αντιδραστική θεία, αδελφή του πατέρα μας. Από τη σκληρή δουλειά του ο Γιώργος, από μια έμφυτη συνείδηση η Διδώ, από κοντά κι η μάνα μας, είχαν γίνει και οι τρεις κομμουνιστές».

Η Ελλη Παππά ήταν ήδη από τα γυμνασιακά της χρόνια οργανωμένη σε αντιδικτατορική ομάδα και μετά, στην κατοχή, προσχώρησε στο ΕΑΜ και στο Κ.Κ.Ε.

Διέτρεξε όλo τον εμφύλιο και έως τη σύλληψή της, το 1950, δούλεψε για τα παράνομα έντυπα, σε στενή συνεργασία με διαπρεπείς αριστερούς διανοούμενους και κυρίως, στους παράνομους μηχανισμούς του Κ.Κ.Ε.

Καταδικάστηκε κι εκείνη σε θάνατο, στη δίκη Μπελογιάννη, αλλά η ποινή της δεν εκτελέστηκε, γιατί ο γιος που απέκτησε από τον Νίκο Μπελογιάννη και είχε στο μεταξύ γεννηθεί στη φυλακή, ήταν μόλις επτά μηνών.

«Απελευθέρωση, Δεκεμβριανά, προσπάθειες ανασυγκρότησης της Αριστεράς και της Δημοκρατίας, οι πρώτες εκλογές, ο ερχομός του Μπελογιάννη και του μεγάλου έρωτα», έγραψε η ίδια.

Αποφυλακίστηκε από τις φυλακές Αβέρωφ το 1963, δούλεψε στη σύνταξη της «Δημοκρατικής Αλλαγής» και σε τέσσερα χρόνια η απριλιανή χούντα την εξόρισε στη Γυάρο. Αποφυλακίστηκε σε ενάμιση χρόνο, γιατί είχε αρρωστήσει σοβαρά. Η Σοβιετική Ένωση την προσκαλεί να τη φιλοξενήσει με τον γιο της, αλλά η ίδια αρνείται γιατί είχε διαφωνήσει με την εισβολή των στρατιωτικών τανκς στην, τότε, Τσεχοσλοβακία.

Μέχρι την πτώση της δικτατορίας δεν εργάστηκε σε εφημερίδες της εποχής, αλλά σε εγκυκλοπαίδειες και περιοδικά και αργότερα στην εφημερίδα «Μακεδονία», με ψευδώνυμο.

Στη μεταπολίτευση, η Έλλη Παππά συνοψίζει την επανασύνδεσή της με το ΚΚΕ, ως εξής: «η επανένωση της Αριστεράς ξεκίνησε με καλούς οιωνούς και είχε οικτρό τέλος. Απεχώρησα από το ΚΚΕ, πράγμα που και η ηγεσία του επιθυμούσε».

Επαγγελματικά δούλεψε στις εφημερίδες «Έθνος», «Μακεδονία» και στο περιοδικό «Γυναίκα» έως το 1990, οπότε και αφιερώθηκε αποκλειστικά στο συγγραφικό της έργο. Τα τελευταία πολιτικά βιβλία της είναι «Αποχαιρετισμός στον αιώνα μου» (εκδόσεις Κέδρος) και «Μακιαβέλι ή Μαρξ» (εκδόσεις Αγρα), κυκλοφόρησαν το 2006.

Το αρχείο της Έλλης Παππά φυλάσσεται στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α).

Ναυτεμπορική

[Λέγκω]

Της ΟΛΓΑΣ ΜΠΑΚΟΜΑΡΟΥ

Λευκά λαμπερά μαλλιά, μάτια σαν μικροί κρατήρες φωτός, κυρίαρχα σε ένα πρόσωπο γαλήνης -αυτή είναι η πρώτη εικόνα που μου δίνει η Ελλη Παππά, πηγαίνοντας να τη συναντήσω στο σπίτι της, στου Ζωγράφου, για τη συνέντευξη που ακολουθεί. Με υποδέχεται ντυμένη απλά και κομψά - μια χρυσή καρφίτσα στη βάση του λαιμού είναι το μοναδικό της στολίδι, «σημείο», σκέφτομαι, μιας χαμένης στις μέρες μας αρχοντιάς.

 

Σχεδόν μεσημέρι, ο ήλιος πέφτει απ' τις τζαμόπορτες στο διαμέρισμα, 5ος όροφος, ανοιχτός, όλο ταράτσες πολυκατοικιών, ο ορίζοντας. Μέσα, βιβλία, πολλά βιβλία, δυο κυκλάμινα σε γλάστρες μπροστά στο σβηστό τζάκι, το σκυλί της, η Βιόλα, να στριφογυρίζει, φωτογραφίες και πίνακες -ανάμεσά τους, το γνωστό σκίτσο του Μπελογιάννη από τον Πικάσο και το χειρόγραφό του που το συνόδευσε, σε άλλο κάδρο- ακίνητα.

 

Εχουν μόλις κυκλοφορήσει σε ανατύπωση, μέσα σε χάρτινη κασετίνα, τα δέκα βιβλία μινιατούρες, παραμύθια που έγραψε ή διασκεύασε, ζωγράφισε και βιβλιοδέτησε η ίδια, και τα 'στελνε στον μικρό γιο της -καρπό τής σχέσης της με τον Νίκο Μπελογιάννη- όταν ήταν στη φυλακή και κείνος μεγάλωνε στα χέρια της αδελφής της Διδώς Σωτηρίου. Την κοιτάζω, κάπου μισόν αιώνα από τότε, το μικρό σώμα μέσα στη μεγάλη πολυθρόνα -ποιος ξένος μπορεί να μετρήσει το βάρος εκείνου του συμβόλου, εκείνου του μύθου πάνω της.

- Ησασταν στην ίδια φυλακή, της Καλλιθέας, όταν τον εκτέλεσαν. Πώς να σας ρωτήσω τι αισθανόσασταν μέσα στην καρδιά αυτής της τραγωδίας;

«Δεν μπορείς να απαντήσεις, όσα χρόνια και αν περάσουν. Πώς να τα πεις αυτά και πώς να τα νιώσουν οι άλλοι; Να είσαι εκεί και να τον πάρουν απ' τα χέρια σου. Στη φυλακή, τον αποχαιρέτησα... Εμένα μου έδωσαν χάρη, δηλαδή ισόβια, ως μητέρα που ήμουν, και δεν με εκτέλεσαν. Γιατί κι εγώ είχα καταδικαστεί σε θάνατο».

- Πώς είναι να περιμένεις από ώρα σε ώρα έναν τέτοιο θάνατο;

«Οταν είσαι εκεί, το ξέρεις, το έχεις αποδεχτεί, ότι κάποια στιγμή μπορεί να συμβεί αυτό, να χτυπήσει η πόρτα και να σε πάρουν -πολλές γυναίκες σκοτώθηκαν έτσι. Δεν μπορείς να κάνεις τίποτε άλλο· αν κάνεις, θα προδώσεις... Το τραγικό για μένα είναι ότι δεν πήγα μαζί με τον Νίκο. Διότι αυτό ήθελα. Να πεθάνω, να φύγω μαζί του».

- Παρ' ότι είχατε το παιδί;

«Ναι. Το παιδί θα ζούσε, ίσως και καλύτερα χωρίς εμένα, και όταν μεγάλωνε, θα καταλάβαινε... Οι γυναίκες στη φυλακή το αγαπούσαν απ' την αρχή -όταν με σήκωσαν απ' του Αβέρωφ και με πήγαν στο μπουντρούμι της Καλλιθέας για εκτέλεση, αυτές το έκρυψαν για μέρες όπου μπορούσαν: από θάλαμο σε θάλαμο, κάτω από τα ράντζα των κρατουμένων, αρρώστησε σοβαρά από το πήγαιν'-έλα, 6 μηνών παιδάκι ήταν, και το γιάτρεψαν. Γιατί αυτοί, οι ασφαλίτες, με το πρόσχημα ότι θα το φέρουν σε μένα, ζητούσουν να το πάρουν...»

 

- Για ποιον λόγο;

«Για άγνωστους λόγους. Τέλος πάντων, σώθηκε τότε κι όταν επέστρεψα στις φυλακές Αβέρωφ, το ξαναβρήκα. Μείναμε μαζί ώσπου έγινε 3 χρόνων -αυτό ήταν το όριο παραμονής παιδιών σε φυλακές- και πέρασε καλά, γιατί όλοι τον αγαπούσαν και τον φρόντιζαν εκεί μέσα, και οι συγγενείς απ' έξω ερχόντουσαν να τον δουν... Ο χωρισμός ήταν πολύ σκληρός και για τους δυο μας· εμένα με έκανε κομμάτια. Ηταν φρίκη να βλέπεις το παιδί σου μία φορά τον μήνα, για πολλά χρόνια. Ετσι έφτιαξα αυτά τα βιβλιαράκια και μετά μια άλλη σειρά, με έργα του Αριστοφάνη... Ωσπου αποφυλακίστηκα το '63, με το που βγήκε ο Παπανδρέου. Και ο Νίκος, τελειώνοντας το Δημοτικό, έμπαινε στην εφηβεία...»

 

- Και από τότε κύλησε η ζωή;

«Ναι, αλλά δεν κύλησε έτσι δα. Γιατί είχαμε και τη χούντα το '67, και πάλι χωρίσαμε με τον Νίκο... Πήγα εξορία. Στα Γιούρα. Οπου αρρώστησα πολύ άσχημα και τότε οι Σοβιετικοί κατάφεραν να με πάρουν από κει, να με φέρουν στην Αθήνα και τελικά να με ελευθερώσουν, χωρίς η ίδια να γνωρίζω τίποτα. Με σκοπό να με πάρουν μαζί τους στη Σοβετική Ενωση, για να ενισχύσουν τον αντιδικτατορικό αγώνα, στην ουσία για να με αξιοποιήσουν υπέρ του καθεστώτος, προβάλλοντας την εικόνα του κομμουνιστή που μένει πιστός στις ιδέες του. Είχαν κάνει μεγάλη προετοιμασία, άρχισαν να στρώνουν το κόκκινο χαλί για να με δεχτούν, αλλά δεν πήγα. Αρνήθηκα.

 

- Γιατί;

«Γιατί είχε γίνει εν τω μεταξύ η εισβολή στην Τσεχοσλοβακία, προς την οποία ήμουν αντίθετη. Ομως, ήταν πολύ βαρύ για κείνους αυτό που τους έκανα. Και από τότε οι σχέσεις μας διαρρήχθηκαν. Δηλαδή με αγνόησαν, και δικαίως. Πήγε στη θέση μου ο Ρίτσος για τον ίδιο σκοπό... Εγώ έμεινα εδώ, προσπάθησα να σταθώ στα ποδια μου, ο Ευάγγελος Τερζόπουλος, που ήμασταν μαζί στον 'Ριζοσπάστη', μου έδωσε δουλειά στη 'Γυναίκα'. Χωρίς να υπογράφω απ' την αρχή, γιατί ήταν χούντα ακόμα· μου έλεγε για τις πιέσεις που δεχόταν, θα είχε πρόβλημα».

 

- Η πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού σας έκανε να σκεφτείτε ποτέ αν όλο αυτό που έγινε, ο αγώνας και οι θυσίες τόσων ανθρώπων, άξιζε τον κόπο;

«Αξιζε τον κόπο, αλλά καταρρακώθηκε από κάθε άποψη. Οταν το 1989 κατέρρευσε το σύμπαν, αποδείχτηκε ότι ήταν όλο εις μάτην. Οτι όλο αυτό που λεγόταν Σοβιετική Ενωση γεννήθηκε για να πεθάνει».

 

- Ηταν αναμενόμενο για σας;

«Εγώ και όσοι ήξερα δεν το είχαμε μετρήσει έτσι. Παρ' ότι από την εποχή που ήμουν στη φυλακή, προ χούντας, έφταναν ώς εμάς από την Σοβιετική Ενωση κάποιες πληροφορίες, σαν βαρίδια. Οπως π.χ. η συνωμοσία κάποιων μεγαλογιατρών να φάνε διάφορα κομματικά στελέχη, που τους έστειλαν στη Σιβηρία. Ηταν φοβερό· γιατί να γίνονται τέτοια πράγματα εκεί, αναρωτιόμουν, είχα ταραχτεί τόσο, που φώναζα στον ύπνο μου 'Σοβιετική Ενωση'! Τόσο δεμένη ήμουν μ' αυτό το κίνημα, τόσο φοβόμουν, είχα το προαίσθημα ότι κάτι κακό θα συμβεί».

 

-Επαληθεύτηκε το προαίσθημά σας...

«Ναι, από τότε όλα τα πράγματα άρχισαν να πηγαίνουν ανάποδα. Ωσπου ήρθε ο Γκορμπατσόφ, που τον είδαμε σαν κάτι καινούργιο, ότι θα μπορούσε να σώσει τον σοσιαλισμό. Αλλά μας την έδωσε την κατραπακιά, αντί σωτηρίας είδαμε την οριστική κατάπτωσή του. Γιατί το σύστημα κατέρρεε και ο Γκορμπατσόφ δεν μπορούσε ούτε καν να διαχειριστεί αυτή την κατάρρευση».

 

- Τι το οδήγησε στην κατάρρευση αυτή;

«Ηταν σάπιο απ' την αρχή αυτό που έστησαν και άκρως αντίθετο προς τις ιδέες που ευαγγελιζόταν, οι οποίες βέβαια δεν έφταιγαν».

 

- Από την εποχή του Λένιν ξεκινάτε;

«Να μην πούμε από τον Λένιν, αλλά από τον Στάλιν και πέρα άρχισε να σαπίζει, βλέπαμε αυτή την πτώση. Ωσπου ήρθε, και ήταν τραγικό -η Σοβιετική Ενωση εξαφανίστηκε, οι χώρες που τη συνιστούσαν είναι ξέφτια πια... Από την ώρα που ένας Γιέλτσιν πήρε την εξουσία στη Ρωσία, φάνηκε ότι το πράγμα δεν είχε πλέον ελπίδα. Διότι ήταν σάπιος και αυτός, εξέφρασε όλη την παρακμή. Και είδατε πού καταλήξαμε: στον Πούτιν».

 

- Το λέτε απαξιωτικά... Τι εκφράζει ο Πούτιν για σας;

 

«Τις μεγάλες μαφίες του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Ο,τι εκφράζουν και αυτοί που έχουν φύγει από τη Ρωσία, ο Αμπράμοβιτς, ο Χοντορκόφσκι κ.λπ. Αλλωστε, αυτές οι μαφίες, όλοι αυτοί, ξεπήδησαν μέσα από την Κα Γκε Μπε, ουσιαστικά. Και ο Πούτιν ανάμεσά τους. Και βλέπουμε σήμερα τις συνέπειες αυτής της κατάρρευσης να τις υφίσταται όλος ο κόσμος. Και θα τις υφίσταται».

 

- Ποιες είναι συγκεκριμένα αυτές οι συνέπειες;

«Οτι έχει τώρα τον Μπους και τους υπόλοιπους, που έχουν πέσει πάνω στη γη να τη φάνε. Και κυνηγάνε τα πάντα, με πολέμους, με καταπάτηση των ελευθεριών και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, προκειμένου να το πετύχουν. Με μοναδικό στόχο το χρήμα. Αυτό, το χρήμα, κυριεύει τον κόσμο τώρα, αυτό διαφεντεύει τα πάντα. Αυτό είναι η εξουσία, όλες οι εξουσίες, το μόνο πράγμα που έχει αξία· τίποτε άλλο».

 

- Δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ Πούτιν και Μπους;

«Τι διαφορές; Απλώς, ο Μπους είναι ο χειρότερος εκφραστής αυτού του γεγονότος, αυτού του εξαμβλώματος που έχει καταντήσει ο κόσμος... Είναι φοβερό, μια επανάσταση, όπου είχαν επικεντρωθεί οι ελπίδες όλων, να μεταλλαχθεί στο αντίθετό της. Και επιπλέον, να βιώνουμε όλη αυτή την ξεδιαντροπιά, αυτό το έγκλημα της απώλειας των καλύτερων από τα υλικά με τα οποία μπορεί να είναι φτιαγμένος ένας άνθρωπος».

 

- Επομένως, μπορεί να πει κανείς ότι τελικά οι ωραίες ιδέες δεν είναι δυνατόν να βρουν εφαρμοργή στην κοινωνία των ανθρώπων;

«Μπορεί να το πει».

 

- Αρα, ρίχνουμε αυλαία;

«Οχι οριστική. Οι ιδέες για τις οποιες μιλούμε, τώρα δεν βρίσκουν εφαρμογή. Ξανασυζητιούνται μετά από έναν αιώνα».

 

- Να έρθουμε λίγο και στα δικά μας, και να σας ρωτήσω πώς θα φτιάχνατε το πορτρέτο του σύγχρονου Ελληνα.

«Είμαι λίγο απ' έξω, όμως έτσι ίσως να βλέπω τα πράγματα πιο καθαρά. Νομίζω, λοιπόν, ότι στον τόπο μας οι άνθρωποι ζουν πια χωρίς να ξέρουν πού πάνε. Ποιο είναι το δικό τους συμφέρον, ποιος είναι ο εχθρός τους, ποιος είναι ο σύντροφός τους, ποιος είναι ο φονιάς τους. Το μόνο που τους ενδιαφέρει -και σ' αυτό συμβάλλει και η παιδεία, που είναι ανύπαρκτη- είναι να ζήσουν σήμερα, τώρα».

 

- Να ζήσουν, με ποιον τρόπο;

«Με ό,τι τους πλασάρουν τα περιοδικά λάιφ στάιλ και η τηλεόραση λάιφ στάιλ. Που είναι ό,τι έρχεται απ' έξω, αλλά στο πιο κιτς».

 

- Υπάρχει κάτι όπου μπορούμε να προσβλέπουμε;

«Εγώ το μόνο, όπου προσβλέπω, όπου μπορώ να δω μια ελπίδα -τολμώ να το πω- είναι η νέα γενιά. 'Βιάζεσαι', μου λένε μερικοί, αλλά το πιστεύω, ακούγοντας τα ίδια τα νέα παιδιά που έρχονται εδώ, χωρίς να τα ξέρω, για να μιλήσουν μαζί μου. Και διαπιστώνω ότι αρνούνται αυτόν τον κόσμο, δεν τον θέλουν. Αυτό είναι το μόνο που με γαληνεύει στην Ελλάδα σήμερα».

 

- Και η ελληνική Αριστερά; Πώς την επηρέασε αυτή η πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού;

«Ακόμα και η Ανανεωτική Αριστερά βρέθηκε να έχει χάσει πολλά από τα πρότυπά της. Γιατί δεν είχε ποτέ, μεταπολιτευτικά, το θάρρος να ξεκόψει απ' όλα αυτά και να εμφανίσει δικό της πρότυπο. Οσο για το ΚΚΕ, έμεινε αναπολώντας περασμένα μεγαλεία».

 

- Για να καταλήξει πού η Αριστερά σήμερα;

«Για την ώρα, δεν μοιάζει να καταλήγει πουθενά».

 

-Μερικοί υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει καν.

«Εχει μια βάση αυτό. Είμαστε σε μια φάση επαναπροσδιορισμού των όρων Αριστερά, αριστερός».

 

- Την πολιτική μας σκηνή, πώς τη βλέπετε συνολικά;

«Σαν να είμαι στη θάλασσα και έχει τσούχτρες. Αυτό το γλοιώδες πράγμα που σε τσιμπάει ξαφνικά και δεν ξέρεις από πού σου 'ρχεται».

 

- Τι θα λέγατε για τις δύο... κορυφαίες τσούχτρες του δικομματικού παιχνιδιού;

«Είναι πολύ λίγοι και οι δύο για τις σημερινές ανάγκες του τόπου. Αλλά δεν θέλω να μιλήσω για πρόσωπα. Θα σας πω μόνο ότι βλέπω μια διολίσθηση προς το αντικοινωνικό κράτος τύπου Θάτσερ, όπου ο πολίτης αντιμετωπίζεται ως όχληση προς τα μεγάλα συμφέροντα. Και η νομοθεσία μεριμνά μόνο γι' αυτά».

 

- Για σας, θεωρούν ότι η σύνδεσή σας με τον Μπελογιάννη κυρίως, πέρα από την δική σας μετέπειτα διαδρομή, σας προσδίδει το στοιχείο ενός «μύθου» στον χώρο της Αριστεράς. Εχετε αυτή την αίσθηση;

«Ποτέ δεν είχα τέτοια αίσθηση. Και όταν μου αποδίδουν άλλοι αυτόν το χαρακτηρισμό, δεν ξέρω τι να τον κάνω».

 

- Λοιπόν, ποια θα λέγατε ότι είστε;

«Δεν έχω καθήσει να το σκεφτώ ποτέ. Δεν είχα φανταστεί ότι θα είχα ν' αντιμετωπίσω, κάποια στιγμή, τέτοια ερώτηση. Φοβάμαι και που την ακούω».

 

- Ισως, κοιτάζοντας πίσω στη ζωή σας, πρόσωπο μιας τραγωδίας;

«Δεν μπορώ να απαντήσω σ' αυτό. Το μόνο που ξέρω για τον εαυτό μου είναι ότι είμαι μαχήτρια. Οπου και αν γυρίσω πίσω στη ζωή μου, δεν βλέπω παρά τον άνθρωπο που μάχεται».

 

- Τι ήταν ο Μπελογιάννης στη ζωή σας;

«Το άπαν».

 

- Αναρωτιέμαι αν, πενήντα τόσα χρόνια μετά, τον σκέφτεστε στην καθημερινότητά σας...

«Είναι πάντα κοντά μου. Τον αισθάνομαι. Τον ρωτάω για ό,τι κάνω. Και εκείνος βρίσκει τον τρόπο να μου απαντήσει».

 

- Και αν μετράτε την οδύνη που σάς άφησε με ό,τι ωραίο σάς έδωσε αυτός ο έρωτας.

«Η οδύνη δεν μετράει. Είναι άλλο. Αισθάνομαι ως ευλογία τη συνάντηση μαζί του. Ο πόνος τού πρόωρου χαμού του δεν είναι μόνο για μένα. Είναι και για όσα θα μπορούσε να δώσει σ' αυτόν τον έρμο τόπο. Και δεν πρόλαβε. Δεν τον άφησαν».

 

πηγή: enet.gr

[Λέγκω]

Η δίκη

 

Στα τέλη Ιουλίου, όταν πλέον ήταν να γεννήσω, με μετέφεραν στη φυλακή Αβέρωφ. Γέννησα στο μαιευτήριο της Έλενας. Οι χωροφύλακες μπαίνανε ακόμη και μέσα στο θάλαμο των τοκετών. Είχα μια σχετικά δύσκολη γέννα γιατί έπαθα αδράνεια. Εξαιτίας των συνθηκών στο θάλαμο. Ήταν ένας τεράστιος θάλαμος, τρίτης θέσης, με δέκα-είκοσι κρεβάτια, με λαϊκές γυναίκες που πάντα μεγαλώσανε με το φόβο της γέννας, που νομίζανε ότι ξεπερνάς τους πόνους της γέννας άμα φωνάζεις και λες διάφορα πράματα. Και βρίζανε τους άνδρες τους, «που τώρα αυτοί γυρνάνε και τώρα εγώ πονάω» και τέτοια.

 

Δεν ήτανε και το καλύτερο. Αλλά το χειρότερο ήτανε ότι φέρανε ένα φορείο και το ακουμπήσανε πλάι μου ξεσκέπαστο. Και ήτανε επάνω μια πόρνη, με σύφιλη, που είχε γεννήσει ένα τερατάκι. Ήταν ένα παιδί χωρίς κρανίο, με μια γούβα πίσω στο κεφάλι, ένα αλλόκοτο πράμα, και με τον ομφάλιο λώρο ακόμα δεμένο. Το ακουμπήσανε εκεί, το κοίταξα εγώ και έπαθα αδράνεια. Το είχα βάλει πείσμα όμως να γεννήσω φυσιολογικά. Και γέννησα φυσιολογικά. Ο γιατρός έλεγε μετά ότι αυτή η γυναίκα γέννησε γιατί ήθελε να γεννήσει. Δεν ήθελα να βάλει ούτε εμβρυουλκό. Σκεφτόμουνα παιδιά που βγήκανε από τον εμβρυουλκό με το κεφάλι παραμορφωμένο. Το παιδί βγήκε καλά.

 

Θελήσανε να με ράψουνε, όμως εγώ φοβόμουνα τη νάρκωση. Όταν είσαι ναρκωμένος, μπορείς να πεις πράγματα. Δεν ήθελα. Ούτε η δίκη μας είχε γίνει ούτε τίποτα. Και είχα πάντα στο μυαλό μου μη τυχόν και πω κάτι που δεν έπρεπε να πω. Και είπα: «Δεν θέλω νάρκωση». Και πραγματικά ήταν ασήμαντο, σιγά το πράμα, να σε ράψουνε λιγάκι. Είχανε βάλει τα πρώτα ράμματα όταν μπήκε μέσα ένας γιατρός που τον είχε βρει η αδελφή μου η Διδώ, όπως έμαθα αργότερα, και του είχε δώσει κάτι λίρες για να έρθει να με φροντίσει. «Πώς τη ράβετε έτσι την κοπέλα; Χωρίς νάρκωση!» είπε ο γιατρός. «Μα εκείνη δεν θέλει». Και μου βάζουν τη μάσκα αλλά εγώ, είτε με νάρκωση είτε χωρίς, είχα αποφασίσει ότι τίποτε δεν έβγαινε από μέσα μου. Τίποτε. Σε μια στιγμή με ρώτησαν αυτοί: «Τι θέλεις να γίνει ο γιος σου όταν μεγαλώσει;» Και εγώ είπα το εξής: «Πρώτα απʼ όλα, θέλω να γίνει καλός κουκουές». Οπότε αυτοί ξέσπασαν στα γέλια. «Ώστε αυτό θέλεις να γίνει ο γιος σου». «Τι να κάνουμε», απάντησα, «κατά μάνα κατά κύρη». Μετά τη γέννα με βάλανε στο διάδρομο. Λεχώνα σε έναν τεράστιο διάδρομο όλο παράθυρα και όλο ρεύματα, με ένα πάνινο παραβάν, από αυτά τα νοσοκομειακά. Και έξω από το παραβάν δύο χωροφύλακες νύχτα-μέρα.

 

Γύρισα στη φυλακή Αβέρωφ και είχαμε φτάσει πια στα μέσα του Οκτώβρη. Πλησίαζαν οι μέρες για τη δίκη. Μας πήγαν στο τμήμα μεταγωγών όπου ανταμώσαμε με τον Νίκο, πρώτη φορά μετά από καιρό. Ο Νίκος είχε ανοίξει μια χαραμάδα στον τοίχο. Με το κουτάλι που τρώγαμε, αρχίσαμε να ανοίγουμε κάποιες χαραμάδες. Ο Νίκος είχε μία καλή τρυπούλα και με έβλεπε καθαρά. Εγώ ζητούσα να βγαίνω κάθε τόσο να σφουγγαρίσω το διάδρομο για να μπορώ να στέκομαι λίγο έξω από το κελί του για να με βλέπει και να ξέρω ότι με βλέπει.

 

Όταν μπορέσαμε να μιλήσουμε, να κάνουμε βόλτες στην αυλή, είχε έρθει η ώρα να μας πάρουνε για τη δίκη. Φέρανε το παιδί, το πήρε ο Νίκος στην αγκαλιά του και, όπως ήτανε με πάνες και με κουβερτούλες, δύο μηνών τότε, προσπάθησε να το στήσει όρθιο και του λέει μπροστά σε όλη την παρέα γύρω: «Περπάτα». Αυτό το «περπάτα» έμεινε ιστορικό.

 

Ξεκίνησε η δίκη, το παιδί το έβλεπα μόνη μου και ο Νίκος το έβλεπε μόνο στο τμήμα μεταγωγών. Παρόλο που το θήλαζα και είχα γάλα, δεν ήθελα να μου το φέρουνε στο δικαστήριο να το θηλάζω. Πάθαινα έτσι μεγάλες περιπέτειες γιατί το γάλα, όταν φουσκώσει πολύ, χύνεται. Και έπαιρνα μαντίλια μαζί μου για να μαζεύω το γάλα από τη φούστα μου. Και το παιδί έμενε στερημένο από το γάλα. Δεν ήθελα να φέρουν το παιδί στο δικαστήριο γιατί θα ήτανε σαν να έλεγα στους δικαστές για να συγκινηθούν: «Λυπηθείτε την καημένη τη μάνα που έχει μωρό παιδί». Σιγά μη συγκινούνταν οι στρατιωτικοί. Αλλά θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια τέτοια εντύπωση και δεν το ήθελα. Αν βέβαια το έφερναν στο δικαστήριο θα το έβλεπε και ο Νίκος πιο πολύ αλλά δεν γινότανε.

http://www.tvxs.gr/v24446

[underage]

..................Ευχαριστούμε Λέγκω!!!!!!!!!!!!!

[lena-aggelos]

μπραβο λεγκω!ηταν μεγαλη αγωνιστρια...

[Virginoula]

κάπιοι άνθρωποι θα μένουν για πάντα

[ΚατερίναΒ]

Μπράβο Λέγκω!!!!!!!!!

Μπράβο και στο κανάλη Βουλή TV για την συνέντευξη που πρόβαλε προχθες.

[vouraikos]

σε συ λεγκω ελεος!!!!!!

Μπαινω η γυναικα να κανω το θεμα και να κραξω τον ριζοσπαστη.......και τσουπ, το εχεις ανοιξει εσυ!!!

 

Δεν κραζεις ομως τον ριζοσπαστη. Οπου μπαινω στο σιτε του επιτηδες να δω τι γραφει και εχει στην 23 σελιδα, μια παραγραφο....οι απαραδεκτοι.....για να μην πω τιποτα χειροτερο!!!!!

 

http://www2.rizospastis.gr/story.do?id=5327937&textCriteriaClause=%2B%CE%95%CE%9B%CE%9B%CE%97+%2B%CE%A0%CE%91%CE%A0%CE%A0%CE%91

 

Να αυτα ειναι...........

[lena-aggelos]

σε συ λεγκω ελεος!!!!!!

Μπαινω η γυναικα να κανω το θεμα και να κραξω τον ριζοσπαστη.......και τσουπ, το εχεις ανοιξει εσυ!!!

 

Δεν κραζεις ομως τον ριζοσπαστη. Οπου μπαινω στο σιτε του επιτηδες να δω τι γραφει και εχει στην 23 σελιδα, μια παραγραφο....οι απαραδεκτοι.....για να μην πω τιποτα χειροτερο!!!!!

 

http://www2.rizospastis.gr/story.do?id=5327937&textCriteriaClause=%2B%CE%95%CE%9B%CE%9B%CE%97+%2B%CE%A0%CE%91%CE%A0%CE%A0%CE%91

 

Να αυτα ειναι...........

αφου βρε vouraikos τον μπελογιαννη τον ειχαν/εχουν σε δυσμενια!...ειναι ηταν και θα ειναι απαραδεκτοι οι του κκε

[vouraikos]

αφου βρε vouraikos τον μπελογιαννη τον ειχαν/εχουν σε δυσμενια!...ειναι ηταν και θα ειναι απαραδεκτοι οι του κκε

 

 

Ξερεις τι σκεφτομαι απλα. Οτι εκεινη τηνπεριοδο , αυτοι οι ανθρωποι , η Παππα , ο Μπελογιαννης , ο Πλουμπιδης ΗΤΑΝ το κκε.

 

Το κακο ειναι οτι το σημερινο κκε (εκτος ελαχιστον εως μιας, εξαιρεσης) ειναι η ντροπη του παλιου!

 

Ας μην βγουμε ομως απο το θεμα....και βασικα μην χαλασουμε το θεμα για την Παππα!

[mitaki]

Μωρέ λίγο βαρύ μου ακούγεται το ντροπή. Παροπλισμένο, παροχημένο, κολλημένο, βαρύ και ασήκωτο, και μπορώ πολλά επίθετα να δώσω αλλά όχι και ντροπή... Είναι από τα λίγα κόμματα που ενδιαφέρεται ακόμη για τον απλό - φτωχό - μεροκαματιάρη - καθημερινό άνθρωπο. Έχει κάνει φοβερά λάθη - φοβερά - έχει πολλά κολλημένα μυαλά - πλειοψηφία μπορώ να πω και εγώ αλλά όχι και ντροπή...

Ίσως να κάνω και λάθος τι να πω... Αλλά εγώ κάπως έτσι το νιώθω.

[vouraikos]

Μωρέ λίγο βαρύ μου ακούγεται το ντροπή. Παροπλισμένο, παροχημένο, κολλημένο, βαρύ και ασήκωτο, και μπορώ πολλά επίθετα να δώσω αλλά όχι και ντροπή... Είναι από τα λίγα κόμματα που ενδιαφέρεται ακόμη για τον απλό - φτωχό - μεροκαματιάρη - καθημερινό άνθρωπο. Έχει κάνει φοβερά λάθη - φοβερά - έχει πολλά κολλημένα μυαλά - πλειοψηφία μπορώ να πω και εγώ αλλά όχι και ντροπή...

Ίσως να κάνω και λάθος τι να πω... Αλλά εγώ κάπως έτσι το νιώθω.

 

 

ΜΠορει και να εχεις δικιο......ειναι λιγο βαρυ το ντροπη ...αλλλα σε βγαζει απο τα ρουχα σου ρε παιδι μου!!!!

Συμφωνω πολυ σε αυτα που λες πιστεψε με......

αλλα καπως και καποτε πρεπει να ερθουν σε επαφη και αυτοι με την πραγματικοτητα!

[antigoni84]

Πήγα στη κηδεία,μου έκανε πολύ κακή εντύπωση που δεν υπήρχε μια αίθουσα να τελεστεί η κηδεία και εγινε στη πλατεία του νεκροταφείου,μετά δεν υπήρχε μια ελληνική σημαία στο τάφο της.Αν δεν τιμήσουμε με τη σημαία μας αυτούς τους πατριώτες,τότε ποιόν???????????Η Έλλη πήγε κοντα στο μεγάλο έρωτα της ζωής της και θα είναι για πάντα μαζί!Καλό ταξίδι σε μια γυναίκα που πίστεψε,ερωτευτηκε,αγάπησε και πολέμησε με πάθος!Αντίο Έλλη

[vouraikos]

Πήγα στη κηδεία,μου έκανε πολύ κακή εντύπωση που δεν υπήρχε μια αίθουσα να τελεστεί η κηδεία και εγινε στη πλατεία του νεκροταφείου,μετά δεν υπήρχε μια ελληνική σημαία στο τάφο της.Αν δεν τιμήσουμε με τη σημαία μας αυτούς τους πατριώτες,τότε ποιόν???????????Η Έλλη πήγε κοντα στο μεγάλο έρωτα της ζωής της και θα είναι για πάντα μαζί!Καλό ταξίδι σε μια γυναίκα που πίστεψε,ερωτευτηκε,αγάπησε και πολέμησε με πάθος!Αντίο Έλλη

 

Οταν η ελλαδα γινει χωρα , θα υπαρξουν και αιθουσες για τις πολιτικες κηδειες!!!

 

Προς το παρον , αιθουσα για να τελεστει η κηδεια νοηται μονο η εκλλησια. Στην πολιτικη κηδεια που καναμε στο Νονου μου περισυ ειχαμε ακριβως το ιδιο προβλημα......

 

Και μην βιαστει κανεις να πει γιατι αφου δεν πιστευουμε ειναι νονος μου. Γιατι το 82 που βαφτιστηκα για να εχω ονομα , επρεπε να με λαδωσουν πρωτα!

[ΚατερίναΒ]

Καλημέρα! Ευτυχώς έδειξε και η ΕΤ1 τη συνέντευξη που είχε δώσει η Ελλη στην εκπομπή Μονόγραμμα. Δεν ξέρω πόσο χρονών ήταν, αλλά τα μάτια της σου λέγαν ότι ήταν έφηβη, μπορεί και να μη μεγάλωσε ποτέ! Για σκεφτείτε πόσα πέρασε!

[ilonka19]

Απίστευτη γυναίκα. Με επίπεδο, αξίες, πνεύμα. Πραγματικό πρότυπο.

[Λέγκω]

Εχθές ένας φίλος μου έφερε δώρο τα παραμύθια που η Έλλη Παππά έγραφε και εικονογραφούσε απ'τη φυλακή για το γιο της... πραγματικά ειναι απ'τα πιο όμορφα και συγκινητικά δώρα που έχω πάρει ποτε!

MIKΡΟΓΡΑΦΙΕΣ - Βιβλία από τη φυλακή, 10 τομίδια σε κασετίνα, Κείμενα-Εικονογράφηση: Έλλη Παππά, ΕΛΙΑ και εκδόσεις Καλειδοσκόπιο