Κλείνουν το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών

[Μίκα]

Ψήφισμα Γενικής Συνέλευσης του Συλλόγου Προσωπικού του

 

Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ)

 

 

Οι εργαζόμενοι στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών έκπληκτοι πληροφορήθηκαν την απόφαση της διυπουργικής για κατάργηση του ΕΚΚΕ, του μοναδικού φορέα αμιγώς δημόσιου χαρακτήρα αφιερωμένου στην προαγωγή της κοινωνικής έρευνας στην Ελλάδα, και συγχώνευσή του με το ΕΙΕ.

 

Το ΕΚΚΕ, συμπληρώνει σήμερα 50 χρόνια ενεργού παρέμβασης στις κοινωνικές εξελίξεις με πλήθος έγκυρων επιστημονικών ερευνών, μελετών και εκδόσεων, που συγκροτούν ένα συνολικό έργο που επιχειρεί επίμονα να αφουγκραστεί και να κατανοήσει με επιστημονικό τρόπο το χαρακτήρα και τις διαστάσεις των έντονων προβλημάτων της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας.

 

Το εύρος της ερευνητικής προσφοράς των τριών Ινστιτούτων του ΕΚΚΕ εκτείνεται σε ζητήματα που αφορούν στις κοινωνικές δομές και πρακτικές, στους κοινωνικούς μετασχηματισμούς και τις συγκρούσεις, σε ζητήματα κοινωνικής συνοχής και κοινωνικού κράτους, στην παρακολούθηση και καταγραφή της φτώχειας, των κοινωνικο-πολιτισμικών θεμάτων που εγείρονται με τις νέες συνθήκες μετανάστευσης, στις αλλαγές στον αστικό και αγροτικό χώρο και στη σχέση τους με τις κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις. Η έρευνα, η παρακολούθηση των τάσεων και η διατύπωση ουσιαστικών συμπερασμάτων αφορούν, επίσης, πέραν των προηγουμένων, στα πεδία της πολιτικής συμπεριφοράς και κουλτούρας, της βιώσιμης ανάπτυξης, των δημογραφικών αλλαγών, της ανάπτυξης ερευνητικών υποδομών.

 

Σε αντίξοες συνθήκες, με ελλιπή χρηματοδότηση και απουσία κρατικής ερευνητικής πολιτικής, το Κέντρο έχει εξασφαλίσει ένα δίκτυο συνεργασιών, ανταλλαγής τεχνογνωσίας και συμμετοχής σε διακρατικά προγράμματα που επιδιώκουν όχι μόνο την κατανόηση αλλά και τη συγκριτική αξιολόγηση των κοινωνικών μετασχηματισμών στον Ευρωπαϊκό χώρο. Στόχος πάντα είναι η γνώση να καταπολεμήσει μύθους και να οδηγήσει στη συνειδητοποίηση των προβλημάτων και σε πολιτικές για τη λύση τους ή την άμβλυνσή τους.

 

Δεδομένου ότι ο τομέας της κοινωνικής έρευνας αποκτά νευραλγική σημασία σε μιαν εποχή κοινωνικά και οικονομικά πολύπλοκη και ρευστή σε εθνικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο, η πολιτεία οφείλει να στηρίζεται στην έρευνα και να ενισχύει το έργο του ΕΚΚΕ, αντί να προωθεί με αδιαφανείς διαδικασίες τη διάλυσή του.

 

Με πρόσχημα την περιστολή των δημόσιων δαπανών, προωθείται μια ιδεολογική αντίληψη που οδηγεί στην αποδυνάμωση και απαξίωση της κοινωνικής έρευνας γενικότερα. Κατ' ουσίαν, βάλλεται η άρθρωση ενός αυτόνομου επιστημονικού λόγου που η συμβολή του στην ανάδειξη και την επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων, αντί να θεωρείται πολύτιμη βοήθεια στη χάραξη πολιτικής και στην οργάνωση δημόσιων δράσεων, αγνοείται συστηματικά και απαξιώνεται.

 

Ο Σύλλογός μας εκφράζει την απόλυτη αντίθεσή του σε αυτήν ακριβώς τη λογική και θα αγωνιστεί ενάντια σε όσα σχέδια υπονομεύουν την αυτόνομη ύπαρξη του ΕΚΚΕ και πλήττουν τα κατοχυρωμένα δικαιώματα των εργαζομένων σʼ αυτό.

 

Θα αγωνιστεί και θα επιμείνει για την αναγκαιότητα να προσεγγιστούν με ουσιαστικό τρόπο και σοβαρότητα τα ζητήματα του εκσυγχρονισμού και της ανάπτυξης των φορέων έρευνας.

 

Θα αντιταχθεί στις καταστροφικές κοντόθωρες "χειρουργικές" παρεμβάσεις δημοσιο*νομικού και διοικητικού χαρακτήρα που παραγνωρίζουν και υποτιμούν την ιστορική συμβολή του ΕΚΚΕ και την αναγκαιότητα συνέχισης της λειτουργίας του, που υποτιμούν, σε τελευταία ανάλυση, τις ιδιαιτερότητες και τη σημασία της κοινωνικής έρευνας σήμερα.

 

Τη δυναμική αντίδραση των εργαζομένων στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών υποστηρίζουν η Ένωση Ελλήνων Ερευνητών, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στα Ερευνητικά Κέντρα - Ιδρύματα, ο Σύλλογος Ελλήνων Κοινωνιολόγων καθώς και η επιστημονική και ακαδημαϊκή κοινότητα. Το ΔΣ του ΕΚΚΕ συμπαρίσταται με παράλληλες δράσεις και ανάλογη αγωνία για το μέλλον της κοινωνικής έρευνας.

 

http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1037062

 

http://www2.ekke.gr/index.php

 

.....στη σελίδα τους βέβαια δεν αναφέρει κάτι τέτοιο, αλλά έχει τεθεί το θέμα και στη βουλή.....

[Μίκα]

Τελικώς, η κυβέρνηση δεν έλαβε κανένα μήνυμα από τις εκλογές και επιμένει στον κανόνα «ό,τι ενοχλεί το καταργούμε».

 

 

Οπως έκανε πριν από ένα χρόνο καταργώντας την «Αρχή για την καταπολέμηση του βρώμικου χρήματος» την ώρα που τα σκάνδαλα φούντωναν, έτσι και τώρα θέλει να καταργήσει το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), παρά το γεγονός ότι σοβαρά κοινωνικά ζητήματα, όπως αυτά με τους μετανάστες, μπήκαν διά της κάλπης στην πολιτική ατζέντα. Η προσπάθεια κατάργησης του ΕΚΚΕ έρχεται σε μια στιγμή που η Ελλάδα βρίσκεται πέμπτη -από το τέλος- μεταξύ των 27 Ευρωπαίων εταίρων στα κονδύλια που παρέχει για την επιστημονική έρευνα, χορηγώντας 0,68% του ΑΕΠ.

 

Σε διόλου παράταιρη χρονικά συγκυρία συνέπεσε λοιπόν η χθεσινή ημερίδα που διοργάνωσε το ΕΚΚΕ, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την ίδρυσή του. «Η κατάργηση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών συνιστά καταστροφή ενός κοινωνικού αγαθού» τόνισε ο καθηγητής και αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Κέντρου, Θωμάς Μαλούτας, υποστηρίζοντας ωστόσο την ανάγκη για αναδιάρθρωση της κοινωνικής έρευνας στην Ελλάδα. «Η συνένωση όλων των ερευνητικών κέντρων κοινωνικών επιστημών θα μπορούσε να είναι καλή ιδέα. Η αναγγελία όμως μιας απόφασης που ελήφθη χωρίς να προηγηθεί κάποια μελέτη, ερήμην των διοικήσεών τους, αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του θεσμικού πλαισίου για την έρευνα. Οι σοβαρές αναδιαρθρώσεις προϋποθέτουν ότι εκείνος που τις επιχειρεί, γνωρίζει τι κάνει. Αλλιώς μιλάμε για ένα απλό επικοινωνιακό παιχνίδι».

 

Το πόσο ...διόλου τυχαία αποφασίζεται κάτι τέτοιο, ίσως φαίνεται από δύο κείμενα εργασίας του Ινστιτούτου Αστικής και Αγροτικής Κοινωνιολογίας του ΕΚΚΕ, τα οποία παρουσιάζουμε σήμερα. Στο πρώτο η έλλειψη πολιτικής, ειδικά σε ό,τι αφορά τη μετανάστευση, μεταφράζεται με όρους πολιτικής επιστήμης σε πολιτική ρατσιστικών διακρίσεων. Και στο δεύτερο φανερώνεται ότι η χρήση του όρου γκέτο και γκετοποίηση, με τις οποίες συχνά περιγράφονται οι συγκεντρώσεις μεταναστών στην Αθήνα, όχι μόνο είναι παραπλανητικές, αλλά έχουν και χαρακτήρα κοινωνικού αποκλεισμού, διαχωρισμού και στιγματοποίησης.

 

Ελλειψη μεταναστευτικής πολιτικής ίσον ρατσισμός. Με άλλα λόγια, όταν δεν έχεις πολιτική για τους μετανάστες, δεν σημαίνει ότι ξεκινάς από το σημείο μηδέν αφού, όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί του Ινστιτούτου Αστικής και Αγροτικής Κοινωνιολογίας (ΙΑΑΚ) του ΕΚΚΕ, «η μη πολιτική συνιστά μια πολιτική ρατσιστικών διακρίσεων». Και είναι αυτή ακριβώς που εφαρμόζεται σήμερα στη χώρα μας.

 

Η πρόχειρη διαπίστωση ότι «δεν υπάρχει πολιτική για τους μετανάστες» δεν μπορεί να μετατραπεί σε δικαιολογία για μια κυβέρνηση που θα ήθελε να πει ότι «από εδώ και μπρος θα μπει μια τάξη»... Η αλήθεια, σύμφωνα με την «Ομάδα Εργασίας για τους Μετανάστες στην Αθήνα» του ΙΑΑΚ, είναι ότι η μεταναστευτική πολιτική διακρίνεται σε διαφορετικά πεδία από τα οποία μπορούν να συναχθούν ποικίλα συμπεράσματα σε σχέση με την πολιτική που ασκείται ή δεν... ασκείται.

 

Για παράδειγμα, η ομάδα διαπιστώνει πλήρη απουσία σχεδιασμού σε ό,τι αφορά τα θρησκευτικά δικαιώματα μερίδας μεταναστών που είναι μουσουλμάνοι. Από την άλλη, παρ' ότι υπάρχει εκπαιδευτική μέριμνα, την κρίνει αναποτελεσματική. Πεδίο δόξης λαμπρόν όμως επιφυλάσσεται στους μετανάστες σε ό,τι αφορά την... αστυνόμευση, κι ας μην είναι σαφείς οι στόχοι της: η προτεραιότητα σε μετρα αστυνομικού χαρακτήρα για τον έλεγχο των μεταναστών είναι διακριτή, όχι μόνο τώρα που κορυφώνεται η φιλολογία για τη δημιουργία «κέντρων υποδοχής», που κανείς δεν αμφιβάλλει ότι πρόκειται για στρατοπέδα συγκέντρωσης και εν τέλει αποτελούν επίσης μέτρα περιστολής και ελέγχου. Αυτό που γίνεται για ακόμη μία φορά είναι ότι «πολιτικές καταστολής και τιμωρίας» υποκαθιστούν «πολιτικές που αποσκοπούν στην ένταξη».

 

Ολα τα παραπάνω δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο, επισημαίνει η ομάδα για τους μετανάστες του ΙΑΑΚ-ΕΚΚΕ, επικαλούμενη στο θέμα τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ, Λοΐκ Βακάν, που μιλά «για μετάβαση από το προνοιακό στο ποινικό κράτος».

Επιπλέον οι επιμέρους πολιτικές αλληλεπιδρούν: έτσι οι προσπάθειες για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας μπορεί να διευκολύνουν την ένταξη στην αγορά εργασίας και αντίστοιχα οι περιορισμοί στη δυνατότητα νόμιμης παραμονής να δυσχεραίνουν την οικογενειακή επανένωση.

 

Πώς αντιλαμβάνεται όμως η κοινωνία τη διαχείριση της μετανάστευσης; «Από τις αρχές της δεκαετίας του '90 συγκροτήθηκαν οι λόγοι της απόρριψης που συνίστανται σε μια σειρά από παραδοχές» -κι ας είναι αστήρικτες: η επίκληση της ανεργίας, η δημιουργία ηθικού πανικού για τη μεταναστευτική εγκληματικότητα, οι φόβοι για σχολική υποβάθμιση, η αόριστη απειλή για την εθνική ομοιογένεια της χώρας, μέχρι την απαξίωση που διαμορφώθηκε από την τηλεόρασή μας, οδήγησαν σταδιακά στην άνοδο ξενοφοβικών κομμάτων και τις ακροδεξιές επιθέσεις σε βάρος μεταναστών. Σε κάθε περίπτωση, η μετανάστευση έφτασε να θεωρείται μια έκτακτη και επικίνδυνη κοινωνική πραγματικότητα, προσλαμβάνουσα που ανατροφοδοτείται και ενισχύεται από τα κάθε λογής αστυνομικά μέτρα που κατά καιρούς ανακοινώνονται.

 

Νέοι παράγοντες

 

Η ομάδα ερευνητών του ΕΚΚΕ προσδιορίζει ακόμη μερικούς νέους παράγοντες που έρχονται να επιβαρύνουν το ήδη απορριπτικό περιβάλλον και σχετίζονται με την παρουσία τους στον δημόσιο αστικό κυρίως χώρο. Τέτοιοι είναι οι φόβοι για υποβάθμιση των περιοχών στις οποίες εγκαθίστανται οι μετανάστες και απαξίωση της περιουσίας των γηγενών, η υποτιθέμενη αγεφύρωτη πολιτισμική διαφορά μεταξύ Ελλήνων και ορισμένων μεταναστευτικών ομάδων, καθώς και η εισαγωγή της φυλετικής διάστασης σε αυτό που οι Ελληνες αντιλαμβάνονται ως απειλή, που εκφράζεται μέσω μιας διαρκώς μεταβαλλόμενης εθνοτικής ιεραρχίας.

 

Με την επισήμανση ότι αστυνομικές επιχειρήσεις-«σκούπα» είχαν ατονίσει στο παρελθόν κατά τη διάρκεια εφαρμογής διαδικασιών νομιμοποίησης, η ενδεχόμενη επαναφορά τους, σε συνδυασμό με την απομάκρυνση των μη καταγεγραμμένων μεταναστών από τους τόπους της κοινωνικής ζωής σε δομές που εντείνουν τον αποκλεισμό και τον έλεγχό τους θα ανατροφοδοτήσουν τις λογικές της απόρριψης, ενώ ανταγωνίζονται και μεταθέτουν τα αιτήματα της ένταξης και των πολιτικών αποδοχής.

 

http://www.enet.gr/?i=news.el.ellada&id=54942

[Μίκα]

Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών

 

Ενοχλεί την κυβέρνηση. Κλείστε το!

ΚΕΙΜΕΝΟ | ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ ([email protected])

 

Τι κοινό έχει η καθαρή επιστημονική έρευνα με οργανισμούς λαϊκών αγορών και την ανενεργό εταιρεία της διώρυγας Κορίνθου; Τίποτε - εκτός από το ότι βρίσκονται υπό την εποπτεία μιας κυβέρνησης που, αγχωμένη να κάνει «μεταρρυθμίσεις», βάζει στο ίδιο τσουβάλι τα τρία παλαιότερα και από τα πλέον σημαντικά ερευνητικά κέντρα της χώρας με 255 άσχετους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, πολλούς άνευ αντικειμένου.

 

Με μία αιφνιδιαστική απόφαση στις 26 Μαΐου, χωρίς να προηγηθεί διάλογος και παρά τη διατυπωμένη αντίθεση του αρμόδιου Εθνικού Συμβούλιου Ερευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ), η κυβέρνηση αποφασίζει και... διατάσσει ότι είναι περιττά ως έχουν και μπορούν να συμπυκνωθούν σε ένα υποατομικό επίπεδο («Δημόκριτος»), να διαλυθούν εις τα εξ ων συνετέθησαν (Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών-ΕΙΕ) και να αδρανοποιηθούν (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών-ΕΚΚΕ). Το σχέδιο προβλέπει τη συγχώνευση 2 ινστιτούτων του ΕΚΚΕ και, στη συνέχεια, τη συγχώνευσή του με τα... υπόλοιπα του ΕΙΕ, από το οποίο αφαιρούνται όλα τα ινστιτούτα θετικών επιστημών και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης. Στον «Δημόκριτο» μένουν 3 από 8 ινστιτούτα (διά της συγχωνεύσεως) και του... απάγουν τα άλλα 2. Τα «απαχθέντα» πηγαίνουν σε άλλα ερευνητικά κέντρα, όπως το «Φλέμινγκ» και το «Αθηνά», που δεν ξέρουν ακόμη τι θα τα κάνουν και πού θα τα στεγάσουν.

 

Ο υπουργός Ανάπτυξης Κ. Χατζηδάκης δικαιολόγησε με όρους οικονομίας αυτόν τον κεραυνό που έριξε στην επιστημονική κοινότητα, και λέει πως αντιδρούν «κάποιοι». Ομως, αντιδρούν πολλοί και συγκεκριμένα... όλοι! Οι διοικήσεις, οι εργαζόμενοι και οι αντίστοιχοι επιστημονικοί σύλλογοι. Δυστυχώς, δεν αντιδρά και το ΕΣΕΤ, που έπρεπε πρώτο να βάλει τις φωνές για υποβάθμιση του ρόλου του. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα δαπανά για την έρευνα μόλις το 0,57% του ΑΕΠ, ενώ ο κοινοτικός μέσος όρος είναι 1,84%.

 

Η μύτη του υπουργού θα έπρεπε να μακραίνει. Στις 26 Φεβρουαρίου είπε: «Παραγγέλνουμε σε διεθνή οίκο μελέτη αξιολόγησης του έργου των ερευνητικών κέντρων στην Ελλάδα», αλλά δεν το έκανε πριν από την απόφαση και είναι παράλογο να το κάνει μετά την αναδιάρθρωση. Είπε επανειλημμένα ότι έκανε διαβούλευση πριν από την απόφαση και τον διαψεύδουν οι πάντες, δηλαδή οι πρόεδροι των ερευνητικών κέντρων, οι σύλλογοι προσωπικού, οι ομοσπονδίες εργαζομένων και η Ενωση Ελλήνων Ερευνητών. Καθένα από τα τρία ερευνητικά κέντρα που απειλούνται έχει τη δική του ιστορία, τις δικές του επιτυχίες που ήρθαν με κόπο, τις δικές του προτάσεις για ανάπτυξη και τα σχέδιά του για το μέλλον, που θα χαθούν για ένα ιδεολόγημα «μεταρρύθμισης». Ακόμη -και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό- για το κάθε κέντρο ξεχωριστά υπάρχουν ενδείξεις ότι πίσω από τον αυταρχισμό, με τον οποίο προσπαθεί η πολιτική ηγεσία να επιβάλει το σχέδιο διάλυσης, κρύβονται συγκεκριμένες βλέψεις.

 

Ενα τεράστιο μαύρο πανό κρέμεται στο κτήριο στην αρχή της Μεσογείων. Γράφει: «Λύσαμε τα κοινωνικά προβλήματα, καταργούμε το ΕΚΚΕ». Μέσα στενοί διάδρομοι και κλειστοφοβικά γραφεία. Οι χώροι αποπνέουν μια καφκική μιζέρια, σαν δημόσια υπηρεσία την εποχή της δικτατορίας. Αλλωστε, το κτήριο στέγαζε παλιά την Ασφάλεια, προτού αυτή μετακομίσει στο περίλαμπρο οικοδόμημα της λεωφόρου Αλεξάνδρας. Καμία σχέση με αντίστοιχα ιδρύματα μιας ευρωπαϊκής χώρας. Ομως, οι άνθρωποι, ερευνητές επιστήμονες και διοικητικοί, φωτίζονται από ένα βολταιρικό πνεύμα και θέλουν να μιλήσουν. Ναι, ο Τύπος δημοσίευσε τις απόψεις τους σχετικά με την «αναδιάρθρωση» -κατ' αυτούς διάλυση- του Κέντρου, αλλά είναι καιρός να πάμε το θέμα ένα βήμα παραπέρα.

 

Η τελευταία αξιολόγηση των ερευνητικών κέντρων της χώρας έγινε από ανεξάρτητους ξένους επιστήμονες το 2005. Σ' αυτήν, τα τρία ινστιτούτα του πήραν μέτριους βαθμούς. Μία από τις βασικές αιτίες ήταν αυτό το άθλιο κτήριο, το κακοσυντηρημένο, που δεν έχει ένα αμφιθέατρο («Είχε και το μετέτρεψαν σε γκαράζ» μας είπαν) ή έστω έναν μεγάλο χώρο για διαλέξεις και μαθήματα, που δεν χωράει καλά καλά ούτε τη βιβλιοθήκη με τους 42.000 τόμους, ούτε καν ράφια στα ασφυκτικά του γραφεία. Μια άλλη αιτία ήταν ο μέσος όρος ηλικίας των ερευνητών, πάνω από τα 50 χρόνια. Πού είναι οι νέοι φιλόδοξοι επιστήμονες που θα προωθήσουν την κοινωνική έρευνα; Απλώς δεν προσλαμβάνονται και το ΕΚΚΕ φθίνει. Από 126 εργαζομένους το 1999, σήμερα έμειναν 89. Δεν υπάρχουν χρήματα ούτε για την υποδομή που χρειάζονται φοιτητές και υποψήφιοι διδάκτορες, οι οποίοι θα έπρεπε κανονικά να κάνουν ουρά γι' αυτό το Κέντρο, τον κατ' εξοχήν παραγωγό πανεπιστημιακών δασκάλων.

 

Παρ' όλα αυτά, στην ιστοσελίδα του (http://www.ekke.gr) ανάμεσα στις χιλιάδες υπογραφές ξεχωρίζουν οι τρεις των αξιολογητών τους του 2005, των καθηγητών Α. Elliott (Αυστραλία), Ρ. Hillyard (Ιρλανδία) και L. Mc Kie (Σκωτία), που έστειλαν και μηνύματα συμπαράστασης. Και αυτοί είναι μόνο τρεις από τους αμέτρητους καθηγητές πανεπιστημίων απ' όλον τον κόσμο που τους συμπαραστέκονται. Οταν με συνοπτικές διαδικασίες διαγράφεις το όνομα και την ιστορία ενός τέτοιου ιδρύματος, ταυτόχρονα ακρω- τηριάζεις βάναυσα τα τυπικά και άτυπα ακαδημαϊκά δίκτυα που χρειάστηκαν χρόνια για να αναπτυχθούν. Ασε που κάνεις τη χώρα και διεθνώς ρεζίλι!

 

Σε ένα δωμάτιο 5x3 στριμώχνεται ένα τραπέζι συσκέψεων για μια ντουζίνα ανθρώπους. Οι ερευνητές είναι σκυθρωποί και οργισμένοι. Σχολιάζουν τη στάση του υπουργείου, που αντί να κάνει διάλογο για το θέμα, τους απαξιώνει. «Αλήτες νεοφιλελεύθεροι!» μουρμουρίζει ένας απ' αυτούς.

 

Σ' ένα κείμενο για τον Τύπο το είχαν διατυπώσει κομψότερα. Εκαναν λόγο για «ιδεολογικό υπόστρωμα οικονομικού φιλελευθερισμού που υφέρπει έκδηλα σ' αυτήν την αντι- μετώπιση» των κέντρων έρευνας, με την αντίληψη ότι κάποιες ερευνητικές πρακτικές «θα κεντρίσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον του ιδιωτικού τομέα».

 

Αυτό, ίσως, θα μπορούσε να ισχύει για κάποιους τομείς των θετικών επιστημών, αλλά τι να την κάνει ο ιδιωτικός τομέας την κοινωνική έρευνα, όταν έχει το εύκολο, ρηχό και μονοδιάστατο γκάλοπ; «Το ΕΚΚΕ εξοικείωσε τον κόσμο με την επιτόπια έρευνα πολύ πριν από τις εταιρείες δημοσκοπήσεων» μας λένε. Και έχουν να επιδείξουν έρευνες, π.χ., για την εκλογική συμπεριφορά, που πάνε σε βάθος και δείχνουν ένα ολοκληρωμένο προφίλ ψηφοφόρων, ακόμη και με οικογενειακό ιστορικό. Οχι απλώς «ο καταλληλότερος» και ποιο κόμμα ψηφίζει κανείς, λες και είναι σαπούνι για τα πιάτα. Ομως, τα γκάλοπ είναι που διαπλάθουν την κοινή γνώμη.

 

Ο Ηλίας Κικίλιας, εκπρόσωπος των ερευνητών στο Δ.Σ., γράφει για την κοινωνική έρευνα: «Ασε που είναι κι ενοχλητική, γιατί αποκαλύπτει τι συμβαίνει με τη φτώχεια, τις ανι- σότητες, τη βία και την εγκληματικότητα και αξιολογεί άμεσα ή έμμεσα τις πολιτικές. Δηλαδή, αποκαλύπτει στον φορολογούμενο πού πάνε και πόσο πιάνουν τόπο τα χρήματα που διαθέτει στην Πολιτεία για κοινωνική πολιτική» («Ε» 13/06/09).

 

Είναι το μοναδικό δημόσιο ερευνητικό κέντρο αυτού του είδους και (παρά την ιδιωτικοποίηση των πάντων) δεν μπορεί παρά να μείνει δημόσιο. Ο Κώστας Θεοδωρόπουλος, ερευνητής, μας λέει πολύ γρήγορα δύο λόγους για τους οποίους δεν μπορεί να αντικατασταθεί από ιδιωτικά. Πρώτον, στα φλέγοντα θέματα που εξετάζει, οι «κρατικοδίαιτοι» (όπως τους αποκάλεσαν υποτιμητικά) ερευνητές είναι οι μόνοι που μπορούν να εγγυηθούν το αδιάβλητο και τη συνέχεια της έρευνας στο χρόνο, ώστε τα αποτελέσματα να είναι συγκρίσιμα. Δεύτερον, ένας ιδιώτης δεν θα είχε οικονομικό όφελος για να μελετήσει τα ίδια θέματα.

 

Οι ιδιώτες ενδιαφέρονται για τα περιστασιακά κονδύλια των διαφόρων προγραμμάτων, κυρίως από την Ε.Ε. Δυστυχώς, και το ΕΚΚΕ, στριμωγμένο από τη χρόνια έλλειψη πόρων, αφού το κράτος με το ζόρι πληρώνει μισθούς και ενοίκιο, αναγκάζεται είτε να τρέχει ασθμαίνοντας πίσω από προγράμματα που τα θέλει πολύ, όπως την Ευρωπαϊκή Κοινωνική Ερευνα, και να του βάζουν τρικλοποδιές είτε πίσω από προγράμματα που δεν τα θέλει πραγματικά, αλλά αποφέρουν χρήματα και το βοηθούν να σταθεί όρθιο. Οπως χαρακτηριστικά μας είπε μια ερευνήτρια, «Παλιότερα μας ζητούσαν τα υπουργεία κάποια έρευνα κι ας την έβαζαν τελικά στο συρτάρι· σήμερα ούτε αυτό δεν κάνουν».

 

Μάλλον η κυβέρνηση τα ξέρει όλα εκ των προτέρων. Δεν χρειάζεται εργαλεία για την άσκηση πολιτικής για τη μετανάστευση, π.χ,. παρόλο που το πρόβλημα είναι καυτό. Ούτε για τη φτώχεια, παρόλο που αφορά το 20% του πληθυσμού. Τα ξέρει όλα δι' επιφοιτήσεως· ειδικά, ο Γ.Γ. Ερευνας και Τεχνολογίας Φ. Τσαλίδης. Γι' αυτό δεν πήρε υπόψη του ούτε καν τη μελέτη του Εθνικού Συμβούλιου, που η ίδια η Πολιτεία δημιούργησε για τόσο σημαντικές αποφάσεις. Οι ερευνητές τον κατηγορούν ευθέως για αυταρχισμό και ασχετοσύνη! «Οι πρόεδροι των τριών ιδρυμάτων είναι εκλεγμένοι, αυτός είναι διορισμένος! Αυτοί έχουν επιστημονικό έργο τεράστιο, αυτός τι έχει;» ήταν ένα από τα πολλά σχόλια που ακούσαμε.

 

Το ΕΚΚΕ πρώτο μίλησε για την ανάγκη ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (είμαστε η μόνη χώρα από τις 15 -πριν από τη διεύρυνση- της Ε.Ε. που δεν το έχει εφαρμόσει). Πρώτο αυτό έκανε έρευνες για τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, αναδεικνύοντας διαστάσεις των φαινομένων αυτών, όπως ποιες είναι οι φτωχότερες περιοχές της Ελλάδας, ποιες κατηγορίες του πληθυσμού κινδυνεύουν ιδιαίτερα. Το ΕΚΚΕ πρώτο, πριν από πολλά χρόνια, μίλησε για την ανάγκη να θεωρηθούν πολύτεκνες οι οικογένειες με τρία παιδιά και μόνο τελευταία βλέπουμε κάποια μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση. Οι συνθήκες κράτησης στις φυλακές, που έφτασαν πλέον στο απροχώρητο και ανάγκασαν την κυβέρνηση να πάρει κάποια βιαστικά μέτρα πριν από λίγους μήνες, χωρίς όμως σημαντικό αποτέλεσμα, μελετώνται 20 χρόνια τώρα. Στο συρτάρι όλα. Μέχρι να βρεθεί η χώρα με το πιστόλι στο σβέρκο.

 

Στα 50 χρόνια της ιστορίας του, το ΕΚΚΕ ανέπτυξε περί τα 500 μεγάλα ερευνητικά έργα. Η ερευνητική παράδοση κεφαλαιοποιείται, με τις προηγούμενες δουλειές να τροφοδοτούν τις μελλοντικές. Σήμερα, με τους μισθούς τους και μόνο, οι ερευνητές συνεχίζουν πολλά προγράμματα και φτιάχνουν νέα, αναγκαστικά προσαρμοσμένα στη λιτότητα. Κοντεύουν να ξεχάσουν την έρευνα πεδίου - όταν γύριζαν τα βουνά και τα λαγκάδια, με τα μεγάλα ερωτηματολόγια στο χέρι. Σήμερα ούτε καν για συμμετοχή σε συνέδρια δεν υπάρχουν χρήματα, κι ας έχουν οργανώσει από τα πιο σημαντικά που έχουν γίνει ποτέ για την αυτογνωσία της Ελλάδας.

 

Θυμούνται: «Αυτοί οι άνθρωποι υποδέχονταν την έρευνα ως μία ένδειξη ενδιαφέροντος της Πολιτείας. Σε κάποιες περιπτώσεις ήθελαν να διατυπώσουν και απόψεις που υπερέβαιναν το θέμα της έρευνας και αρκετά συχνά ο ερευνητής που τους έπαιρνε τη συνέντευξη δεν μπορούσε να φύγει από το σπίτι αν δεν τιμούσε το φαγητό της νοικοκυράς. Δεν έλειψαν και οι προτάσεις για προξενιό με κάποιον γιο ή κόρη!»

 

Σε κάποιες περιπτώσεις, χρησιμοποίησαν -μάλλον ανορθόδοξα- το κύρος της δημόσιας υπηρεσίας για να δουν εκκαθαριστικά της εφορίας και να τα συγκρίνουν με το επίπεδο διαβίωσης, όταν έφτιαχναν -άλλη μια πρωτιά- μία έρευνα για την παραοικονομία. Δεν έλειψαν και οι παρεξηγήσεις. «Το όνομα του ΕΚΚΕ, σε κάποιες περιπτώσεις, δημιούργησε προβλήματα. Ανήσυχος γονέας (σε έρευνα για τη νεολαία) τηλεφώνησε στο Κέντρο για να βεβαιωθεί ότι δεν πρόκειται για το άλλο ΕΚΚΕ (Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κίνημα Ελλάδας)».

 

Ενα από τα αστεία της «αναδιάρθρωσης», που δείχνουν πόσο επιπόλαια πάρθηκαν οι αποφάσεις, είναι ότι οι αρμόδιοι προβάλλουν την ανάγκη για μονοθεματικότητα των ερευνητικών κέντρων (ενώ την ίδια ώρα η παγκόσμια τάση είναι διεπιστημονικότητα), και συγχωνεύουν το ΕΚΚΕ με τρία ινστιτούτα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Αλλά το ΕΚΚΕ ήταν ήδη μονοθεματικό!

 

Ναι, αλλά όπως λέει ο υπουργός Κ. Χατζηδάκης, που είναι μορφωμένος άνθρωπος, σε συνέντευξη Τύπου, «Είχαμε δύο Κέντρα, το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και το ΕΚΕ (σ.σ.: με ένα Κ στο δελτίο Τύπου του υπουργείου) στην Αθήνα. Το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών κατά βάση ήταν η Σχολή με τις ανθρωπιστικές επιστήμες, [...] Και την ίδια στιγμή, δίπλα, μερικά χιλιόμετρα παρακάτω, υπήρχε το ΕΚΕ (sic), το οποίο έκανε την ίδια δουλειά». Ας μη μείνουμε στο Κ, αν και γεννάται η απορία ποιο από τα δύο λείπει, το Κέντρο ή το Κοινωνικών; Η ουσία είναι ότι ο κ. υπουργός μπερδεύει μήλα με πορτοκάλια. Αλλο ανθρωπιστικές κι άλλο κοινωνικές επιστήμες. Ενα λεξικό να άνοιγε, θα καταλάβαινε ότι δεν κάνουν την ίδια δουλειά. Πόσω μάλλον να μελετούσε και το αντικείμενό τους, όπως φωνάζουν οι επιστήμονες. Αλλά η... μεταρρύθμιση γαρ.

 

Οσο για το οικονομικό όφελος μιας τέτοιας συγχώνευσης, όσον αφορά το ΕΚΚΕ, με έναν πρόχειρο δημοσιογραφικό υπολογισμό είναι 1.600 ευρώ το μήνα! Γιατί, σύμφωνα με το νόμο, οι διευθυντές των ινστιτούτων και οι πρόεδροι των κέντρων είναι είτε καθηγητές ΑΕΙ είτε ερευνητές Α' βαθμίδας και αμείβονται με περίπου 800 ευρώ -μεικτά- επί πλέον. Και όλους τους διευθυντές ινστιτούτων του ΕΚΚΕ να καταργούσε ο υπουργός, δεν θα εξοικονομούσε περισσότερα, για τον απλό λόγο ότι δύο από τα τρία δεν έχουν καν διευθυντή σήμερα. Η μία θέση είναι κενή από πέρυσι και η άλλη εδώ και επτά χρόνια! Και δεν προκηρύσσονται. Τόσο ενδιαφέρον πια!

 

Νοίκια και άλλα λειτουργικά έξοδα δεν τα υπολογίζουμε, γιατί όσα κερδίζουμε από το ΕΚΚΕ φαίνεται ότι τα χάνουμε από τη μετεγκατάσταση των ινστιτούτων του ΕΙΕ (περισσότερα γι' αυτό στο επόμενο ρεπορτάζ, που θα έχει για θέμα το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών). Δεν κάναμε δα και καμία οικονομικο- τεχνική μελέτη. Αλλά μήπως έκανε και το υπουργείο; Οχι. Ούτε καν μελέτη σκοπιμότητας!

 

Αντίθετα, κινδυνεύουν προγράμματα που τρέχουν και προγράμματα που το ΕΚΚΕ ετοιμάζεται να διεκδικήσει. Ομως, το ζουμί, λένε οι υποψιασμένοι, είναι τα 15 εκατ. ευρώ για τους τομείς κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών του ΕΣΠΑ (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς), που προέρχονται από την Ευρώπη. Μ' έναν σμπάρο, δύο τρυγόνια: και φίμωτρο για μια έγκυρη αλλά συχνά ενοχλητική φωνή, και εκτροπή ακόμη και των ελάχιστων αυτών κονδυλίων προς αρεστά στους κυβερνώντες σχήματα.

 

Μία από τις εκδόσεις του ΕΚΚΕ, «Το Κοινωνικό Πορτραίτο της Ελλάδας» (ένας τόμος εργαλείο για επιστήμονες και φοιτητές, ακόμη και για μας τους δημοσιογρά- φους), ενώ θα έπρεπε να κυκλοφορεί κάθε χρόνο, κόλλησε στο 2006, λόγω έλλειψης προσωπικού.

 

Στο σχέδιο του υπουργείου προβλέπεται η συγχώνευση του Ινστιτούτου Αστικής και Αγροτικής Κοινωνιολογίας με το Ινστιτούτο Πολιτικής Κοινωνιολογίας. Είδαν μια λέξη κοινή οι φωστήρες και είπαν «το ίδιο πράγμα είναι!». Αγνοια, προχειρότητα ή κάτι ακόμη χειρότερο; Η πολιτική κοινωνιολογία, από ουδέτερο εργαλείο, μπορεί με τους κατάλ- ληλους χειρισμούς να μετατραπεί σε εκλογικό... χασαπομάχαιρο. Και η αστική κοινωνιολογία μπορεί στο μέλλον να ασχολείται με φλέγοντα θέματα, όπως η περιβαλλοντική αξία της εμπριμέ ταπετσαρίας.

 

http://www.enet.gr/?i=news.el.ellada&id=64842