Επίθετα και η προέλευσή τους...

[Κυριακή]

Η κατάληξη ενός επωνύμου μας βοηθάει πολλές φορές να καταλάβουμε από ποιο μέρος της Ελλάδας είναι κάποιος. Αυτό συμβαίνει γιατί μερικά γεωγραφικά μέρη της χώρας μας έχουν τις δικές τους χαρακτηριστικές καταλήξεις. Έτσι λοιπόν έχουμε τις καταλήξεις:

-ίδης: Παυλίδης (Πόντιοι)

-άδης: Γεωργιάδης (Πόντιοι)

-ούδης: Παυλούδης (Μακεδονία, Θράκη)

-ογλου: Αρζόγλου (Μικρασιάτες)

-άκης: Καζαντζάκης (Κρήτη)

-άκος: Γιατράκος (Μάνη)

-έας: Μαυρέας (Μάνη)

-πουλος: Δημόπουλος (κυρίως στην Πελοπόννησο)

-άτος: Γεωργάτος (Κεφαλονιά)

-έλης: Παπαδέλης (Μυτιλήνη)

-ούσης: Φιλιππούσης (Χίο)

 

Επίσης..

Ατζαμιδάκης, υποκοριστικό από την τουρκική λέξη acemi = ο αρχάριος.

Βεγιρτζής, προέρχεται από την τουρκική λέξη beygir = άλογο και τη κατάληξη -ci που συνοδεύει έναν επαγγελματία. Επομένως σημαίνει αυτόν που ασχολείται με τα άλογα.

Βεργίδης, γιος ή απόγονος του Βεργή. Από την τουρκική λέξη vergi = φόρος.

Βουκοβίνος, ίσως να προέρχεται από τη λέξη Μπουκοβίνα, περιοχή στα σύνορα Ουκρανίας – Ρουμανίας που καλύπτεται με δάση οξιάς (buk στα ρωσικά σημαίνει οξιά).

Βουρλιώτης, αυτός που κατάγεται από τα Βουρλά, προάστιο της Σμύρνης.

Γάσπαρης, η μια εκδοχή είναι να προέρχεται από τις αρχαίες ελληνικές λέξεις γα (γη) + σπάρις (σπορά), δηλαδή αυτός που σπέρνει τη γη, ο γεωργός. Η δεύτερη εκδοχή είναι από το ιταλικό όνομα Gaspari.

Γεωργίου, γιος ή απόγονος του Γεωργίου.

Γιαχνής, από την τουρκική λέξη yahni = κοκκινιστό φαγητό με κρέας και λαχανικά.

Γκαλιούρης

Γκρίτζαλης

Δαδαρούκας

Δελημανώλης, σύνθετο όνομα από το τουρκικό πρόθεμα deli = τρελός + το βαφτιστικό όνομα Μανώλης. Αρκετές φορές όμως με τη λέξη deli εννοούμε και τον παλικαρά.

Διαμαντόπουλος, γιος ή απόγονος του Διαμαντή. Η κατάληξη –πουλος, ιδιαίτερα συχνή στην Πελοπόννησο, δηλώνει τον απόγονο του ονόματος που συνοδεύει.

Δραγάνογλου, από την τουρκική λέξη dragan = θεριστής και την κατάληξη -oĝlu = γιος.

Δρίτσας

Ευσταθιάδης, γιος ή απόγονος του Ευσταθίου.

Ζάχος, υποκοριστικό του βαφτιστικού ονόματος Ζαχαρίας.

Θανάκος, υποκοριστικό του βαφτιστικού ονόματος Αθανάσιος (Θανάσης).

Θεοδωρακάκης, γιος ή απόγονος του Θεοδωράκη. Στα επίθετα η κατάληξη –άκης δεν είναι υποκοριστική αλλά πατρωνυμική (δηλώνει δηλαδή τον απόγονο).

Ιωάννου, γιος ή απόγονος του Ιωάννη.

Καζανάς, από την τουρκική λέξη kazan = καζάνι. Επαγγελματικό όνομα, αυτός που κατασκευάζει καζάνια.

Καλαϊτζής, επαγγελματικό όνομα, από την τουρκική λέξη kalayci = ο γανωματής.

Καλεμκερίδης, επαγγελματικό όνομα, από την τουρκική λέξη kalemkar = ο χαράκτης.

Καραγιάννης, από την τουρκική λέξη kara = μαύρος, μελαχρινός + το βαφτιστικό όνομα Γιάννης.

Καραδήμος, από την τουρκική λέξη kara = μαύρος, μελαχρινός + το βαφτιστικό όνομα Δήμος.

Καράμαλης, από την τουρκική λέξη kara = μαύρος, μελαχρινός + τη λέξη μαλλί.

Καρατηνι(η)νής

Καργόπουλος, απόγονος του Κάργα. Πιθανόν να προέρχεται από το τροπικό επίρρημα κάργα (βενετσιάνικη λέξη carga) που σημαίνει γεμάτο μέχρι επάνω/ σφιχτά, δυνατά.

Καρδαμήλας, ίσως είναι εθνικό όνομα και αναφέρεται στην πόλη Καρδάμηλα της Χίου.

Κέλλης, παρατσούκλι από την τουρκική λέξη kel = ο φαλακρός.

Κεφάλας, παρατσούκλι για κάποιον με μεγάλο κεφάλι.

Κοκκινάκης, από το επίθετο κόκκινος, που δηλώνει κάποιο χαρακτηριστικό του ατόμου που ονομάζεται.

Κολιός, υποκοριστικό του βαφτιστικού ονόματος Νικόλαος (Νικολιός – Κολιός)

Κολλημένος, παρατσούκλι που δόθηκε σε κάποιο πρόγονο χτίστη που «κολλούσε» τον έναν πλίθο πάνω στον άλλο.

Κουταλίδης, ο απόγονος του Κουταλά. Ίσως είναι επαγγελματικό και αναφέρεται σ’ αυτόν που φτιάχνει ή πουλά κουτάλια ή μπορεί να είναι απλώς παρατσούκλι.

Κράντας, στη γλωσσική διάλεκτο της Ανατολικής Θράκης σημαίνει το μεγάλο και ψηλό άντρα.

Κυριακόπουλος, γιος ή απόγονος του Κυριάκου.

Κυρκώστας, χαρακτηρισμός που δόθηκε σε κάποιον πρόγονο, τον οποίο λόγω της ιδιότητας του (δάσκαλος) τον προσφωνούσαν κυρ-Κώστα.

Κωνσταντινίδης, γιος ή απόγονος του Κωνσταντίνου.

Κωτσάκης, υποκοριστικό του ονόματος Κωνσταντίνος (Κώστας – Κώτσος – Κωτσάκης).

Λάζος, υποκοριστικό του βαφτιστικού ονόματος Λάζαρος.

Λεονταράκης, παρατσούκλι που προέρχεται από το γνωστό ζώο της ζούγκλας. Ίσως να θέλει να αναφερθεί και σε κάποια χαρακτηριστική ιδιότητα του ατόμου (θάρρος, δύναμη) παρομοιάζοντας τον με το λιοντάρι.

Μαγγόπουλος, πιθανόν να προέρχεται από τη λέξη μάγκας = αλητάκος, ψευτοπαλικαράς + την κατάληξη –πουλος.

Μάλλης, παρατσούκλι από τη λέξη μαλλί.

Μαλλιαράκης, παρατσούκλι από τη λέξη μαλλί.

Μελεμενίδης, γιος ή απόγονος του Μελεμενή, κατοίκου της Μενεμένης της Μ. Ασίας.

Μέλλιος, δόθηκε από κάποιον πρόγονο που ασχολιόνταν με τη μελισσοκομία.

Μενιδιάτης, αυτός που κατάγεται από το Μενίδι (όνομα περιοχής σε πολλά μέρη της Ελλάδας).

Μήλιος, χαϊδευτικό του ονόματος Αιμίλιος ή Μιχαήλ. Υπάρχει και μια άλλη εκδοχή να είναι αυτός που κατάγεται από το νησί της Μήλου.

Μπαγάνας

Μπάκας, παρατσούκλι που προέρχεται από τη λατινική λέξη baca = κοιλιά.

Μπαλταδάκης, αναφέρεται σ’ αυτόν που κρατά balta (τουρκική λέξη) = τσεκούρι [ο ξυλοκόπος].

Μπανάτης

Μπασμάρης, από την τουρκική λέξη basma = αυτός που κατασκευάζει ή πουλά υφάσματα.

Μπατζόλης, παρατσούκλι που πιθανόν να προέρχεται από την τουρκική λέξη baci = η μεγαλύτερη αδερφή(όχι γκέι).

Μπρισιμτζής, από την τουρκική λέξη ibrişimci = ο μεταξάς, αυτός που πουλάει μεταξωτές κλωστές. Μπορεί όμως το όνομα να έχει και μεταφορική σημασία και να εννοεί κάποιον που έχει καλή, χρυσή καρδιά.

Μπρούσαλης, αυτός που κατάγεται από την Μπρούσα (Προύσα) της Μ. Ασίας.

Νικόπουλος, γιος ή απόγονος του Νίκου.

Ντάγκας, πιθανό να προέρχεται από τη τουρκική λέξη dag = βουνό.

Ξανθίδης, γιος ή απόγονος του ξανθού.

Ξύντας

Οσμανστικίδης, από το μουσουλμανικό όνομα Osman και την ποντιακή κατάληξη -ίδης.

Παγώνης, παρατσούκλι που προέρχεται από το παγώνι. Λιγότερο πιθανό είναι να προέρχεται από το ρήμα παγώνω.

Παλτόγλου, από τη λέξη παλτό (το γνωστό σε όλους πανωφόρι) και την κατάληξη -oĝlu = γιος. Λιγότερο πιθανή η προέλευση από την τουρκική λέξη balta = τσεκούρι και την κατάληξη -oĝlu = γιος [ο γιος ή ο απόγονος του ξυλοκόπου].

Παναγιωτίδης, γιος ή απόγονος του Παναγιώτη.

Παναγιωτόπουλος, γιος ή απόγονος του Παναγιώτη.

Παντελάκης, γιος ή απόγονος του Παντελή.

Παπαδόπουλος, γιος ή απόγονος του παπά (παπαδοπαίδι).

Παπάζογλου, γιος ή απόγονος του παπά (παπαδοπαίδι). Από τις λέξεις παπά + oĝlu (στα τουρκικά σημαίνει γιος).

Παχούμης, από το βαφτιστικό όνομα Παχούμιος/ άγιος της εκκλησίας μας.

Περμαθούλης, προέρχεται από το γυναικείο βαφτιστικό όνομα Περμανθούλα (όνομα που είχαν αρκετές Μικρασιάτισσες).

Ραπτάκης, υποκοριστικό του επαγγέλματος ράπτης.

Ρούδης, η πρώτη εκδοχή να είναι υποκοριστικό του ονόματος Αργυρός (Αργυρούδης). Η δεύτερη από το δέντρο ρούδι, του οποίου ο φλοιός χρησιμοποιείται στη βυρσοδεψία αλλά και στη μαγειρική και τη φαρμακευτική.

Ρουμελιώτης, ο κάτοικος της Ρούμελης (η περιοχή της Στερεάς Ελλάδας).

Ρουσάκης, παρατσούκλι που προέρχεται από τη λατινική λέξη roussa που σημαίνει ο κόκκινος.

Σαρηγιάννης, σύνθετη λέξη, από την τουρκική sari = ξανθός + το βαφτιστικό όνομα Γιάννης.

Σαρίδης, γιος ή απόγονος του sari = ξανθός.

Σαριντζιώτης, δόθηκε σε κάποιους προγόνους που είχαν δουλέψει στο κτήμα Σαρίντζ της Τουρκίας.

Σερεφιάς, από την τουρκική λέξη şeref = τιμή, δόξα, μεγαλείο.

Σκαντζούρης, ουσιαστικό από το ιταλικό ρήμα scansare = αλλάζω βάρδια.

Σουβατζής, επαγγελματικό όνομα από την τουρκική λέξη suvaci.

Σπυράκης, υποκοριστικό του βαφτιστικού ονόματος Σπύρος.

Σταφυλίδης, γιος ή απόγονος του Σταφυλά (επαγγελματικό).

Σωτηρίου, γιος ή απόγονος του Σωτήρη.

Τσιμόπουλος, ίσως να προέρχεται από το ποσοτικό επίρρημα τσίμα (ίσα που φτάνει) + κατάληξη –πουλος. Πιθανή και η ερμηνεία από το Τζή(ι)μας (υποκοριστικό του Δημήτρης).

Τσόλης, δόθηκε σε κάποιον πρόγονο που πουλούσε τσόλια (κουβέρτες).

Τσομπάνογλου, σύνθετη από τις τουρκικές λέξεις coban (βοσκός) + oĝlu (γιος).

Φιλιππίδης, γιος ή απόγονος του Φιλίππου.

Φουρτζής, ίσως να προέρχεται από την τουρκική λέξη furunci = ο φούρναρης.

Φωτιάδης, γιος ή απόγονος του Φωτίου.

Χατζηαθανασίου, από το τουρκικό πρόθεμα haci (= προσκυνητής των Αγίων Τόπων, στα Ιεροσόλυμα) + το βαφτιστικό όνομα Αθανάσιος (σε γενική δηλώνει τον απόγονο).

Χατζηθωμάς, από το τουρκικό πρόθεμα haci (= προσκυνητής των Αγίων Τόπων, στα Ιεροσόλυμα) + το βαφτιστικό όνομα Θωμάς.

Χατζόπουλος, γιος ή απόγονος του haci (= προσκυνητή των Αγίων Τόπων, στα Ιεροσόλυμα).

και...

Πατρωνυμικά. Τα συναντάμε σε διάφορες μορφές.

- Σε πτώση ονομαστική

Αργύρης

Γιώτης

Κυριάκος

Μαρίνης

Μέντης

Μπίλης

Ντίνος

Σάββας

Φίλης

- Σε πτώση γενική

Αποστόλου

Γεωργίου

Δημητρίου

Δήμου

Ευστρατίου

Θεοδώρου

Πάνου

Σταύρου

- Σε διάφορες καταλήξεις και υποκοριστικά

Αθανασούλας

Βασιλάκης

Γεωργακόπουλος

Γεωργαλής

Γιαννούτσος

Λουκέρης

Μανωλίτσης

Μητσάνης

Σόμπολος

Σπυρέλης

Σπυρόπουλος

Σταμούλης

Τέγας

β) Επαγγελματικά

Βλαχοπάνος

Καλαντζής

Λύσσαρης

Μπουραντάς

Παπαζήσης

Παπαστάμος

Παπασπύρος

Ράπτης

Σπετσέρης

 

γ) Εθνικά.

Ζαβιτσάνος

Μετσοβίτης

Μπαρμπαρούσης

Ξενάκης

Σαμαντάς

Φράγκος

 

δ) Παρατσούκλια

- Παρατσούκλια που δηλώνουν συμπεριφορά, χαρακτήρα και διάφορες ανθρώπινες ιδιότητες:

Βότσης

Γερογιάννης

Δουρούκης

Δράκας

Ζούλας

Καταπόδης

Κατσάνος

Μιόβολος

Μαργώνης

Μπουκουβάλας

Ντέμος

Πιτσούλιας

Ρηγάλος

Σαλτογιάννης

Σκουτέρης

Τζουροπάνος

ΤσαμποδήμοςΤσιάκλης Τσούτσουρας

- Παρατσούκλια που δηλώνουν εργαλεία ή διάφορα αντικείμενα:

Γαζέτας

Καρφής

Κλαδευτήρας

Κουνιάκης

Λαϊνάς

Λιβάνης

Μπαλτίκας

Μπάρης

Χάνδρας

- Παρατσούκλια που δηλώνουν είδη ενδυμασίας:

Κουντούρης

Σανδαλίδης

Φούντας

- Παρατσούκλια που δηλώνουν διάφορες δραστηριότητες:

Πόλκας

Σκάντζας

- Παρατσούκλια που δηλώνουν μέρη του σώματος ή ατέλειες και αρρώστιες:

Κατσαρομήτσος

Κόκκαλης

Κονιδάρης

Κουτσολάμπρος

Μακρής

Μακρυγιάννης

Μακρυπίδης

Μαλιγιάννης

Μουστάκας

Μπάκας

Τσιλιγιάννης

- Παρατσούκλια που δηλώνουν ζώα, φυτά ή παραγωγά τους:

Ζαρκαδούλας

Καραπιπέρης

Κορκολιός

Κοτσάνης

Κουνάδης

Κρικρής

Μπαμπούρης

Ρεβίθης

- Παρατσούκλια που δηλώνουν ευχές:

Πανταζής

[Αντιγόνη]

Φοβερό!

[mata]

ΚΥριακή πολύ καλό!!!!!!!!

Κάπου....με βρήκα....αν βγάλεις ένα γράμμα από το επίθετο!!!!!!!!

[yls]

Κυριακή, πρωτότυπο το θέμα σου!

 

Μια ερώτηση μόνο: Επίθετα που λήγουν σε -ας Πχ Καλλιγάς, Βαγενάς κτλ, τί σημαίνουν?

[Afroditi D]

ΚΥριακή πολύ καλό!!!!!!!!

[Κυριακή]