Χειροποίητο χαρτόνι (απο 2 ετών)

Μπορείτε με πολύ απλό τρόπο να φτιάξετε το δικό σας χαρτόνι δημιουργώντας ένα “πατητήρι” χαρτιού!

Το χαρτόνι και το χαρτί αφορά την ιστορία της ανθρωπότητας, καθώς βοήθησε την διάδοση της γνώσης και της ιστορίας – καθώς νωρίτερα αυτή περιοριζόταν σε γραφές επάνω σε πέτρα ή σε δέρμα, υλικά πολύ πιο δύσκολα στην χρήση & μεταφορά ή ακριβά & επαναχρησιμοποιούμενα.

Όταν μετέπειτα πρωτοδημιουργήθηκαν τα βιβλία, αυτή η διάδοση προχώρησε ραγδαία. Αξίζει σε κάποιο από τα ταξίδια σας να επισκεφτείτε μουσεία χαρτιού που υπάρχουν σε πολλές χώρες στον κόσμο: http://www.paperhistory.org/Museums/

Συνοπτικά, το χαρτί πρωτο-επισημοποιήθηκε το 100μ.Χ. στην Κίνα, ενώ στην Ευρώπη έφτασε μετά το από χίλια χρόνια, μέσω των Αράβων το 1100 μ.Χ. στην Ιβηρική χερσόννησο και εξελίχθηκε στην Γαλλία και στην Γερμανία, όπου τέλος μέσω του Γουτεμβέργιου το 1455 συστηματοποιήθηκε η τυπογραφία & άρχισαν να κατασκευάζονται τα πρώτα βιβλία: https://xeiropoiito-xarti.gr/xarti-ekpaideysh.html 

Πριν το χαρτί γίνει βιβλίο, έγινε από τους Έλληνες το δίπτυχο ή τρίπτυχο (2 ή 3 ξύλινα τελάρα, στα οποία ήταν στερεωμένο χαρτί, δεμένα μεταξύ τους) Ρωμαίους Kodex  (περισσότερα ξύλινα τελάρα τα οποία μπορούσε κανείς να γυρίσει όπως σήμερα γυρνάμε τις σελίδες)  https://en.wikipedia.org/wiki/Codex

Η πρέσσα με την οποία πιεζόταν ο χαρτοπολτός γύρω στο βασίζεται σε ιδέα του Αρχιμήδη (Βίδα του Αρχιμήδη) https://en.wikipedia.org/wiki/Archimedes%27_screw  την οποία εξέλιξαν οι ρωμαίοι σε πρέσσα με βίδα το 100 μ.Χ.
Η ιδέα της Βίδας του Αρχιμήδη χρησιμοποιείται ακόμα σήμερα σε τεράστια έργα που αφορούν άντληση υγρών ή και έργα τέχνης ή και στην βιομηχανία. (αρκεί σύντομη αναζήτηση με τις λέξεις archimedes screw art/science/industry.

Σε χώρες όπου δεν είχε φτάσει η γνώση της πρέσσας, η οποία επέτρεπε το στέγνωμα του χαρτιού ακόμα και σε υγρές συνθήκες (Ευρώπη) & σε μεγαλύτερο αριθμό μεμιάς (πάνω από 15 μεγάλα φύλλα χαρτιού ανά χρήση της πρέσσας), οι εργάτες άπλωναν σε πέτρινες επιφάνειες ή σε ξύλινους τοίχους το χαρτί να στεγνώσει. Ενώ στην Ευρώπη μπορεί να ήταν απαραίτητα 2 άτομα για την παραγωγή 200 φύλλων ημερησίως, στις άλλες χώρες ήταν απαραίτητα 20 άτομα για την ίδια ποσότητα χαρτιού.

Πέρα από το τεράστιο ιστορικό ενδιαφέρον, η κατασκευή του χαρτιού εμπλέκει και τις επιστήμες (STEM), καθώς οι φυτικές ίνες των φυτών (πχ φύλλα, μπαμπού, φύλλα χόρτου, πολτός ξύλου), κολλούν μεταξύ τους χάρη στις κολλώδεις ιδιότητές τους (βιολογία) ενώ παράγουν μια λεία σταθερή & δυνατή επιφάνεια χάρη στο πως οι ίνες απλώνονται στην σίτα κ κατόπιν πιέζονται στην πρέσσα με πολλούς τόνους βάρους (φυσική).

Πίεση όσο 4-50 αυτοκίνητα

Γνωρίζατε ότι: οι πρέσες που χρησιμοποιούνται σήμερα στην βιομηχανία για να πρεσσαριστεί το χαρτί ή το χαρτόνι πιέζουν με βάρος από 4 εώς 50 τόνων το χαρτί, τόσο δηλαδή όσο 4 – 50 αυτοκίνητα;

Σήμερα στην παραγωγή χαρτιού χρησιμοποιούνται πλέον πρέσσες αέρος (πεπιεσμένου αέρα, ή αλλιώς pneymatic press στα αγγλικά).

Μαζέψτε λοιπόν δυνάμεις για να πιέσετε το χαρτί όσο το δυνατόν με περισσότερη δύναμη – πατήστε και πάνω στο ξύλο για να βάλετε όλο σας το βάρος!

Για να φτιάξετε χαρτόνι ή χαρτί θα χρειαστείτε:

• μία εως δύο χούφτες χαρτοπολτού
• μπανιέρα ή μεγάλο ταψί
• 2 κομμάτια λεπτής πλαστικής σίτας τόσο μεγάλα όσο και το ταψί (μπορείτε να την βρείτε σε καταστήματα με χρώματα και σιδηρικά – ή αντικουνουπική σίτα για το παράθυρο που υπάρχει στο σουπερμάρκετ – ήδη κομμένη)
• 2 ολόκληρες εφημερίδες
• 2 επίπεδα κομμάτια ξύλο ή πλαστικό π.χ. δίσκος ή το ξύλο πάνω στο οποίο κόβουμε ψωμί)
• Τοποθετήστε την μία εφημερίδα πάνω στο ταψί ή στην μπανιέρα και επάνω απο αυτή την σίτα.
• Πάρτε μία – δύο χούφτες χαρτοπολτού και απαλά μοιράστε τις πάνω στην σίτα χωρίς να πιέσετε ή επεξεργαστείτε περεταίρω, για να αφήσετε τις ίνες να πάρουν θέση από την πίεση που θα εξασκήσετε σε λίγο.
  Καλύψτε τα με την δεύτερη σίτα, την εφημερίδα και τέλος το ξύλο και…
• … Πατήστε !! πατήστε αργά και σταθερά, ακόμα και ανεβαίνοντας επάνω στο ξύλο και πατώντας το. Στραγγίξτε το μία δύο φορές, αλλάξτε τις εφημερίδες εώς ότου δεν βγαίνει άλλο υγρό.

Αυτή η διαδικασία αναγκάζει τις ίνες του χαρτοπολτού να «δεθούν» καλά μεταξύ τους και δημιουργεί ένα λεπτό στρώμα πεπιεσμένου χαρτοπολτού, το οποίο αρχικά είναι πολύ ευαίσθητο, αλλά στη συνέχεια θα σκληρύνει πολύ και θα γίνει χαρτόνι.

Αφαιρέστε λοιπόν προσεκτικά το ξύλο, τις εφημερίδες και την πάνω σίτα και τοποθετήστε τη σίτα με το νωπό χαρτόνι σε στεγνές εφημερίδες επάνω σε ένα καλοριφέρ ή στον ήλιο, να στεγνώσει – θα χρειαστεί να κάνετε κάποιες μέρες υπομονή εώς ότου να στεγνώσει καλά.

Tελάρο με σίτα

Κανονικά για την κατασκευή χαρτιού/χαρτονιού χρειάζεται ένα τελάρο, με σίτα.

Ο πολτός τοποθετείται επάνω στην σίτα με βούτηγμα του τελάρου, μέσα στον νερουλό πολτό, έτσι ώστε όταν βγάζουμε την σίτα με προσοχή, οι ίνες να απλωθούν οριζόντια επάνω στην σίτα.

Αυτός είναι ο λόγος που δεν πρέπει να ακουμπήσουμε τον χαρτοπολτό πάνω στην σίτα, αλλά πρέπει να αφήσουμε οι ίνες να πάρουν αυτή την οριζόντια θέση – κάτι που δεν θα γινόταν εάν ανακατεύαμε με το χέρι μας τον πολτό πάνω στην σίτα.

Για να κατασκευάσετε δική σας σίτα, αγοράστε ένα τελάρο ζωγραφικής (κάτω από 3 ευρώ σε καταστήματα παιχνιδιών) και κόψτε στο κέντρο ένα τετράγωνο – αφήνοντας μερικά εκατοστά έτσι ώστε σε αυτά με συρραπτικό ή βελόνα και κλωστή, να ράψετε την αντικουνουπική σίτα στο τελάρο.

(φωτό προσεχώς)

Ανανέωση φωτό & συνδέσμων: 2018

Πρώτη δημοσίευση: 2009

Δεν επιτρέπεται αναδημοσίευση του άρθρου!