Πως λύνουν τα παιδιά σας τα μικρά καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν;

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά μπορεί να είναι απλά, μήπως όμως είναι σημαντικό το πως τελικά τα λύνουν;

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στην καθημερινότητα μπορεί μεν να είναι απλά, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τα αντιμετωπίζουν σε αυτή τους την ευαίσθητη ηλικία, δίνει τις βάσεις για το πώς θα αντιμετωπίσουν τα πιό σοβαρά και περίπλοκα προβλήματα, αργότερα στη ζωή τους.

 Αυτό το γεγονός, δίνει τεράστια σημασία στόν τρόπο με τον οποίο γίνεται η επίλυση απλών προβλημάτων όπως :

• όταν ένα παιδί τραβάει κάποιο παιχνίδι απο τα χέρια κάποιου άλλου, ή
• το όταν το παιχνίδι που επιθυμεί κάποιο άλλο παιδί, χρησιμοποιείται απο ένα άλλο ή
• αν ένα παιδί χτυπηθεί απο κάποιο άλλο, ή
• αν το έργο/ζωγραφιά καταστραφεί κατά λάθος ή επίτηδες απο κάποιο άλλο παιδί ή απο άλλη αιτία, ή
• αν χαθεί το αγαπημένο του παιχνίδι.

Παλιότερες παιδαγωγικές μεθόδοι, εκπαίδευαν τις δασκάλες και παιδαγωγούς να επεμβαίνουν αυτές σε περίπτωση που δύο παιδιά είχαν μια διαμάχη μεταξύ τους, λέγοντας εκείνες στο κάθε παιδί τι είναι το σωστό και τι είναι λάθος καθώς και ποιός θα πάει τιμωρία και ποιος αδικήθηκε.

Εάν κάποιο παιδί ήθελε ένα παιχνίδι απο κάποιο άλλο, το έλεγε πρώτα στην δασκάλα και μετά η δασκάλα μιλούσε στο άλλο παιδί, σαν ουδέτερος μεσάζον.

Αυτή η μέθοδος, οδηγεί τα παιδιά να έχουν παθητική στάση και να εξαρτώνται από την παρέμβαση κάποιου άλλου πρόσωπου για οποιαδήποτε επίλυση προβλήματος που τους τυχαίνει.

Τα συναισθήματα που συνοδεύουν ένα παιδί που βρίσκεται σε τέτοια θέση είναι η ανημπόρια, δηλαδή ή αίσθηση ότι είναι ανίκανο να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα μόνο του και να βοηθήσει τον εαυτό του.

Τι μπορεί να κάνει η παιδαγωγός ώστε με την παρέμβασή της να ενισχύει την αυτοπεποίθηση του παιδιού;

Η παιδαγωγός ή η δασκάλα, μπορεί να παρεμβαίνει με τρόπο που να εντάσσει το ίδιο το παιδί σε αυτή του την διεκδίκηση.

Οι σύγχρονες παιδοκεντρικές παιδαγωγικές μεθόδοι, στοχεύουν στο να δώσουν στα παιδιά την αίσθηση ότι μπορούν και είναι ικανά να βοηθήσουν τον εαυτό τους και επικεντρώνονται στο να δώσουν στα παιδιά τα κατάλληλα εργαλεία που θα τα βοηθήσουν να κατακτήσουν αυτή την τόσο σημαντική δεξιότητα, που θα τα συνοδεύει για όλη τους την ζωή – την επίλυση προβλημάτων (problem solving).

Ο ρόλος του γονιού ή παιδαγωγού δεν είναι πλέον να υπερασπίσει αυτός μόνος του το συμφέρον του παιδιού, αλλά να βοηθήσει το παιδί να διεκδικήσει αυτό που επιθυμεί και να του δείξει πως μπορεί να το κάνει αυτό απο μόνο του, με ένα αποδεκτό και σεβαστό απο όλους τρόπο.

Από ποιά ηλικία και πώς;

Η επίλυση προβλημάτων (problem-solving), είναι μία δεξιότητα που καλλιεργείται στα παιδιά ακόμα και απο την ηλικία των δύο ετών με τους εξής τρόπους :

Ενθαρρύνετε τα κάνοντας το πρώτο βήμα μαζί κ μιλώντας ως αυτά

Με το να τα ενθαρύνετε (προτείνοντας κάποια λύση) να εκφράσουν εκείνα στο απέναντί τους άτομο ή παιδί, το τί επιθυμούν αντί να το κάνετε εσείς για αυτά. “Πες του να στο δώσει πίσω/ να σταματήσει/ όταν τελειώσει να στο δώσει εσένα”. Πιάστε το γλυκά από το χέρι ή αγκαλιά (εφόσον το θέλει) και πλησιάστε το παιδί στο οποίο απευθύνεστε και αρχίστε ίσως την εύκολη πρόταση εσείς για να δώσετε το παράδειγμα “Δημήτρη το είχα εγώ αυτό, μου το δίνεις πίσω; Δε με ρώτησες.. “.

Ακόμα και εάν το παιδί σας δεν μιλάει ακόμα, οι κινήσεις των χεριών μπορούν να υποδηλώσουν μια ευγενική διεκδίκηση ενός αντικειμένου, ή η φωνή σας που θα εκπροσωπεί το παιδί σας.

Επιβραβεύστε την προσπάθεια όχι μόνο το θετικό αποτέλεσμα

Με την επιβράβευση:  αν δεν βρούν ανταπόκριση από το παιδί ή τον ενήλικα εκείνη τη στιγμή μπορεί να αποθαρρυνθούν και να θεωρήσουν ανώφελο το ότι προσπάθησαν απο μόνα τους το να διεκδικήσουν κάτι.
Για αυτό το λόγο είναι απαραίτητο να τα επιβραβεύσετε και μόνο που έκαναν αυτή την προσπάθεια ακόμα και αν είπαν μία λέξη και ακόμα και αν δέν κατάφεραν αυτό που ήθελαν. Με αυτό το τρόπο μαθαίνουν ότι κάποιες φορές ακόμα και αν προσπαθήσουν πολύ, μπορεί να μην έχουν αυτό που θέλουν – αλλά το γεγονός ότι προσπάθησαν, είναι πάρα πολυ θετικό απο μόνο του και θα τα κάνει να ξαναπροσπαθήσουν στο μέλλον.

Δώστε εναλλακτική

Με το να ωθήσετε το παιδί να αναρωτηθεί με ποιό άλλο παιχνίδι θα μπορούσε να έπαιζε ή τι άλλο θα μπορούσε να κάνει απο τη στιγμή που δεν κατάφερε να διεκδικήσει αυτό το οποίο είχε στο μυαλό του/ έχει κάτι καταστραφεί ή χαθεί.
Έτσι δείχνετε στο παιδί σας ότι δεν υπάρχει μόνο μία λύση για ένα πρόβλημα (να πάρει αποκλειστικά το συγκεκριμένο παιχνίδι) αλλά πολλές. Εσείς μπορείτε να πείτε: “Ώ βλέπω και κάτι/κάποιον άλλο εδώ!” Σκέψη του παιδιού: “Τι? Ποιό (παιχνίδι ή παιδάκι)?”

Χαμένα ή χαλασμένα αντικείμενα

Σε περίπτωση που έχει καταστραφεί ή χαθεί κάτι, η λύση του προβλήματος βρίσκεται σε αυτές τις μικρές λεπτομέρειες

• μην χαμηλώσετε την συναισθηματική αξία του αντικειμένου.
  Τονίστε πόσο καλή/ωραία ήταν η ζωγραφιά ή το παιχνίδι – γιατί το γεγονός ότι δεν έχουμε κάτι στα χέρια μας δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να το χαρούμε. Δείξτε πως με την φαντασία μας μπορούμε να αισθανθούμε και να θυμηθούμε κάτι. Αναρρωτηθείτε σε ποιά άλλη στιγμή της ζωής τους θα είναι σημαντικό να μπορούν να κατέχουν αυτή τη δεξιότητα…
• ένα άλλο σενάριο για χαμένο αντικείμενο είναι να του δώσουμε “ψυχή” και να πούμε, χμ, μάλλον ξεκουράζεται καλά τώρα μέσα στα παιχνίδια και ίσως ήθελε να κρυφτεί/παίξει κρυφτό! Μπορεί να του αρέσει η γωνιά με τα αρκουδάκια – & να ήθελε να περάσει ένα βράδυ ή σαββατοκύριακο στον παιδικό!
• εστιάστε στο μέλλον –  εξηγήστε ότι ίσως βρεί το παιχνίδι την επόμενη φορά που θα ξαναπάει στο παιδικό σταθμό & δείξτε σημείο που μπορεί να κρύβει τα πράγματα για να μην τα χάνει  – πχ τσέπη με φερμουάρ, τσάντα.

Μ.Στυλιανάκη

Πρώτη δημοσίευση 2006