Προβλήματα ακοής . Πως μπορούμε να προλάβουμε τα προβλήματα ακοής ; Τι είναι το ακουόγραμμα; Ποιες οι ενδείξεις βαρηκοΐας σε νεογνά βρέφη και μικρά παιδιά ; Έλεγχος της ακοής σε νεογνά, βρέφη και μικρά παιδιά
Υπολογίζεται ότι 1-5 παιδιά σε κάθε 1000 που γεννιούνται παρουσιάζουν σημαντική βαρηκοΐα. Αν η βαρηκοΐα παραμείνει αδιάγνωστη, τότε δημιουργούνται σημαντικά προβλήματα και καθυστερήσεις στην ανάπτυξη της ομιλίας και του λόγου και την ομαλή επικοινωνία και ενσωμάτωση στο κοινωνικό περιβάλλον. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν υπάρχουν κωφάλαλοι, αλλά κωφοί. Η αλαλία οφείλεται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν άκουσαν την ανθρώπινη ομιλία και για αυτό δεν έμαθαν και να μιλούν!
Το πρόβλημα της συγγενούς βαρηκοΐας (εκ γενετής) αντιμετωπίζεται σήμερα με πολύ μεγάλη επιτυχία. Πρωτίστως θα πρέπει να γίνεται ο προληπτικός έλεγχος της ακοής των νεογνών. Η εξέταση εκλογής σήμερα είναι οι ωτοακουστικές εκπομπές. Η εξέταση γίνεται με την τοποθέτηση στην είσοδο του αυτιού ενός ειδικού ακουστικού το οποίο καλύπτεται από ένα μαλακό σιλικονούχο βύσμα. Στέλνονται στο αυτί ειδικοί ήχοι και καταγράφουμε μία ηχητική απάντηση από το εσωτερικό αυτί και συγκεκριμένα τα ακουστικά κύτταρα. Βίντεο της εξέτασης μπορείτε να δείτε στο http://www.youtube.com/watch?v=zKGDbpounDE. Αν η εξέταση είναι φυσιολογική τότε ο έλεγχος ολοκληρώνεται και δίνονται οδηγίες στους γονείς για τα φυσιολογικά στάδια εξέλιξης της ακοής και ομιλίας από 0-18 μήνες.
Στην περίπτωση, που η εξέταση είναι παθολογική, τότε προγραμματίζεται ένας δεύτερος έλεγχος μετά από ένα μήνα. Στο δεύτερο έλεγχο διενεργείται μία ειδική εξέταση, τα ακουστικά προκλητά δυναμικά ear-care.gr\pediatricaudiology.html . Είναι μία εξέταση σαν το εγκεφαλογράφημα, αλλά αφορά μόνο το νευρικό σύστημα της ακοής. Στο μέτωπο και πίσω από τα αυτιά του μωρού τοποθετούνται αυτοκόλλητα ηλεκτρόδια, ενώ στην είσοδο του αυτιού ειδικό ακουστικό καλυμμένο από ένα σφουγγαράκι. Στη συνέχεια στέλνοντας ήχους διαφόρων συχνοτήτων (μπάσους-ψιλούς) και εντάσεων (χαμηλούς-δυνατούς) καταγράφουμε ένα αντικειμενικό ακουόγραμμα.
Εικόνα. Το αντικειμενικό ακουόγραμμα, όπως προκύπτει από την καταγραφή των ακουστικών προκλητών δυναμικών
Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι στόχος της παιδοακουολογικής εξέτασης είναι η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της νεογνικής βαρηκοΐας. Αν η διάγνωση της βαρηκοΐας γίνει έως τον 3ο μήνα και η αντιμετώπιση έως τον 6ο μήνα της ζωής, τότε το παιδί θα αναπτυχθεί με τον καλύτερο τρόπο χωρίς να διαφέρει από τα συνομήλικα του. Δυστυχώς στη χώρα μας δεν έχει εφαρμοστεί ο έλεγχος της ακοής σε όλα τα μαιευτήρια της χώρας είτε αυτά είναι δημόσια είτε ιδιωτικά. Για αυτό το λόγο και ο μέσος όρος ηλικίας διάγνωσης της παιδικής βαρηκοΐας παραμένει ακόμα αρκετά υψηλός.
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται σε αδρές εξετάσεις ακοής. Για παράδειγμα, πολλοί γονείς αναφέρουν ότι το μωρό τρομάζει όταν ακούσει ένα δυνατό θόρυβο, μια πόρτα που κλείνει ή ακόμα και όταν του μιλούν. Αυτό που ενδιαφέρει είναι όχι αν το μωρό ακούει τους μέτριους ή δυνατούς ήχους, αλλά αν ακούει και το ελάχιστο, που μπορεί να ακούσει. Στο μωρό θέλουμε η ακοή να είναι η καλύτερη δυνατή. Αυτό είναι απαραίτητο ώστε να ακούει καθαρά την ομιλία των γονιών του για να μπορέσει και το ίδιο να μάθει να μιλά. Μια άλλη περίπτωση, που μπορεί να ξεγελάσει τους γονείς, είναι η μονόπλευρη βαρηκοΐα. Αν το παιδί ακούει φυσιολογικά από το ένα αυτί, ενώ το άλλο αυτί είναι βαρήκοο, θα φαίνεται ότι ακούει φυσιολογικά, ενώ στην πραγματικότητα το ακουστικό του σύστημα θα παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα προσαρμογής. Για αυτούς τους λόγους χρησιμοποιούμε τις σύγχρονες, αντικειμενικές εξετάσεις της ακοής.
Όπως κάθε ιατρική εξέταση, έτσι και οι παιδοακουολογικές εξετάσεις αποτελούν “φωτογραφίες” της λειτουργίας του ακουστικού συστήματος τη χρονική στιγμή της λήψης τους. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το φυσιολογικό αποτέλεσμα της εξέτασης πρέπει να συνοδεύεται από εγρήγορση. Η φυσιολογική ακοή στην νεογνική και βρεφική ηλικία δε σημαίνει ότι δεν μπορούν να εμφανιστούν προβλήματα ακοής στα αμέσως επόμενα χρόνια. Για αυτό δίνονται οδηγίες στους γονείς και υπάρχει πάντα συνεργασία με τον παιδίατρο και τον παιδοωρλ-παιδοακουολόγο.
Το πιο συχνό πρόβλημα ακοής στις ηλικίες 3-6 ετών είναι η ύπαρξη υγρού πίσω από το τύμπανο. Ο ιατρικός όρος είναι εκκριτική ωτίτιδα. Το υγρό πίσω από το τύμπανο περιορίζει την κίνηση του τυμπάνου και συνεπώς και τη μετάδοση του ήχου. Το αποτέλεσμα είναι η βαρηκοΐα, η οποία συνήθως αφορά και τα δύο αυτιά. Επειδή η συλλογή του υγρού γίνεται προοδευτικά και ανώδυνα, οι γονείς αντιλαμβάνονται σχετικά αργά το πρόβλημα ακοής. Το παιδί ρωτά “τι-τι”, θέλει την τηλεόραση δυνατά, φαίνεται αφηρημένο, η δασκάλα αναφέρει ότι δε συμμετέχει και ότι φαίνεται κλεισμένο στον κόσμο του. Όταν η κατάσταση εμφανίζεται σε μικρές ηλικίες πχ 2-3 ετών τότε λόγω της βαρηκοΐας είναι δυνατόν να εμφανιστούν προβλήματα άρθρωσης και ομιλίας. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις, που οι γονείς απευθύνονται στο λογοθεραπευτή χωρίς να έχει προηγηθεί εξέταση της ακοής.
Η παιδοωρλ εξέταση συνήθως αποκαλύπτει ότι υπάρχουν κρεατάκια (υπερτροφία αδενοειδών) τα οποία φράζουν το σωληνάκι (ευσταχιανή σάλπιγγα) που ανανεώνει τον αέρα πίσω από τύμπανο. Όταν σταματήσει να ανανεώνεται ο αέρας τότε αρχίζει η συλλογή υγρού. Επιπλέον, αν τα κρεατάκια είναι μεγάλα ή και οι αμυγδαλές είναι υπερτροφικές τότε το παιδί μπορεί να ροχαλίζει ή να κάνει και άπνοιες. Η εξέταση της ακοής μπορεί να γίνει με παιγνιοακουομετρία, ενώ την επιβεβαίωση δίνει το τυμπανόγραμμα. Το τυμπανόγραμμα δείχνει αν υπάρχει υγρό πίσω από το τύμπανο και αν υπάρχει λίγος ή καθόλου αέρας. Συνιστάται στις ηλικίες 2-5 ετών, να γίνεται κατά την τυπική παιδοωρλ εκτίμηση, έλεγχος με τυμπανόγραμμα, διότι σε αρκετές περιπτώσεις μπορούμε να συλλάβουμε μια αρχόμενη κατάσταση και να την αντιμετωπίσουμε ευκολότερα.
Σαν γενικές οδηγίες μπορούμε να αναφέρουμε
• Κάθε νεογνό, χωρίς καμία εξαίρεση, πρέπει να ελέγχεται με ωτοακουστικές εκπομπές.
• Σε περίπτωση προβλήματος ακοής, θα πρέπει να γίνεται η διάγνωση έως τον 3ο μήνα και η θεραπευτική παρέμβαση έως τον 6ο μήνα.
• Οι εξετάσεις ακοής στα νεογνά και βρέφη είναι αντικειμενικές και ανώδυνες.
• Το να τρομάζει το μωρό από ένα δυνατό θόρυβο δε σημαίνει απαραίτητα ότι έχει φυσιολογική ακοή.
• Στην πρώτη παιδική ηλικία είναι συνηθισμένη η ύπαρξη υγρού πίσω από το τύμπανο.
• Παιδιά, που ρωτούν “τι-τι”, που φαίνονται αφηρημένα, που έχουν προβλήματα άρθρωσης θα πρέπει να ελέγχονται για την ακοή τους.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την παιδική ακοή και παιδοωρλ προβλήματα μπορείτε να επισκεφθείτε το www. ear-care.gr
Δρ. Νίκος Ελευθεριάδης
Ωτορινολαρυγγολόγος-Παιδοακουολόγος
Μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Ακουολογίας
www.ear-care.gr
Διαφημίσεις (5)
