Σε τι αποσκοπεί η εκπαίδευση?

[Μαρια Στυλιανακη]

(Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδος ανέλαβε την έκδοση Γνώμης Πρωτοβουλίας με τίτλο «Προσχολική Αγωγή και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση», με βάση το άρθρο 4 του Νόμου 2232/1994, σύμφωνα με το οποίο «η Ο.Κ.Ε. μπορεί με δική της πρωτοβουλία να εκφράζει γνώμη και για άλλα θέματα κοινωνικοοικονομικής πολιτικής».

Η Ομάδα Εργασίας ολοκλήρωσε τις εργασίες της σε επτά (7) συνεδριάσεις. Η Εκτελεστική Επιτροπή διαμόρφωσε την εισήγησή της προς την Ολομέλεια στη συνεδρίαση της 13 Ιουνίου 2007.)

 

κομμάτι του κειμένου της γνωμοδότησης που παρουσιάζεται εδώ

http://www.oke.gr/gnomes/gnomes%202007/JULY/OKE_%20182.doc

 

"Κοιτάζοντας το μέλλον από αυτή τη σκοπιά, μπορούμε να πούμε ότι οι παραδοσιακοί τρόποι ανταπόκρισης στη ζήτηση της εκπαίδευσης, που είναι κυρίως ποσοτικοί και γνωσιοκεντρικοί, δεν είναι πλέον κατάλληλοι.

 

Δεν αρκεί μόνο να παρέχουμε στα παιδιά τις γνώσεις που τους χρειάζονται στη ζωή. Κάθε άνθρωπος πρέπει να αποκτήσει τα εφόδια που θα του επιτρέψουν να εκμεταλλεύεται τις ευκαιρίες για μάθηση, οι οποίες θα του δίνονται σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Με αυτό τον τρόπο θα είναι σε θέση να διευρύνει τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις στάσεις του απέναντι στη ζωή, ώστε να προσαρμόζεται σε συνεχώς μεταβαλλόμενα, πολύπλοκα και αλληλεξαρτώμενα περιβάλλοντα και, ταυτόχρονα, να έχει ενεργό ρόλο και καθοριστική συμβολή στη διαμόρφωσή τους με βάση πανανθρώπινες αξίες, όπως αυτές της δημοκρατίας, της ισότητας, της αλληλεγγύης.

Για να πετύχει η εκπαίδευση στο έργο της αυτό, πρέπει να ενισχύσει τους ακόλουθους στόχους μάθησης, οι οποίοι αποτελούν κατά την UNESCO τους «Τέσσερις Πυλώνες της Εκπαίδευσης»: η εκπαίδευση στοχεύει

 

α) να μάθει στο άτομο πώς να μαθαίνει, δηλαδή πώς να αποκτά τα εργαλεία της κατανόησης του κόσμο με την ευρεία έννοιά του,

 

β) να του μάθει πώς να ενεργεί (πράττει), έτσι ώστε να μπορεί να είναι παραγωγικό στο χώρο του,

γ) να του μάθει πώς να ζει μαζί με τους άλλους, δηλαδή πώς να συμμετέχει και να συνεργάζεται μαζί τους και

δ) να του μάθει πώς να υπάρχει, μάθηση που προκύπτει από τις τρεις προηγούμενες.

 

Η ίδια ως άνω έκθεση καταλήγει, ότι παρ’ όλα αυτά, η επίσημη εκπαίδευση έχει επικεντρωθεί κυρίως, αν όχι κατ’ αποκλειστικότητα, στην απόκτηση γνώσης και δίνει λιγότερη σημασία στη μάθηση του πώς να ενεργείς, ενώ τα άλλα δύο είδη μάθησης έχουν αφεθεί στην τύχη ή θεωρούνται φυσική συνέπεια των δύο προηγούμενων.

Διατυπώνεται, συνεπώς, το συμπέρασμα, το οποίο υπογραμμίζει η Ο.Κ.Ε., ότι κάθε μάθηση που είναι καλά οργανωμένη πρέπει να λαμβάνει υπόψη της και τους τέσσερις πυλώνες της γνώσης.

Έτσι η εκπαίδευση θα παρέχει σφαιρική εμπειρία για τη ζωή, η οποία οφείλει να έχει τόσο γνωστικό όσο και πρακτικό χαρακτήρα και να εστιάζεται τόσο στο άτομο όσο και στην κοινωνία. "

[ssidi]

Προσωπικά συμφωνώ! Για μένα πιο σημαντικός είναι ο παιδαγωγικός ρόλος των εκπαιδευτικών (που δυστυχώς δεν υπάρχει σε πολλούς) και λιγότερο το να μεταδοθούν γνώσεις στα παιδιά! Εάν εφαρμοστούν τα όσα αναφέρονται σίγουρα τα παιδιά θα φεύγουν από το σχολείο με περισσότερα εφόδια!

Εγώ περισσότερες γνώσεις απέκτησα έξω από το σχολείο παρά μέσα σε αυτό, και δεν εννοώ στο "σχολείο της ζωής", απλά όταν θέλεις να μάθεις υπάρχουν πολλές πηγές, αν δεν έχεις όμως παιδεία όλες οι γνώσεις του κόσμου δεν σε κάνουν άνθρωπο πολιτισμένο.

[dora]

Θυμαμαι κατι που χαρακτηριστικα μας ελεγαν στη σχολη και που ηταν η γενικη φιλοσοφια.... Οτι στοχος μας δεν ειναι να μεταδωσουμε γνωσεις στο παιδι αλλα να του μαθουμε τον τροπο ... να μαθαινει.

[Μαρια Στυλιανακη]

και διαβάστε τώρα το συγκεκριμένο κομμάτι για την προσχολική εκπαίδευση

 

http://parents.org.gr/forum/viewtopic.php?t=1036

[Giota]

Πιστεύω ότι οι γνώσεις που δίνονται στο Δημοτικό είναι οι μόνες απαραίτητες. Από κει και πέρα σε ζαλίζουν με πράγματα ΑΧΡΗΣΤΑ τελείως μόνο και μόνο για να σε αποπροσανατολίσουν, να σε κάνουν στρατιωτάκι και να σε μάθουν να υπακούς και να φοβάσαι. Την σήμερον ημέρα όλα μπορεί ο καθένας να τα μάθει από τον υπολογιστή του. Η γνώση είναι δωρεάν και άπειρη. Το θέμα είναι ο καθένας να ψάξει τον εαυτό του μέσα από ειδικό σχολείο προσανατολισμού και μάθησης πάνω στη ΖΩΗ. Τίποτα δεν μου πρόσφερε το να μάθω όλες τις πρωτεύουσες των κρατών και τίποτα πόσα υποστρώματα έχει το έδαφος της γης. Θα προτιμούσα όμως περισσότερη εκπαίδευση σε πρακτικά και οικοκυρικά θέματα, σε θέματα ζωής και πώς να μάθεις την αξία της.

[Guest Nepheli]

Άλλο τι λέει η θεωρία, άλλο τι συμβαίνει στη πράξη...και είναι μόνο η πράξη που μετράει.

 

Το Ελληνικό σχολείο μακράν απέχει από τη σωστή παιδαγωγική πράξη.

[mana3]

Προσωπικά συμφωνώ! Για μένα πιο σημαντικός είναι ο παιδαγωγικός ρόλος των εκπαιδευτικών (που δυστυχώς δεν υπάρχει σε πολλούς) και λιγότερο το να μεταδοθούν γνώσεις στα παιδιά! Εάν εφαρμοστούν τα όσα αναφέρονται σίγουρα τα παιδιά θα φεύγουν από το σχολείο με περισσότερα εφόδια!

Εγώ περισσότερες γνώσεις απέκτησα έξω από το σχολείο παρά μέσα σε αυτό, και δεν εννοώ στο "σχολείο της ζωής", απλά όταν θέλεις να μάθεις υπάρχουν πολλές πηγές, αν δεν έχεις όμως παιδεία όλες οι γνώσεις του κόσμου δεν σε κάνουν άνθρωπο πολιτισμένο.

 

Διαφωνω. Ποιος ο ρολος των γονεων τοτε

 

Εκτος σχολειου δεν εμαθες πιο πολλα απλά με τα φοντα που πηρες εκει μπορεις και αντιλαμβάνεσαι εξω απο αυτο.

 

Το σχολειο παρεχει γνωσεις

[nano]

Σίγουρα ο ρόλος του γονιού είναι πολύ σημαντικός

και φυσικά το σχολείο πρέπει να παρέχει και γνώσεις

συμφωνώ όμως με το κείμενο της Μαρίας για το ότι "Δεν αρκεί μόνο να παρέχουμε στα παιδιά τις γνώσεις που τους χρειάζονται στη ζωή..."

και θέλω να συμπληρώσω ότι με λύπη μου διαπιστώνω ότι το σχολείο όλο περισσότερο "σκοτώνει" τη ΦΑΝΤΑΣΙΑ

γιατί όπως είπε και ο Ευγένιος Τριβιζάς, σε μία φοβερή συνέντευξη του που είχα δει, χωρίς την φαντασία δε θα είχε προχωρήσει ο άνθρωπος, δε θα είχε καταφέρει όσα έχει καταφέρει, δε θα υπήρχε ούτε επιστήμη ούτε γνώση για να μάθουμε !!!

[ΖΩΓΡΕΩΡΓΙΟΥ]

Άλλο τι λέει η θεωρία, άλλο τι συμβαίνει στη πράξη...και είναι μόνο η πράξη που μετράει.

 

Το Ελληνικό σχολείο μακράν απέχει από τη σωστή παιδαγωγική πράξη.

 

Τα πρώτα εφόδια το παιδί τα παίρνει από τους γονείς. Πιστεύω πως είναι κάπως άδικο να είμαστε τόσο απόλυτοι όσον αφορά τα ελληνικά σχολεία. Όλες μας έχουμε περάσει από εκεί και μπορούμε να καταλάβουμε ότι είναι και θέμα παιδιού (τουλάχιστον στις πιο μεγάλες ηλικίες) το πόσο συνεπεπής θα είναι με κάποιες υποχρεώσεις του.

 

Έχω ακούσει από παιδαγωγούς ότι "το χειρότερο είναι να βρίσκεσαι σε μία τάξη που υπάρχει η απόλυτη αδιαφορία"

[Guest Nepheli]

Σίγουρα τα πρώτα και πιο καθοριστικά εφόδια τα παίρνει ένα παιδί πρώτα από τους γονείς. Τα πρώτα χρόνια το παιδί διαμορφώνει ήδη την προσωπικότητα που θα φανεί στη συνέχεια.

 

Αλλά εδώ μιλάμε για την εκπαίδευση και το σχολείο.

 

Η ανταπόκριση ή όχι ενός μαθητή εξαρτάται κατά το μεγαλύτερο μέρος από τον εκπαιδευτικό, όχι αντίστροφα.

 

Οι απαντήσεις στο γιατί οι μαθητές "είναι αδιάφοροι" βρίσκονται πάντα μέσα μας (στον κάθε εκπαιδευτικό) και όχι στα παιδιά. Είναι πιο εύκολο - και λιγότερο οδυνηρό - να μεταθέτουμε την ευθύνη στους μαθητές αλλά ένας μαθητής είναι δέκτης: περιμένει, προσβλέπει, διαμορφώνεται, είναι σε "μειονεκτική" θέση...είναι άνιση η σχέση στις περισσότερες τάξεις.

 

Χρησιμοποιούμε την πειθώ, την εξουσία, την απειλή, την τιμωρία, την απόρριψη, την κριτική και μαθαίνουμε αυτά στα παιδιά γιατί ΕΜΕΙΣ δεν ξέρουμε τι σημαίνει ισότιμη σχέση.

 

Τι δίνουμε αλήθεια στα παιδιά μέσα από το σχολείο και γιατί;

 

Η εμπειρία μου δείχνει ότι τα σημαντικότερα μαθήματα δεν τα μαθαίνουμε ποτέ:

 

πώς μαθαίνουμε

πώς σκεφτόμαστε

πώς να είμαστε ευτυχισμένοι

πώς να βασιζόμαστε στον εαυτό μας και να νιώθουμε ασφάλεια σε κάθε περίπτωση

πώς να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας όπως είναι

πώς να επικοινωνούμε με θετικό τρόπο

πώς να έχουμε αρμονικές σχέσεις

 

Πώς αλήθεια να δώσουμε όλα αυτά στα παιδιά;

Τι περιμένουμε από αυτά;

Πώς να αναπτύξουν την κριτική σκέψη όταν ποτέ δεν τους έχει δοθεί το δικαίωμα και ο τρόπος να το κάνουν;

Πώς να προσπαθήσουν για κάτι καλύτερο όταν εμείς είμαστε ανίκανοι να φανταστούμε μια άλλη πραγματικότητα;

 

Μερικά κρίσιμα ερωτήματα και προβληματισμοί για όλους μας...

[LEFTERIS kai OLGA]

Νομίζω πως και εδώ καταλυτικό ρόλο παίζουν οι ενημερωμένοι γονείς!

 

Το σχολείο στις μέρες μας έχει σαφώς υποβαθμιστεί από την απόλυτη αδιαφορία των πάντων αλλά και σαν λογική είναι άκαιρο και αποπροσανατολιστικό!

 

Σιγά να μην μπορούν να επιβάλουν την υπακοή μέσα από τους άσχετους δασκάλους που κοιτάνε μόνο το ρολόι!!!

 

Σε άλλα κράτη θα μπορούσε να ισχύει κάτι τέτοιο αναμφίβολα...

 

Ας μάθουμε να σκεφτόμαστε θετικά. Αν δεν μπορούμε να αποφύγουμε κάτι ας δούμε πως θα το εκμεταλευτούμε προς δικό μας όφελος!

 

Αυτό πάντως απαιτεί ενεργή παρακολούθηση και συμμετοχή, κόπο και χρόνο δηλαδή.

 

Από τον καναπέ δε γίνονται επαναστάσεις.

 

Μαζί με τα παιδιά μας, δίπλα τους σε κάθε στιγμή, δίνοντας τα ερεθίσματα που χρειάζονται για να πιστέψουν στις δυνάμεις τους και να προοδεύσουν!

 

Ας τα ενθαρύνουμε, ας δείξουμε ενδιαφέρον για όσα μαθαίνουν, ας είμαστε αρωγοί σε κάθε τους επιλογή...

 

Ας μην τα περιμένουμε όλα από το κράτος, τον ιδιώτη επιχειρηματία, το θεό, την μοίρα...

 

Στο δικό μας χέρι είναι το μέλλον των παιδιών μας. ΘΑ ΤΟ ΚΟΥΝΗΣΟΥΜΕ?

[Guest Nepheli]

Νομίζω πως και εδώ καταλυτικό ρόλο παίζουν οι ενημερωμένοι γονείς!

 

Θα ήθελα να προσθέσω σε αυτό ότι ίσως κάπου εδώ γίνεται η παρανόηση στον "πολιτισμό" μας.

 

Έχουμε μάθει ότι η ενημέρωση είναι η "πληροφορία". Αλλά η πληροφορία ποτέ δεν αποτελεί γνώση, είναι απλά ένα εργαλείο.

 

Γνώση κάνουμε το ίδιο το βίωμα μας αλλιώς οι πληροφορίες μένουν απλά όμορφες θεωρίες που ποτέ δεν εφαρμόζουμε ουσιαστικά (αρχίζοντας πρώτα από τον εαυτό μας, τα παιδιά μας, το περιβάλλον μας για να επεκταθεί μετά η ενέργεια αυτή και στην κοινωνία).

 

Σίγουρα αυτό δεν γίνεται από τους καναπέδες ούτε πίσω από τα θρανία.

 

Το πεδίο δράσης είναι η ζωή μας, η "απλή" καθημερινότητα μας.

[θεοδώρα3]

Κατά τα άλλα το homeschooling ακούγεταί πολύ τολμηρό. Από οτι φαίνεται ήδη εφαρμόζεται για να καλύψει τις ολέθριες ελείψεις του σχολείου. Και εγώ κάθομαι και γράφω, γράφω στο θέμα για το homeschooling. Εδώ αναπτύσσονται πληρέστατα οι αιτίες που κάποιος θα ήθελε να κάνει homeschooling. Αν όμως όλοι μαζί φέρναμε το homeschooling στην Ελλάδα ίσως περνούσαμε επιτέλους το μήνυμα στους "υπεπθ-ύνους" ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να χορεύουμε όπως μας σφυρίζουν. Αγαπητοί γονείς θέλουμε παιδεία που να οδηγεί σε μία συνεχώς μεταλασσόμενη κοινωνία, όπως αναφέρει και το κείμενο; Δεν θέλουμε πλέον να υπάρχει ανθρώπινη κοινωνία στην οποία θα ζήσουν τα παιδιά μας; Άραγε ο άνθρωπος είναι δυνατόν να μεταλάσσεται τόσο συχνά όσο και οι "προκλήσεις" που επιβάλλει η τεχνολογία;

Ο άνθρωπος δηλαδή θα ζει για την τεχνολογία και όχι το αντίθετο. Αυτά δε σας τρομάζουν και σας τρομάζει το homeschooling;

Η UNESCO (δεν έχω καταφέρει ακόμα να καταλάβω τι ακριβώς είναι η κυρία αν και την ακούω και την βλέπω παντού) που παραθέτει εντόνως το κείμενο της ΟΚΕ λειε για τους 4 πυλώνες.

α: να μάθει στο άτομο (δεν μου αρέσει καθόλου αυτός ο χαρακτηρισμός του προσώπου, του ανθρώπου) να μαθαίνει...

β:να του μάθει πώς να ενεργεί...

γ: να του μάθει πώς να ζει μαζί με τους άλλους

δ: να του μάθει πώς να υπάρχει.

Να με συγχωρήσουν οι σοφοί επίτροποι αλλά όλα αυτά δεν είναι δουλειά της οικογένειας να τα διδάξει στο παιδί μέχρι μάλιστα να πάει στο σχολείο;

Ποιά οικογένεια όμως όταν το παιδί από δύο μηνών βρίσκεται τουλάχιστον 9 ώρες κάθε μέρα μόνο του με μία ξένη γυναίκα ή ανάμεσα σε 10 στην καλύτερη περίπτωση παιδάκια και μία παιδαγωγό του παιδικού σταθμού. Για ποια οικογένεια μιλάμε όταν γυρνούν οι γονείς τελειωμένοι από τη δουλειά και δεν έχουν κουράγιο για να ζήσουν με το παιδί και τον-την σύζυγο.

Η οικογένεια φθίνει. Άρα φθίνει και η ανθρώπινη ύπαρξη. Αυτό είναι πολύ έντονο ιδίως σε εμάς τους έλληνες.

Το κράτος όμως αντί να παίρνει δραστικά μέτρα για την ενίσχυση της οικογένειας και όχι κοροϊδίες, ενισχύει το παρκάρισμα των παιδιών.

Εσείς εμπιστεύεστε στο κράτος να μάθει στο παιδί σας πώς

α:πώς να μαθαίνει (επενέργεια στον τρόπο σκέψης)

β: πώς να ενεργεί, γ: πώς να ζει μαζί με τους άλλους, δ:πώς να υπάρχει;

Εδώ ξεπερνάμε ακόμα και την πλύση εγκεφάλου των αμερικανών. Εδώ θα γίνεται και με απροκάλυπτο και νόμιμο τρόπο και θα το ψηφίσουμε κιόλας.

Αυτά μάλιστα νομίζω ότι είναι και φιλοσοφικά-υπαρξιακά ζητήματα στα οποία κάθε θρησκεία της πολυπολιστισμικής αυτής χώρας που καταντήσαμε δίνει διαφορετικές απαντήσεις. Κάτω από ποιό πρίσμα του κόσμου θα εφαρμοστούν αυτές οι θεμελιώδεις επενέργειες στην δομή της προσωπικότητας των αυριανών πολιτών; Προσωπικά δεν εμπιστεύομαι το κράτος να διαλέξει την υπαρξιακή τοποθέτηση των παιδιών μου μέσα σε ετούτο τον κόσμο. Νομίζω ούτε οι χιλιάδες μουσουλμάνοι που έχουν στρωθεί για τα καλά εδωπέρα. Άφήστε τους αλβανούς. Αυτοί ανήκουν σε άλλο ανέκδοτο.

Τελικά , το καλυτερο σύστημα (γενικά) είναι αυτό που μας βολεύει. Μόνο αυτό που μας βολευει το ορίζουν πλέον άλλοι για μας.

[εγω]

πολύ ενδιαφέροντα τα σχόλια. Λυπάμαι που το λέω αλλά είμαι υπέρ του κατοίκον σχολείου και αναρωτιέμαι αν γνωρίζει κανένας αν είναι επιτρεπτό η νόμιμο αυτό. Αν γνωρίζει κάποιος ας μου απαντήσει

[mario]

ξερω αρκετα γιατι το εφαρμοζω. για γονεις που εχουν χρονο και διαθεση ειναι καταπληκτικο. το homeschooling στην ελλάδα θελει δεκαετιας για να γινει αποδεκτο. το φως το δωσαμε παλια αλλά τωρα δεν βλέπουμε ουτε τη μυτη μας. αν ενδιαφέρετε κάποιος μπορω να του πω οτι θελει.