Mε ρωταει για το θανατο

[jenny_v]

Καλησπερα,οπως βλεπετε κ απο το τικερακι εχω μια κορη 4 χρονων. Απο το καλοκαιρι εχει αρχισει και με ρωταει για το θανατο.Με αφορμη καποια παραμυθια ή σε αναφορες μου για τον παππου μου και την ιαγια μου που εχει ακουσει οτι εχουν πεθανει, με εχει ρωτησει τα κλασικα που πανε οι ανθροποι οταν πεθαινουν.Την πρωτη φορα ειπα οτι πανε στον ουρανο αλλα δεν της εξηγησα κατι παραπανω κ αλλαξα συζητηση.Σημερα ομως μεσα στο αυτοκινητο απο το πουθενα θυμηθηκε μια συζητηση που εκανε με την μητερα μου κ της ειπε οτι ο πατερς της εχει πεθανει κλπ , με ρωταει : Εγω μαμα θα πεθανω; . Κομπλαρα πρωινιατικα. Τι ερωτηση ειναι αυτη κ τι να εξηγησω σε ενα 4χρονο ;; Της ειπα οτι ειναι ενα θεμα που θα ηταν καλυτερα να μιλησουμε οταν μεγαλωσει λιγο κ οταν επεμενε της εδωσα ενα παραδειγμα με τα λουλουδια που μεγαλωνουν ανθιζουν κ μετα ξερενονται . Τι να ελεγα; Φοβαμαι μην φοβηθει . Δεν ειμαι κ καλη στα παραμυθια, ειμαι πολυ της λογικης κ δεν θελω η δικια μου αποψη περι θανατου να την φοβισει. Πειτε μου την γνωμη σας και εσεις..

[alcyon]

Όταν με ρώτησαν πάνω σε αυτό το ζήτημα, είχαν ήδη στο νου πως τις φλούδες από τα φρούτα, τα κουκούτσια και γενικά ότι βρίσκουμε από τη φύση, είναι καλύτερα να το αφήνουμε στη φύση γιατί "γίνεται χώμα". Επίσης γνώριζαν τότε πως το χώμα και το νερό είναι "το φαγητό" των φυτών (δέντρα, λουλούδια κτλ).

 

Έτσι πάνω σε αυτή την προϋπάρχουσα γνώση, όταν με ρώτησαν πού πάμε όταν πεθαίνουμε, τους απάντησα πως επιστρέφουμε στη γη και γινόμαστε χώμα. Και συμπλήρωσα με ερώτηση "τι γίνεται το χώμα;" και μου λένε... φαγητό για τα δέντρα κτλ...

Κι έτσι, τους συμπλήρωσα, τίποτα δε χάνεται. Όλα παραμένουν χρήσιμα και υπάρχουν για πάντα.

 

- Μαμά κι εσύ θα πεθάνεις μια μέρα;

- (Σε ήρεμο και φυσικό τόνο). Ναι καλό μου.

- Μαμά, κι εγώ θα πεθάνω;

- Ναι καλό μου.

- Μα δε θέλω να πεθάνεις, ούτε εγώ θέλω να πεθάνω.

- Αγάπη μου δε μπορούμε να ζούμε για πάντα. Έτσι είναι ο κύκλος της ζωής. Χαίρομαι που βρίσκομαι σε αυτό τον κύκλο. (Και μετά, ζωηρά και παιχνιδιάρικα): Άλλωστε, μέχρι να πεθάνουμε θα περάσουν ουυυυυυυυ πολλές, πολλές μέρες! Και για αυτό θα κοιτάξουμε να τις περνάμε όσο πιο όμορφα γίνεται, να αγαπάμε ο ένας τον άλλο, να μη γκρινιάζουμε, και με πολλά παιχνίδια και αγκαλιές.

 

Και εκεί έρχεται η ώρα για αλλαγή θέματος και μπόλικο παιχνίδι και αγκαλίτσες!

 

Έτσι το αντιμετωπίσαμε εμείς.

[jenny_v]

Mμμμ,πολυ ψυχραιμη κ προετοιμασμενη . Πολυ ωραιο παραδειγμα. Ουτε με θεους εμπλεξες ,ουτε με αστερακια κ ουρανους. Θυμασαι ποσο χρονων ηταν; Σε ευχαριστω πολυ για την απαντηση.

[Λαΐδα]

εγω παλι εμπλεξα με τους Θεους γιατι, εκει στα 4, χασαμε τον παπου μας και ηθελα να του απαλυνω τον πονο. Του ειπα οτι πηγε στον θεούλη και οτι μας βλεπει απο ψηλα. Με ρωτησε αν θα πεθανω ποτε και του ειπα οτι ειμαι πολυ γερη και πολυ νεα ακομη και να μη στεναχωριεται για αυτα τα θεματα. Από τοτε παντα με ρωταγε και σιγα σιγα μπηκε στο μυαλουδακι του πως ολοι γεννιομαστε και πεθαινουμε. Για το πρωτο εξαμηνο εδειχνε να εχει ενα αγχος για αυτο το θεμα αλλα σιγα σιγα το ξεπερασε.....

[Ράνια Κωστελέτου]

Το θέμα του θανάτου απασχολεί πολλά παιδιά αυτής της ηλικίας και οφείλουμε με απλά λόγια να ενημερώσουμε για το τι συμβαίνει .

Ο θάνατος είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής και εφόσον το παιδί το ζητάει , μπορούμε με απλό τρόπο να συζητήσουμε χωρίς όμως να του δημιουργήσουμε φόβο και ανασφάλεια για το ίδιο και για εσάς.

Πολλές φορές τα παιδιά μας προλαβαίνουν σε συζητήσεις για τις οποίες δεν έχουμε προετοιμαστεί και μας αιφνιδιάζουν . Εκφράστε ελεύθερα τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας ,για να μάθουν να κάνουν κι αυτά το ίδιο. Ωστόσο υπάρχουν στο εμπόριο πολλά παραμύθια που ασχολούνται με το θέμα του θανάτου όπως το « αντίο ποντικούλι» με τα οποία σε πρώτη φάση θα καλύψετε πολλές απορίες.

[alcyon]

Mμμμ,πολυ ψυχραιμη κ προετοιμασμενη . Πολυ ωραιο παραδειγμα. Ουτε με θεους εμπλεξες ,ουτε με αστερακια κ ουρανους. Θυμασαι ποσο χρονων ηταν; Σε ευχαριστω πολυ για την απαντηση.

 

Προετοιμασμένη, δεν ήμουν. Αιφνιδιάστηκα ομολογώ.

Ήταν στα 4++ , αλλά είχα κι άλλους μικρότερους ακροατές.

 

Στο νου μου γύριζε πως η σκέψη του θανάτου φοβίζει για το "απόλυτο" τέλος. Επομένως ήθελα να δώσω μια "συνέχεια". Και η συνέχεια, και μάλιστα ορατή, ήταν η χρησιμότητα για τη ζωή των άλλων. Κάπως έτσι.

 

Επίσης, φέτος είναι πια 6+ είδαμε στις διακοπές ένα κορμό δέντρου πεσμένο που πάνω του είχαν φυτρώσει διάφορα...

Και δεν έχασα ευκαιρία να εστιάσω εκεί την προσοχή μας. Τα ρώτησα να μου πουν τι έχει πάνω το δέντρο, από πού τρέφονται αυτά τα φυτά, τι ήταν πριν, κι αν τελικά το δέντρο "χάθηκε". Και απάντησαν "όχι, δίνει τα υλικά του και ζουν τα άλλα φυτά".

[Melina22]

Δες κ εδώ αν θες, ίσως σου φανεί ενδιαφέρον.

 

[underage]

Εμείς δυστυχώς πριν λίγους μήνες το βιώσαμε αυτό!!!!!!!

 

Οι ηλικίες των παιδιών 6,5 - 3,5 - 1,5

 

Αρρώστησε ο μπαμπάς μου (μονοκάτοικια οι γονείς μου πάνω, εμείς κάτω) εμείνε μερικές εβδομάδες στο κρεββάτι και τέλος πέθανε.

 

Τα παιδιά τον είδαν στο κρεββάτι (πήραμε νοσοκομειακό κρεββάτι), ΔΕΝ είδαν τις φορές που χρειάστηκε να τον μεταφέρουμε με το φορείο του ΕΚΑΒ, ΔΕΝ τον είδαν τις τελευταίες ημέρες που βάρυνε πολύ, τα πήραμε από το σπίτι όταν ήρθαν οι μαυροφορεμένοι συγγενείς, ούτε τα είχαμε εδώ τις ώρες που είχαμε φέρει τον μπαμπά μου πριν την κηδεία και φυσικά δεν τα πήραμε στην κηδεία.

 

Πριν πεθάνει ο μπαμπάς μου ενημέρωσα την διευθύντρια στο σχολείο της μεγάλης, για την αναστάτωση και το τι συμβαίνει (είχε ήδη ξεσπάσει δυο φορές σε κλάμματα χωρίς λόγο και είχε ανησυχήσει η δασκάλα), οι οποίες την προετοίμασαν αρκετά. Με τη δασκάλα της έκαναν μια μεγάλη συζήτηση που την βοήθησε πάρα πολύ.

Επίσης τους μίλησαν και στους δυο οι δασκάλες τους στην λογοθεραπεία.

Συνεδρία με την παιδοψυχολόγο του κέντρου δεν χρειάστηκε να κάνουμε.

 

Η νηπιαγωγός της περιοχής μου δάνεισε ένα ωραίο παραμύθι σχετικό με την περίσταση, το οποίο μου το είχε ξαναδώσει όταν είχε πεθάνει η πεθερά μου.

 

Στο νεκροταφείο τα πηγαίνουμε τα παιδιά σχεδόν κάθε μέρα, όχι όμως πριν φτιάξουμε τον τάφο, όσο ήταν με τα χώματα κλπ δεν τα πήγαμε. Τους είπαμε ότι ο παππούς πεθαίνοντας είναι πλέον στον ουρανό μαζί με τον Χριστούλη και ότι εδώ είναι ο χώρος που έχουμε για να του μιλάμε, να του βάζουμε λουλούδια και να του ανάβουμε το καντηλάκι του.

 

Εγώ δεν έκλαψα μπροστά τους καθόλου, δυστυχώς όμως η μαμά μου κλαίει ότι ώρα και όπου της έρθει.

[ismeni]

οταν πριν 11 μήνες πεθανε ο αδελφός μου ειπα στην 4χρονη κόρη μου οτι ο θείς πέθανε και δεν θα τον ξαναδούμε. και μετα οτι πιστευω εγω για τον θανατο.

τα παιδιά πρεπει να μαθουν τη σκληρή πραγματικοτητα, οτι θανατος σημαινει "δεν ξαναβλέπουμε καποιον".

αν πειτε μονο οτι εφυγε, κοιμηθηκε, οτι τον πηρε ο θεος κοντά του... αφ' ενος στο "εφυγε" ενα παιδι πιστευει οτι οι ανθρωποι εξαφανίζονται απο τη ζωή τους. "κοιμηθηκε" ισως να φοβαται να κοιμηθει, μηπως πεθανει και αφ ετερου αν πούμε οτι τον πήρε ο θεος, θα "θυμώσει" μαζί του.

 

στην ερωτηση αν "θα πεθανεις μαμα", απανταμε "εγω ποτε!" και συνεχιζουμε λέγοντας "μετα απο πααααααααρα πααααααααρα πολλα χρονια, οταν γινω πολυ πολυ γρια"

 

το παραδειγμα με το λουλουδι ειναι πολυ καλό.

 

θα εκπλαγειτε πάντως διαπιστώνοντας με τι τροπο τα παιδιά θρηνούνε... ισως να μην κλαψουνε, αλλα εχουν κι αυτα τον τροπο τους...

εμεις θρηνούμε κανονικα μπροστα στα παιδιά, οπως νιώθουμε. δεν κρυβόμαστε...

 

και παντα τα λογια μας, συμφωνα με την ηλικία του παιδιού.

[mariamb]

Η μικρή μου έχει αρχίσει τον τελευταίο καιρό να θέτει ανάλογες ερωτήσεις για τον θάνατο και φαίνεται να την απασχολεί,αν και δεν είχαμε αφορμή στην οικογένεια. Η τελευταία ερώτηση ήταν αν ξαναγυρίζουμε, με αφορμή συζήτηση με την γιαγιά της για τον παράδεισο. Προτίμησα να μην μπλέξω με απαντήσεις θρησκευτικού περιεχομένου...και της απάντησα ότι οι άνθρωποι δεν ξαναγυρίζουν σωματικά, αλλά ζουν μέσα στις αναμνήσεις μας και στις όμορφες εικόνες που κουβαλάμε στο μυαλουδάκι μας. Μάλιστα επειδή κάθε βράδυ διηγούμαστε ιστορίες από όταν ήμουν μικρή και συχνά της είχα αναφέρει την γιαγιά μου, της το παρέθεσα ως παράδειγμα. Δλδ ότι ναι μεν η γιαγιά μου έχει πεθάνει και δεν ξαναγυρίζει αλλά "ζει"και ξαναγυρνάει με τις όμορφες αναμνήσεις που έχω από αυτήν.

Η απάντηση φάνηκε να την ικανοποιεί ...μέχρι να εμφανιστεί η επομενη ερώτηση...Το μπέρδεμα πάντως είναι όταν ρωτάει πολλά άτομα (γονείς, θείες, γιαγιάδες) οι οποίοι έχουν διαφορετικές απόψεις και άρα δίνουν διαφορετικές απαντήσεις. Η σύνθεσή τους σε μια κοινή απάντηση είναι το δύσκολο ζητούμενο.

[floraM]

Εγω θα ήθελα να ρωτήσω αν είναι απαγορευμένο για το παιδι να είναι σε μια κηδεία και απο ποια ηλικία και μετα είναι πιο σωστό για το ίδιο το παιδι να βρίσκεται σε μια κηδεία. Εγω απο όταν θυμάμαι τον εαυτό μου, θυμάμαι να είμαι σε κηδείες. Με φίλες μου μια φορά που το συζηταγαμε οι 3 στις 4 πήγαν σε κηδεία σε μεγάλη ηλικία η και δεν έχουν παει ποτέ. Δεν ένοιωθα φόβο όταν ήμουν σε κηδεία, ότι θυμάμαι δηλαδή και γενικά το δέχτηκα και εγω και η αδελφή μου σαν κάτι φυσιολογικό. Αλλα με τις συζητήσεις που είχα με τις φίλες αναρωτιέμαι αν τελικά ήταν σωστο να είναι ένα μικρο παιδι σε μια κηδεία ή όχι και απλά έτυχε εγω και η αδελφη μου να μην έχουμε τραύματα ψυχολογικα.

[miriki]

Υποτίθεται ότι δεν τα πάμε στις κηδείες, αλλά κατά βάθος πιστεύω ότι έχει να κάνει με τις ιδιαίτερες συνθήκες. Δηλ στην κηδεία ενός αδικοχαμένου πολύ νέου ανθρώπου ή παιδιού ή σε μια κηδεία που ξέρεις ότι η οικογένεια θα σπαράξει ή ακόμη και θα θεατρινήσει, ε δεν το πας το παιδί. Εκεί που ξέρεις ότι ναι μεν θα υπάρχει πόνος και κλάματα, αλλά όχι υστερίες ή υπερβολές για το θεαθήναι, ίσως και να είναι ΟΚ. Και το βασικότερο είναι πώς θα είσαι εσύ στην κηδεία. Αν εσύ θα μπορείς να είσαι σε διαχειρίσιμη κατάσταση ώστε να βοηθήσεις και το παιδί να το διαχειριστεί.

[soevan07]

Δεν βρίσκω τον λόγο γιατί ενα μικρό παιδάκι να πρέπει να παρευρεθεί

και να βιώσει την εμπειρία μιας κηδείας....

 

Εχει χρόνια μπροστά του για να στεναχωρεθεί με κηδείες....

γιατί απο τώρα;....

 

Εγώ πάντως πήγα 15 χρονών πρώτη φορά σε κηδεία

και ευχαριστώ τους γονείς μου που δεν με είχαν πάει νωρίτερα!

 

 

Οσο για την κόρη μου,

της έχω μιλήσει για τον θάνατο πολύ συμβολικά.

 

Είναι ευαίσθητη (έχει μερικές φορές κάποιες φοβίες)

και δεν θέλω να την τρομάξω

 

Επηρρεασμένη απο το "Dumbo το ελεφαντάκι" της Walt Disney

που φέρνει ο πελαργός τα παιδιά

 

της είπα οτι όταν πεθαίνει κάποιος

έρχεται ο πελαργός και τον παίρνει πίσω

 

και τον πηγαίνει στον ουρανό μαζί με τους αγγέλους.

 

Mπορεί σε άλλα παιδάκια να φανεί κουταμάρα

και να μην τους "ταιριάζει" αυτή η απάντηση

 

αλλά στην κόρη μου "ήρθε κουτί"

 

Eϊναι τόσο ευαίσθητη που μια μέρα

με ρώτησε για το εαν εκείνη θα γεράσει

 

και όταν της είπα ναι,

κόντεψε να βάλει τα κλάματα

 

γιατί δεν ήθελε λέει να γίνει γριούλα

σαν την γριά-μάγισσα της Χιονάτης!

 

Γιαυτό λοιπόν προτίμησα να της τον παρουσιάσω

πιο ομαλά τον θάνατο...κάτι σαν παραμύθι.

 

Ας ωριμάσει λίγο ακόμα,

και ας μάθει τότε την σκληρή αλήθεια του θανάτου.

[Melina22]

Δεν βρίσκω τον λόγο γιατί ενα μικρό παιδάκι να πρέπει να παρευρεθεί

και να βιώσει την εμπειρία μιας κηδείας....

 

Εχει χρόνια μπροστά του για να στεναχωρεθεί με κηδείες....

γιατί απο τώρα;....

 

Εγώ πάντως πήγα 15 χρονών πρώτη φορά σε κηδεία

και ευχαριστώ τους γονείς μου που δεν με είχαν πάει νωρίτερα!

 

 

Οσο για την κόρη μου,

της έχω μιλήσει για τον θάνατο πολύ συμβολικά.

 

Είναι ευαίσθητη (έχει μερικές φορές κάποιες φοβίες)

και δεν θέλω να την τρομάξω

 

Επηρρεασμένη απο το "Dumbo το ελεφαντάκι" της Walt Disney

που φέρνει ο πελαργός τα παιδιά

 

της είπα οτι όταν πεθαίνει κάποιος

έρχεται ο πελαργός και τον παίρνει πίσω

 

και τον πηγαίνει στον ουρανό μαζί με τους αγγέλους.

 

Mπορεί σε άλλα παιδάκια να φανεί κουταμάρα

και να μην τους "ταιριάζει" αυτή η απάντηση

 

αλλά στην κόρη μου "ήρθε κουτί"

 

Eϊναι τόσο ευαίσθητη που μια μέρα

με ρώτησε για το εαν εκείνη θα γεράσει

 

και όταν της είπα ναι,

κόντεψε να βάλει τα κλάματα

 

γιατί δεν ήθελε λέει να γίνει γριούλα

σαν την γριά-μάγισσα της Χιονάτης!

 

Γιαυτό λοιπόν προτίμησα να της τον παρουσιάσω

πιο ομαλά τον θάνατο...κάτι σαν παραμύθι.

 

Ας ωριμάσει λίγο ακόμα,

και ας μάθει τότε την σκληρή αλήθεια του θανάτου.

 

Αν θες δες τη συζήτηση έχει πολύ ωραίες συμβουλές για τους γονείς πάνω στο θέμα. Και πράγματα που ίσως δεν τα έχουμε σκεφτεί ποτέ για το πώς αισθάνονται τα παιδιά με ορισμένες από τις στάσεις μας ή απαντήσεις μας σχετικά με τον θάνατο.

 

ismeni έχεις δίκιο σε αυτά που λες...

[Melina22]

Και το βασικότερο είναι πώς θα είσαι εσύ στην κηδεία. Αν εσύ θα μπορείς να είσαι σε διαχειρίσιμη κατάσταση ώστε να βοηθήσεις και το παιδί να το διαχειριστεί.

 

Αυτό είναι που με προβληματίζει κ εμένα...

[mmdad]

Νομιζω οτι οι κηδειες δεν ειναι μερος για παιδια.

Οι μεγαλοι συνηθως παμε για δυο λογους: ή για να αποχαιρετισουμε αυτον που εφυγε οποτε μαλλον θα ειμαστε συναισθηματικα φορτισμενοι ή απο κοινωνικη υποχρεωση.

Οταν παμε απο κοινωνικη υποχρεωση φυσικα και τα παιδια μας δεν εχουν κανενα λογο να ερθουν

Οταν ειμαστε φορτισμενοι τα παιδια καταλαβαινουν το πενθος μας ασχετα με το αν ερθουν στην κηδεια ή οχι. Αν υπαρχει καποιος να τα απασχολησει καλυτερα ειναι να μην ερθουν (αν το δουμε και απο την αλλη πλευρα θα σεβαστουν την στιγμη ή χοροπηδανε γυρω γυρω και η μαμα θα προσπαθει να τα συγκρατησει?). Βεβαια αν δεν γινεται αλλιως....

Εμενα μεχρι στιγμης δεν με εχουν ρωτησει κατι. Αυτες τις μερες πηγαμε στο νεκροταφιο να δουμε το "σπιτι" του παπου. Ο μεγαλος σχολιασε οτι οι παπουδες γινονται πολυ μικροι. Δεν ρωτησαν τιποτα δεν τους ειπαμε κατι.

Για το θανατο γενικα σαν ενοια νομιζω ομως οτι εχουν ερθει σε επαφη μεσα απο αρκετες ταινιες, δεν εχουμε περιγραψει τις σκηνες και δεν ρωτησαν...

[ismeni]

αν πεθανει ο μπαμπας ή η μαμα του παιδιού, πρεπει το παιδι να παει στην κηδεια. απλως θα το κραταει καποιος λιγότερο φορτισμενος απο την γονεα που ειναι παρων.

νομιζω πώς πρεπει να καταλαβουν οτι ο θανατος δεν εχει επιστροφη.

δεν πειραζει αν δουν να κλαινε οι μεγαλοι, δεν είναι ντροποι. το παιδι θα θρυνήσει με τον τροπο του.

τα παραμύθια δεν ειναι παντα σωστα παραδειγματα (πχ η κακια μητρια... γιατι πάντα οι μητριες είναι κακιες; γιατι αν ξαναπαντρευτει ο μπαμπάς καποιου παιδιού η νεα συζηγος ειναι κακιά;;;;;

[jackrussel]

Όταν με ρώτησαν πάνω σε αυτό το ζήτημα, είχαν ήδη στο νου πως τις φλούδες από τα φρούτα, τα κουκούτσια και γενικά ότι βρίσκουμε από τη φύση, είναι καλύτερα να το αφήνουμε στη φύση γιατί "γίνεται χώμα". Επίσης γνώριζαν τότε πως το χώμα και το νερό είναι "το φαγητό" των φυτών (δέντρα, λουλούδια κτλ).

 

Έτσι πάνω σε αυτή την προϋπάρχουσα γνώση, όταν με ρώτησαν πού πάμε όταν πεθαίνουμε, τους απάντησα πως επιστρέφουμε στη γη και γινόμαστε χώμα. Και συμπλήρωσα με ερώτηση "τι γίνεται το χώμα;" και μου λένε... φαγητό για τα δέντρα κτλ...

Κι έτσι, τους συμπλήρωσα, τίποτα δε χάνεται. Όλα παραμένουν χρήσιμα και υπάρχουν για πάντα.

 

- Μαμά κι εσύ θα πεθάνεις μια μέρα;

- (Σε ήρεμο και φυσικό τόνο). Ναι καλό μου.

- Μαμά, κι εγώ θα πεθάνω;

- Ναι καλό μου.

- Μα δε θέλω να πεθάνεις, ούτε εγώ θέλω να πεθάνω.

- Αγάπη μου δε μπορούμε να ζούμε για πάντα. Έτσι είναι ο κύκλος της ζωής. Χαίρομαι που βρίσκομαι σε αυτό τον κύκλο. (Και μετά, ζωηρά και παιχνιδιάρικα): Άλλωστε, μέχρι να πεθάνουμε θα περάσουν ουυυυυυυυ πολλές, πολλές μέρες! Και για αυτό θα κοιτάξουμε να τις περνάμε όσο πιο όμορφα γίνεται, να αγαπάμε ο ένας τον άλλο, να μη γκρινιάζουμε, και με πολλά παιχνίδια και αγκαλιές.

 

Και εκεί έρχεται η ώρα για αλλαγή θέματος και μπόλικο παιχνίδι και αγκαλίτσες!

 

Έτσι το αντιμετωπίσαμε εμείς.

 

που μ αρεσει με εκφραζει απολυτα

[jackrussel]

αν πεθανει ο μπαμπας ή η μαμα του παιδιού, πρεπει το παιδι να παει στην κηδεια. απλως θα το κραταει καποιος λιγότερο φορτισμενος απο την γονεα που ειναι παρων.

νομιζω πώς πρεπει να καταλαβουν οτι ο θανατος δεν εχει επιστροφη.

δεν πειραζει αν δουν να κλαινε οι μεγαλοι, δεν είναι ντροποι. το παιδι θα θρυνήσει με τον τροπο του.

τα παραμύθια δεν ειναι παντα σωστα παραδειγματα (πχ η κακια μητρια... γιατι πάντα οι μητριες είναι κακιες; γιατι αν ξαναπαντρευτει ο μπαμπάς καποιου παιδιού η νεα συζηγος ειναι κακιά;;;;;

 

συμφωνω με χιλια

[mmdad]

αν πεθανει ο μπαμπας ή η μαμα του παιδιού, πρεπει το παιδι να παει στην κηδεια. απλως θα το κραταει καποιος λιγότερο φορτισμενος απο την γονεα που ειναι παρων.

νομιζω πώς πρεπει να καταλαβουν οτι ο θανατος δεν εχει επιστροφη.

δεν πειραζει αν δουν να κλαινε οι μεγαλοι, δεν είναι ντροποι. το παιδι θα θρυνήσει με τον τροπο του.

τα παραμύθια δεν ειναι παντα σωστα παραδειγματα (πχ η κακια μητρια... γιατι πάντα οι μητριες είναι κακιες; γιατι αν ξαναπαντρευτει ο μπαμπάς καποιου παιδιού η νεα συζηγος ειναι κακιά;;;;;

 

Αυτο ειναι ειδικη περιπτωση. Νομιζα οτι συζηταμε για κατι λιγο πιο μακρυνο. Πχ αν πεθανει η γιαγια μου να τους παρω στην κηδια? Αν πεθανει η πεθερα μου? Η ο αδελφος της πεθερας? Δηλαδη ατομα κοντινα και γνωστα στο παιδι. Που θα ψαξει να τα βρει γιατι ηταν μερος της ζωης του...

[Ράνια Κωστελέτου]

Εγω θα ήθελα να ρωτήσω αν είναι απαγορευμένο για το παιδι να είναι σε μια κηδεία και απο ποια ηλικία και μετα είναι πιο σωστό για το ίδιο το παιδι να βρίσκεται σε μια κηδεία. Εγω απο όταν θυμάμαι τον εαυτό μου, θυμάμαι να είμαι σε κηδείες. Με φίλες μου μια φορά που το συζηταγαμε οι 3 στις 4 πήγαν σε κηδεία σε μεγάλη ηλικία η και δεν έχουν παει ποτέ. Δεν ένοιωθα φόβο όταν ήμουν σε κηδεία, ότι θυμάμαι δηλαδή και γενικά το δέχτηκα και εγω και η αδελφή μου σαν κάτι φυσιολογικό. Αλλα με τις συζητήσεις που είχα με τις φίλες αναρωτιέμαι αν τελικά ήταν σωστο να είναι ένα μικρο παιδι σε μια κηδεία ή όχι και απλά έτυχε εγω και η αδελφη μου να μην έχουμε τραύματα ψυχολογικα.

Η ηλικια που μπορει ενα παιδι να παει σε μια κηδεια εχει αμεση σχεση με την ετοιμοτητα του στο θεμα αυτο και την ωριμοτητα του. Δηλαδη θα μπορουσε ενα παιδι 8 χρονων να εχει την ετοιμοτητα και τις αμυνες για ενα τετοιο γεγονος ενω ενα αλλο μεγαλυτερο παιδι να μην ειναι ακομη ετοιμο. Επισης παιζει ρολο ο βαθμος συγγενειας του ατομου που πε

θανε , η ηλικια και το φορτισμενο η μη περιβαλλον.

Σιγουρα ο θανατος ειναι κατι το ανεπιστρεπτη αλλα ειναι μερος της ζωης αφου οτι ζει καποτε πεθαινει.

Τα παιδια ακουν στο σχολειο απο πολυ νωρις για καποιο ζωακι φιλου που πεθανε η για καποιο συγγενικο προσωπο , οποτε καλο ειναι να γνωριζουν ηδη χρησιμες πληροφοριες.

[mar-tha]

Επειδή θεωρώ πολύ σημαντική τη βοήθεια των παιδοψυχολόγων, και είχα την ευκαιρία (δυστυχώς) να συζητήσω το θέμα του θανάτου διεξοδικά.. να σας μεταφέρω κάποια πράγματα που σε άλλα συμφωνούν σε αυτά που γράφετε, σε άλλα πάλι όχι.

 

Θα μιλήσω για το παιδί 1,5 έτους, μέχρι και τα 4 του.. όπως είναι σήμερα και η κόρη μου, γιατί η ηλικία παίζει τον βασικότερο άξονα, του πως θα κινηθούμε λεκτικά.

 

Καταρχήν, η βάση είναι να λέμε στα παιδιά ΑΛΗΘΕΙΕΣ. Όσο πιο απλά γίνεται, για να τους είναι κατανοητά. Από άποψη ωρίμανσης, δεν θα μπορέσουν έτσι και αλλιώς να καταλάβουν το αμετάκλητο της υπόθεσης (ότι δεν υπάρχει επιστροφή), για αυτό και είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούμε σκληρές λέξεις όπως "θάνατος". Ο τάδε πέθανε, όχι έφυγε. Αυτό εξάλου δημιουργεί άλλων ειδών συγχύσεις.. Θα πρέπει να είμαστε αυτοί που θα επαναλαμβάνουμε στις κουβέντες/ερωτήσεις των παιδιών "πότε θα έρθει;" πχ. "ποτέ". Απόλυτα, σκληρά.. πιστέψτε με, καλό τους κάνουμε. Τους βοηθάμε να πάνε πιο κοντά σε μία πραγματικότητα που έτσι και αλλιώς το πνευματικό τους επίπεδο δεν μπορεί να την αντιληφθεί.

 

Δεν είναι καλό να λέμε πράγματα τύπου "πάει στον ουρανό, μας βλέπει κλπ". Λάθος, λάθος.. Έτσι είναι σαν να έχουμε ένα μάτι από πάνω μας συνέχεια, που μας επιβλέπει.. Μας βλέπει στα καλά, αλλά και στις αταξίες μας, στις σκανταλιές, σε όλα! Είναι καλό, όταν θέλουμε να διατηρήσουμε την "επικοινωνία", να πούμε ότι "όταν εμείς θέλουμε, μας ακούει/βλέπει!".

Ακόμα και αυτό με τον ουρανό, πολλές φορές βλέπω την κόρη μου να ψάχνει επάνω.. να λέει με παράπονο "δεν τον βλέπω!...", γιατί ακούει τέτοιες κουβέντες από τις γιαγιάδες/συγγενείς.

 

Αυτό για την κηδεία, είναι λίγο πολύ όπως το γράψατε. Έχει να κάνει με την ηλικία, και τη συμπεριφορά των παρευρισκομένων.

 

Το κομμάτι "γνωριμία με τα μνήματα" είναι ένα άλλο θέμα από μόνο του. Είναι πολύ σημαντική η επιλογή των λέξεων. Δεν λέμε πχ ποτέ "αυτό είναι το σπίτι του τώρα", γιατί το εκλαμβάνει ως προδοσία.

 

Αν δεν θα παρευρεθεί ένα παιδί σε κηδεία (που σημαίνει ότι παρακολουθεί και την ταφή), δεν μπερδεύουμε ποτέ την διαδικασία της σωρού/ταφής, ως διαδικασίες που γίνονται... γιατί απλά δεν μπορούν όσο και να θέλουν να καταλάβουν τι συμβαίνει.. Πως θα εξηγήσουμε το κομμάτι της βιοσύνθεσης;; Ε.. είναι πολύ αυτό για ένα παιδί!

 

Κατά τα άλλα, το να δείχνουμε το πόνο μας χωρίς υστερίες βεβαίως, δεν είναι κακό.. Κάτι τέτοιες περιπτώσεις είναι που κάνουν τα παιδιά να ωριμάζουν μία ώρα αρχύτερα.

 

Εξάλλου... να σας πω την κουβέντα που μου έχει μείνει τόσο πολύ... μου είχε πει η παιδοψυχολόγος "να είστε σίγουρη, ότι και ψεύτικα να χαμογελάτε όταν είστε με το παιδί σας, ακόμα και από την ανάσα σας όταν το αγκαλιάζετε, το παιδί (ή μωρό) καταλαβαίνει τον πόνο σας και πόσο βαθύς είναι. Με το να μην μιλάτε/εκδηλώνεστε, αυτό που κάνετε είναι αυτή η αντίληψη πόνου να γίνεται όλο και πιο έντονη, ΧΩΡΙΣ να μπορεί να αποδώσει τους λόγους, με όποια προέκταση έχει αυτό, αφού εσείς σιωπείται, ή προσπαθείτε αποτυχημένα να το καλύψετε".

[ΜΑΡΙΑΛ]

εγώ συμφωνώ να καταλάβουν για τη μονιμότητα του θανάτου αλλά όχι και για την ανηπαρξία του νεκρού ανθρώπου... αυτό μόνο άγχος μπορεί να φέρει το παιδί και καμιά απολύτος οφέλεια...

 

εμένα τα παιδιά μου ξέρουν ότι πεθαίνεις πολύυυυυ γέρος σε πολλάααααα χρόνια, κλείνεις τα μάτια σου και πηγαίνεις στο θεούλη....

εκεί τα ξανανήγεις και βρίσκεις όλους τους άλλους ανθρώπους που έχουν πεθάνει, αλλά δεν μπορείς να ξαναγυρίσεις ποτέ στο κανονικό σπίτι σου, ούτε να μιλήσεις με τους ζωντανούς...

 

νομίζω πως τα παιδιά έχουν μια παρηγοριά ότι δεν θα "εξαφανιστούν" κατονοώντας και τη μονιμότητα του θανάτου....

[mar-tha]

Για αυτό ΜΑΡΙΑΛ και ανέφερα πριν ότι υπάρχουν τρόποι να μην κόψεις τελείως την "επικοινωνία", ότι ονομάζεις τώρα ανυπαρξία.

 

Ναι, μπορούμε να επικοινωνήσουμε, να μας ακούσει, να μας δει.. όταν εμείς το θέλουμε! Αλλιώς εκεί είναι αγχωτικό.. για κάτι που έτσι και αλλιώς δεν θα το καταλάβει.

 

Κατά τα άλλα, εγώ προτιμώ να προετοιμάσω το παιδί μου για του αιφνίδιους θανάτους. Όχι ως διατριβή, αλλά ως περίπτωση. Δεν θα του έλεγα ποτέ ότι δεν πρόκειται να πεθάνω, ναι θα πω πως θα γίνει μετά από πολλάαααααααα χρόνια γιατί έτσι γίνεται ΣΥΝΗΘΩΣ. Ακριβώς γιατί θέλω να λέω αλήθειες, έχω βασίσει μεγάλο κομμάτι της διαπαιδαγώγησης στην αλήθεια, και δεν το αλλάζω.

Τι θα απαντήσω στο παιδί αν κάποιος συγγενείς πεθάνει/σκοτωθεί νέος; Θα αρχίσω να βάζω αστερίσκους σε αυτά που του είχα πει παλαιότερα; Δεν το θέλω γιατί θα του δημιουργήσω αμφιβολίες για τα λεγόμενά μου. Όμως αυτό είναι καθαρά θέμα χαρακτήρα και βιωμάτων.

[miriki]

Για αυτό ΜΑΡΙΑΛ και ανέφερα πριν ότι υπάρχουν τρόποι να μην κόψεις τελείως την "επικοινωνία", ότι ονομάζεις τώρα ανυπαρξία.

 

Ναι, μπορούμε να επικοινωνήσουμε, να μας ακούσει, να μας δει.. όταν εμείς το θέλουμε! Αλλιώς εκεί είναι αγχωτικό.. για κάτι που έτσι και αλλιώς δεν θα το καταλάβει.

 

Κατά τα άλλα, εγώ προτιμώ να προετοιμάσω το παιδί μου για του αιφνίδιους θανάτους. Όχι ως διατριβή, αλλά ως περίπτωση. Δεν θα του έλεγα ποτέ ότι δεν πρόκειται να πεθάνω, ναι θα πω πως θα γίνει μετά από πολλάαααααααα χρόνια γιατί έτσι γίνεται ΣΥΝΗΘΩΣ. Ακριβώς γιατί θέλω να λέω αλήθειες, έχω βασίσει μεγάλο κομμάτι της διαπαιδαγώγησης στην αλήθεια, και δεν το αλλάζω.

Τι θα απαντήσω στο παιδί αν κάποιος συγγενείς πεθάνει/σκοτωθεί νέος; Θα αρχίσω να βάζω αστερίσκους σε αυτά που του είχα πει παλαιότερα; Δεν το θέλω γιατί θα του δημιουργήσω αμφιβολίες για τα λεγόμενά μου. Όμως αυτό είναι καθαρά θέμα χαρακτήρα και βιωμάτων.

 

Πολύ ωραία και πολύ χρήσιμα αυτά που μας είπες, ευχαριστούμε.

 

Το μόνο που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι δίνουμε μόνο πληροφορίες γι' αυτά που μας ρωτάει. Δίνουμε στο παιδί το χώρο και το χρόνο να ρωτάει ό,τι θέλει και απαντάμε ειλικρινά και αληθινά όπως λέτε, αλλά έχουμε κι ένα σταγονόμετρο μαζί. Δεν προσπαθούμε να καλύψουμε περισσότερο έδαφος αφενός μεν γιατί δεν ξέρουμε τι ακριβώς έχει οικοδομήσει στο μυαλό του για το θέμα, οπότε μπορεί να το μπερδέψουμε, αφετέρου για οι φιλοσοφικές αναζητήσεις κλπ που υπάρχουν μέσα στην πραγμάτευση του θανάτου χρειάζονται χρόνο, ωριμότητα, εμπειρία για να ξεδιπλωθούν. Οπότε καλύπτουμε τη δική του την ανάγκη και όχι τη δική μας.