Ψυχοσωματική εξέλιξη υιοθετημένων παιδιών.

Η ψυχοσωματική εξέλιξη των υιοθετημένων παιδιών

Παρασκευή, 4 Σεπτεμβρίου 2009,

Δρ. Βάσω Παπαβασιλείου, παιδίατρος - Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών

Η υιοθεσία ενός παιδιού είναι μια βουλητική πράξη στην πορεία ενός ζεύγους ανθρώπων αλλά κατά τα τελευταία χρόνια, πιθανόν και ενός ατόμου και σε κάποιες μεμονωμένες χώρες και από ζεύγος ατόμων του ιδίου φύλου.

Η πράξη της υιοθεσίας αφορά το μέλλον του παιδιού αλλά και των υιοθετούντων γονέων. Η συνειδητή βουλητική ενέργεια αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα του ανθρώπου, ο οποίος μπορεί και πρέπει, συνειδητά και ύστερα από περίσκεψη, να παίρνει αποφάσεις και να τις εκτελεί. Στην βουλητική ενέργεια, τμήμα ή στάδιο, έγκεινται και τα κίνητρα.

Ανάλυση βουλητικής ενέργειας:

1. Εμφάνιση μιας ανάγκης -> Απουσία παιδιού-πόθος απόκτησης, κοινωνική διάκριση, ρατσισμός.

2. Επιλογή σκοπών -> Απόκτηση παιδιού

3. Εκτίμηση δεδομένων -> επίγνωση πιθανών μελλοντικών δυσκολιών, προβλημάτων

4. Παρέμβαση συναισθημάτων

5. Πάλη κινήτρων -> Η εξίσωση σκοπών-κινήτρων-συναισθημάτων είναι αρνητικό: το παιδί είναι άγνωστο, αβεβαιότητα

6. Λήψη απόφασης

7. Σχέδιο

8. Υλοποίηση -> Εύρεση παιδιού, νόμιμα ή όχι, παρέμβαση οικονομικών συμφερόντων;

Ξεκινώ λοιπόν από αυτή την έννοια, ώστε να αποχρωματίσω, ερευνώντας τα κίνητρα, την λέξη αποχωρισμός από κάποιο αρνητισμό αλλά που ρεαλιστικά ως έννοια πρέπει να αντιμετωπισθεί.

Αποχωρισμός : Πότε;

Α) Νεογνική ηλικία

Β) Μεγαλύτερης ηλικίας

1. Συνήθως οι περισσότεροι γονείς, παρά τις δυσκολίες στις οποίες προσκρούουν, προτιμούν να υιοθετούν παιδιά νεογνικής ηλικίας. Όπως είναι γνωστό, οι πρώτοι 6 μήνες αποτελούν για το νεογνό την περίοδο του συγκυτίου όπου το νεογνό είναι ενεργειακά, ενωμένο με την μητέρα του. Σίγουρα οι ιατρικοί λόγοι έρευνας του θεσμού της υιοθεσίας, αφορούν την ανάπτυξη αλλά και την προστασία του νεογνού. Στα πλαίσια κυρίως της ανάπτυξης σημειώνουμε, ότι το πρώτο τρίμηνο ζωής, ο θηλασμός προσφέρει πρακτική βοήθεια στο παιδί. Πχ 33% κάλυψη για άσθμα και γαστρεντερίτιδες. Ως αναφορά τον παράγοντα προστασία-θαλπωρή υπάρχει επίσης η άποψη ότι σε πολλές περιπτώσεις , οι φυσικοί γονείς κάτω από ποικίλες συνθήκες, πιθανόν να μην είναι δυνατόν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις, στον γονεϊκό ρόλο ή σε περιπτώσεις προβληματικών γονέων, θα είχαν εντελώς αρνητικό ρόλο στην ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού.

Αρνητικά σημεία σε υιοθεσίες ιδίως νεογνών, μη ελεγχόμενες.

1. Άγνωστο περιβάλλον - επίφαση πλούτου, πιθανές ψυχοπαρεκκλίσεις θετών γονέων - ασθένειες

2. Καλές προθέσεις αλλά απουσία στήριξης από ειδικούς

2. Στις υιοθεσίες με μεγαλύτερα παιδιά έχουμε εντονότερο το αίσθημα της απόρριψης

Πότε είναι η καταλληλότερη ηλικία για να μάθει το παιδί ότι είναι υιοθετημένο;

Ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων

Οι γνώμες διίστανται. Από μερικούς θεωρείται η καλύτερη είναι η ηλικία των 8 ετών. Άλλοι θεωρούν ότι το παιδί πρέπει να μαθαίνει σιγά-σιγά και με επαναλαμβανόμενες θετικές λειτουργίες ή φράσεις, όπως χαϊδεύοντας το παιδί, δημιουργώντας μια υπέροχη ατμόσφαιρα, ή ακόμα από ιστορίες παιδικών βιβλίων που του διαβάζουμε και που αργότερα θα μπορεί να τις διαβάζει και το ίδιο.

Προσωπικά θέλω να παρατηρήσω ότι, ανεξάρτητα από παιδιά με πρώιμη ωριμότητα, θεωρούμε ότι ο συνειρμός - λογική, βάσει συμπερασμάτων, εντοπίζεται στα 11 έτη. Στη δεύτερη περίπτωση που ναι δημιουργούμε θετική θέση έναντι της έννοιας στο παιδί, δεν είδα να μην εξατομικεύεται κάθε περίπτωση με την βοήθεια ειδικών.

Αυτό που όλοι γνωρίζουμε και δεν αφορά μόνο τα υιοθετημένα παιδιά, είναι η φυσικότητα της αντιμετώπισης.

Η μη-υπερπροστασία λόγω τύψεων των γονιών αλλά και αυτό που προσωπικά ονομάζω στο ιατρείο «η Αντιπρόταση».

Αντιπρόταση ενέργειας, χαράς, πράξης, δράσης.

Μακροπρόθεσμα έχει πάντα επιτυχία.

Αίτια Αντίδρασης Παιδιού

Το παιδί, συνήθως μοναχοπαίδι, αντιμετωπίζει στην ουσία μόνο του τρομακτικές στα μάτια του, υπαρξιακές φοβίες.

Υπάρχει :

1. Ο φόβος για το άγνωστο

2. Φόβος για απόρριψη στο παρελθόν, μέλλον, παρόν

3. Διάσπαση - Τύψεις μετά την πληροφόρηση για το ποια πλευρά θα πληγώσει:τους φυσικούς ή τους θετούς γονείς.

ΜΝΗΜΗ

Εκλαμβάνουμε την μνήμη ως την παραστατική λειτουργία. Η μνήμη είναι η κιβωτός του παρελθόντος, υπόκειται σε αυστηρούς τοπικούς και χρονικούς προσδιορισμούς, αναφέρεται στο πραγματικό και όχι στο ενδεχόμενο ή το υποθετικό ( Παπαγεωργίου - Ψυχολογία ).

Πολλά των υιοθετημένων παιδιών θέτουν θέμα κατά τη διάρκεια κρίσεων κυρίως άλλοτε κατά την εξέλιξή τους. Μπορούμε να πούμε ότι εντάσσεται στα πλαίσια του Μετατραυματικού Συνδρόμου ή PTSD, λόγω του αποχωρισμού. Εμφανίζεται με αρνητισμό, επιθετικότητα κατά των υιοθετούντων αλλά και των φυσικών γονέων, του κοινωνικού περίγυρου (πχ Συγγενών, υφισταμένων κλπ).

«Μου έκλεψαν τις αναμνήσεις μου, μου ευνουχίσατε την μνήμη». Βέβαια σε όλες τις υιοθεσίες υπεισέρχεται το θέμα «ακούσιου» αλλά υπάρχουν περιπτώσεις ορφανών, σεξουαλικά κακοποιημένων παιδιών ή παιδιών θυμάτων εκμετάλλευσης αλλά και νεογνών που οι φυσικοί γονείς αδυνατούσαν λόγω φτώχειας, ανωριμότητας ηλικίας, όπου πρέπει να δούμε καθαρά ότι η υιοθεσία ήταν προς όφελος του παιδιού. Σε αντίθεση στις βίαιες αρπαγές (αγνοούμενα, εμπόριο και εκμετάλλευση παιδιών ή σε περιπτώσεις απαγωγών) μένει μόνο μετά την αποκάλυψη ο απόλυτος αρνητισμός και είναι αναγκαία τεράστια υποστήριξη, ώστε να διορθωθεί το έγκλημα και το παιδί να έχει καλή ψυχοσωματική εξέλιξη.

Ναι! Υπάρχει απουσία από τη ζωή, την μνήμη των φυσικών γονέων αλλά το παιδί έχει, αποκτά μια άλλη μνήμη στη νέα οικογένεια. Στα πλαίσια που η μνήμη χρησιμεύει και σαν ανάκληση θετικών παραστάσεων ή παραδειγματικών καταστάσεων σε στιγμές που απαιτούν σύγκριση, καθοδήγηση, βοήθεια, τότε το παιδί κάνει ανάκληση από τη νέα ζωή, πραγματικά βιώματα στα πλαίσια της θετής οικογένειας στο βαθμό που αυτή του παρείχε καλή ψυχοσωματική στήριξη-κάλυψη.

Ναι! Κάθε παιδί, έχει δικαίωμα στην Αλήθεια.

Η Σύστασή μου στους γονείς υιοθετημένων παιδιών σήμερα, είναι να παραθέσουν μόνοι τους τόσα στοιχεία, ώστε να φωτίσουν τις πιο πολλές πτυχές και τα ερωτήματα του παιδιού αλλά και να συνεχίσουν να στηρίζουν τη ζωή του παιδιού απλά ώστε να επέλθει φυσιολογικά η αφομοίωση των γεγονότων, η ένταξή τους στη φυσιολογική ροή της καθημερινότητας. Σε περιπτώσεις όπου το παιδί περιήλθε σε υιοθεσία κάτω από αντίξοες και παράδοξες συνθήκες, όπου πιθανό να θίγονται οικονομικά ή άλλα συμφέροντα, οπότε η παράσχεση πληροφοριών είναι δύσκολη, το κράτος οφείλει να έλθει αρωγός στην Αναζήτηση των πληροφοριών, που θα επιφέρουν κατά το δυνατό ισορροπία στην πορεία του υιοθετημένου παιδιού.

Οι πληροφορίες πρέπει να δοθούν κατά το δυνατό ομαλά, οι εξηγήσεις απλά, με αναφορά στη σύγκριση συνθηκών διαβίωσης υιοθετημένων παιδιών, ορφανοτροφεία, ανάδοχες οικογένειες. Τότε η μνήμη, μέσω του μηχανισμού της μερικής λήθης και αφομοίωσης ως λογικής πορείας, έρχεται αρωγός στην ψυχική και σωματική προσαρμογή του υιοθετημένου παιδιού και των ισορροπιών όπως άλλωστε συμβαίνει και στα μη υιοθετημένα παιδιά. Το πνεύμα απλοποιεί τα στοιχεία, κινητοποιώντας μηχανισμούς αναπλήρωσης και συμπλήρωσης αναμνήσεων και εμπειριών από τη στιγμή που κάποια ειλικρινής εξήγηση δοθεί στο παιδί, απαλύνοντας τουλάχιστον τις τραυματικές σκέψεις.

Μετατραυματικό Σύνδρομο - PTSD

Αν σταθεί αδύνατο να διενεργήσει το παιδί αυτή τη διαδικασία ή αυτή διακοπεί, τότε μπορεί να παρατηρηθούν συμπτώματα του Μετατραυματικού συνδρόμου, άλλοτε άλλης βαρύτητας ή ακόμη και απόλυτη παρέκκλιση, με καταστροφικά αποτελέσματα για την εξέλιξη του παιδιού.

Αυτά μπορεί να είναι:

Πρωτογενή:

1. Επαναλαμβανόμενες απαισιόδοξες σκέψεις, εικόνες ή όνειρα

2. Φαντασίωση επανάληψης των γεγονότων - αρπαγής - στο παρόν

3. Κόπωση

4. Αποφυγή κάθε συζήτησης, πράξης, τόπων ή ανθρώπων που έχει σχέση με το τραύμα.

5. Νωθρότητα

6. Αδυναμία ανάπτυξης θετικών συναισθημάτων

7. Αίσθημα κινδύνου για το μέλλον

8. Αϋπνίες, εριστικότητα.

Δευτερογενή:

1. Αδυναμία απόλαυσης

2. Αίσθημα αποξένωσης προς τον υπόλοιπο κόσμο «εγώ, το άλλο»

3. Αίσθημα μοναξιάς και εγκατάλειψης, ανασφάλειας

4. Μείωση της Αυτοεκτίμησης με όλα τα παρεπόμενα - νεανική παραβατικότητα

5. Αδυναμία αυτοελέγχου

6. Προσπάθεια τελειοθηρίας στην εργασία

Προτού προχωρήσω στην ανάλυση σωματικών συμπτωμάτων, θα ήθελα να τονίσω ότι λόγω της όλης συναισθηματικής φόρτισης και της απόκτησης Υιοθ. παιδιού, ακόμη λόγω, κάποτε, και παρεμβάσεων του κοινωνικού περίγυρου, με ή χωρίς συμφέρον, αλλά και λόγω της έντονης προβολής στο περιβάλλον των συμπτωμάτων, είναι αδύνατο να μην επηρεαστούν οι πάντες και να είναι πράγματι η κατάσταση δύσκολη, οπότε χρειάζεται η παρέμβαση ειδικού.

Ανάπτυξη Σωματικών Συμπτωμάτων

Αυτά ποικίλουν από:

1. - Κοιλιακά άλγη

2. - Ημικρανίες , κεφαλαλγίες,

3. - Τραυλισμός

4. - Έμετοι

5. - Επίταση άσθματος

6. - Βουλιμία - ανορεξία

Κλείνοντας θέλω να τονίσω το προφανές, το απλούστατο, ότι όλα τα παιδιά έχουν σίγουρα δυσκολίες στην ψυχολογική αλλά και στη σωματική αντιμετώπισή τους. Στα υιοθετημένα παιδιά, το PTSD Μετατραυματικό Σύνδρομο, έχει τη δυνατότητα να επιτείνει τα προβλήματα και να επιβαρύνει την Ψυχοσωματική εξέλιξη των παιδιών.

Όμως, αν κράτος - ειδικοί - εκκλησία - κοινότητα - οικογένεια, όλοι δηλαδή οι μηχανισμοί εγκοινωνισμού σε ένα σύνολο συσπειρωθούν, κινητοποιηθούν σε όσο το δυνατό, κοινές βάσεις και στόχους αρωγής, είναι δυνατή όχι μόνο η απρόσκοπτη εξέλιξη των παιδιών, αλλά και δια της ιδίας εμπειρίας και αντιμετώπιση όλων των συμπτωμάτων αλλά και η επίτευξη ισορροπίας τόσο ανάμεσα στα παιδιά όσο και στις θετές οικογένειες.

------------------------------------

zougla.gr