Χειριστικά Μωρά

υπάρχουν χειριστικά μωρά ; (προσκόλληση)

αυτές είναι οι σκέψεις μου ως μή παιδίατρος/ειδικός/δλδη ως παιδαγωγός :

 

Σε περίπτωση που γονέας προβληματίζεται με τον τρόπο που επικοινωνεί ένα βρέφος 7 μηνών, πέραν από την αξιολόγηση του παιδιάτρου, ο γονέας θα είναι μόνο καλό να συμβουλεύεται και ειδικούς με εξειδίκευση στην παιδοψυχολογία/ψυχολογία.

 

Στο πλαίσιο της συμβουλευτικής προς τον γονέα από ειδικό με την παραπάνω εξειδίκευση, είτε και απο τον παιδίατρο, θα πρέπει να τεθεί στο γονέα το γεγονός ότι στην ηλικία των 6 μηνών - 1,5 ετών το στάδιο του άγχους αποχωρισμού και της προσκόλλησης προς την μητέρα, προκαλεί σε ένα βρέφος μεγάλο φόβο και έντονα αρνητικά συναισθήματα τα οποία θεωρούνται προβλέψιμα και άκρως φυσιολογικά.

Το στάδιο αυτό μπορεί στην έναρξή του να δημιουργήσει μια λανθασμένη εντύπωση στον γονέα ότι πρόκειται περι "εσκεμμένης" αντίδρασης του βρέφους καθώς δεν υπήρχε αυτή η "αντίδραση" προηγουμένως.

Κάτι τέτοιο όμως, καθώς δεν ισχύει, θα πρέπει απαραιτήτως να τονίζεται απο τον παιδίατρο,

(οτι αυτό επουδενί δεν αποτελεί λόγος να βγάλει ο γονέας συμπέρασμα οτι το παιδί του τον "χειρίζεται").

 

Η υγιής προσκόλληση προς την μητέρα σε αυτό το στάδιο, http://parents.org.gr/forum/showpost...73&postcount=5 την οποία η μητέρα καλείται να ικανοποιήσει,

συνεισφέρει στην καλή ψυχική υγεία του βρέφους και μετέπειτα παιδιού/ενήλικα.

 

Πώς ικανοποιείται με υγιή τρόπο η επιθυμητή προσκόλληση του παιδιού στην μητέρα, χωρίς να υπάρξει

εκνευρισμός απο τους γονείς για αυτό το άγχος του παιδιού;

 

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν μπορεί να είναι απόλυτη, ή να αναλυθεί σε μια φράση.

Η απάντηση, εξαρτάται απο το εάν κατανοεί ο γονέας και εάν του το εξηγήσει και ο ειδικός,

το ότι η ικανοποίηση αυτής της ανάγκης για προσκόλληση, ειναι βασική ανάγκη για την ψυχολογία του παιδιού όπως ίσως και άλλες ανάγκες πχ η διατροφή για το σώμα του.

Σίγουρα η αντιμετώπιση του γονέα απέναντι σε αυτή την ανάγκη θα είναι διαφορετική, εάν ο ειδικός εξηγήσει ότι δεν πρόκειται περι κάποιας "ηθελημένης" συμπεριφοράς του βρέφους, αλλά και την σημασία αυτών των αρνητικών συναισθημάτων που βιώνει εκείνη την ώρα το βρέφος.

 

Οποιεσδήποτε συμβουλές που δίνονται σε μια μητέρα για παιδί τέτοιας ηλικίας θα πρέπει απαραιτήτως να έχουν ως κριτήριο οτι πρόκειται περι ενός απολύτως φυσιολογικού σταδίου το οποίο περνάει το βρέφος, το οποίο μετά το πέρας κάποιας ηλικίας, και όταν έχει ικανοποιηθεί αυτή η προσκόλληση, περνά σε επόμενα στάδια επιτρέποντας στο παιδί να επικεντρώσει σε άλλα ερεθίσματα.

 

Οι στρατηγικές και λύσεις που προτείνονται πρέπει να σέβονται αυτό το αναπτυξιολογικό στάδιο του παιδιού.

 

Εάν αποφασιστεί μια στρατηγική αλλαγής συμπεριφοράς του γονέα, είναι καλό να είναι σταδιακή στο χρόνο, αλλά και στις πράξεις του γονέα. Θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη το χρονικό διάστημα (πόσες ώρες καθημερινά) που διαθέτει ο γονέας στο παιδί του ή εάν υπήρξε κάποια άλλη πρόσφατη αλλαγή στις ώρες αυτές (δηλαδή γονέας που ξεκίνησε εργασία) ή κάποια άλλη αλλαγή (μετακόμιση, ή απώλεια).

 

Στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποιές άλλες μεθόδους σύστησε ο παιδίατρος και κατά πόσο η σύσταση ήταν αυτή που έχει σημειωθεί απο το μέλος ακριβώς έτσι όπως δόθηκε απο τον παιδίατρο.

 

Απο πλευράς μoυ, θεωρώ ότι ο γονέας οφείλει πάντα να αναρωτηθεί και να αμφισβητήσει τις δικές του σκέψεις και πεποιθήσεις, ειδικά όταν βρίσκεται σε κάποιο έντονα αρνητικό αδιέξοδο όσον αφορά την αντιμετώπιση του παιδιού του (όταν το παιδί του είναι σε τόσο μικρή ηλικία ειδικά), αλλά και να συμβουλεύτει όσο περισσότερους ειδικούς μπορεί - να μην μείνει ποτέ μόνο σε μία σύσταση ή πρόταση, ειδικά όταν αυτή δεν συνοδεύεται απο μια επαρκή ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ εξήγηση όσον αφορά την αιτιολογία και μεθοδικότητα που θα ακολουθηθεί.

 

Ακόμα, μια έντονη δυσφορία της μητέρας στο κάλεσμα του βρέφους ή το φυσιολογικό αίτημά του για προσκόλληση, μπορεί να έχει και άλλους κινδύνους/κρύβει και άλλα θέματα όπως πχ, πιθανή επιλόχεια κατάθλιψη η οποία εκδηλώνεται ανάμεσα σε άλλα και με θυμό απέναντι στο βρέφος που κλαίει (κατά τα άλλα για φυσιολογικό λόγο).

 

Έτσι, ειδικά εξαιτίας του ότι υπάρχουν τόσοι παράγονες που πρέπει να ληφθουν υπόψη σε ένα τέτοιο θέμα,

πάντα θα πρέπει να υπάρχει καλή ανάλυση της περίπτωσης και απο τον γονέα και απο τον θεράπων ιατρό πριν πραγματοποιηθεί η οποιαδήποτε απόφαση.

Δεν υπάρχει μία συνταγή για όλες τις περιπτώσεις και σίγουρα όλες τις ηλικίες,

και αποτελεί παραπληροφόρηση απο πλευράς μελών, η γενίκευση τέτοιων οδηγιών, και προς άλλες μητέρες ή άλλες ηλικίες παιδιού.

 

Η σύσταση που ένας παιδίατρος μπορεί να έδωσε για μια μητέρα και ένα παιδί δεν ισχύει απαραιτήτως γενικευμένα για όλες αυτές τις περιπτώσεις όσο παρόμοιες και να φαίνονται. Τα γραφόμενα ενός μέλους όσον αφορά το τι είπε ακριβως κατά λέξη ο παιδίατρος ως σύσταση, μπορεί να διαφέρουν απο την πραγματικότητα.

Το αποτέλεσμα είναι η διαστρέβλωση της πληροφορίας.

 

θα είναι μόνο καλό τα μέλη να μην γενικεύουν, να μην παραλληλίζουν μια ηλικία βρέφους με άλλη ηλικία νηπίου ή παιδιού.

 

συστήνω στους γονείς να κάνουν χρήση των τηλεφωνικών γραμμών, που υπάρχουν ειδικά για γονείς,

801 801 1177 (αστική χρέωση) και , να μην παραμείνουν σε μία σύσταση ή άποψη ενός ειδικού,

αλλά να αναζητήσουν περισσότερες και κυριότερα να ζητήσουν αιτιολογία και εξήγηση της όποιας προτεινόμενης στρατηγικής.

http://parents.org.gr/forum/showpost.php?p=2274253&postcount=126

Έχετε δει ποτέ ένα νήπιο που να δείχνει από τη φύση του συμπονετικό για τους άλλους και να νοιάζεται για τα αισθήματα των άλλων; Που να είναι συνεργάσιμο και να μην απαιτεί διαρκώς το δικό του τρόπο; Οι πιθανότητες είναι ότι οι γονείς του το κρατούσαν αγκαλιά πολύ από μικρό και το πήγαιναν παντού μαζί τους, είναι πιο πιθανό να θήλασε για καιρό, να κοιμόταν μαζί ή κοντά στους γονείς του και πιθανόν να το ενθάρρυναν από νωρίς να παίζει έξω με άλλα παιδιά. Όλα αυτά σύμφωνα με νέα δεδομένα από έρευνα του Πανεπιστημίου Notre Dame στις ΗΠΑ.

Τρεις νέες σχετικές έρευνες από τον καθηγητή Darcia Narvaez δείχνουν σχέση ανάμεσα στους τρόπους ανατροφής παιδιών που εφάρμοζαν οι αρχέγονες ανθρώπινες κοινότητες (το 99% της ανθρώπινης ιστορίας) και καλύτερη ψυχική υγεία για τα παιδιά, περισσότερη ενσυναίσθηση και ανάπτυξη ηθικής συνείδησης, και υψηλότερη νοημοσύνη στα παιδιά.

«Η έρευνά μας δείχνει ότι οι ρίζες της ηθικής μας λειτουργίας βρίσκονται στην αρχή της ζωής μας, στην βρεφική ηλικία, και επηρεάζονται βαθιά από την συναισθηματική ποιότητα στην υποστήριξη από την οικογένεια και την κοινότητα», αναφέρει ο Narvaez, ο οποίος ειδικεύεται στην ανάπτυξη του συναισθήματος, της ηθικής και του χαρακτήρα των παιδιών.

Στις τρεις μελέτες περιλαμβάνεται μια μελέτη παρατήρησης για τις πρακτικές των γονιών παιδιών τριών ετών, μια προοπτική έρευνα που συνδέει διαφορετικούς τρόπους ανατροφής με το επίπεδο ψυχικής υγείας των παιδιών και μια μελέτη σύγκρισης πρακτικών των γονιών ανάμεσα σε μητέρες στις ΗΠΑ και σε μητέρες στην Κίνα.

«Ο τρόπος που μεγαλώνουμε τα παιδιά μας σήμερα στις δυτικές χώρες ολοένα αυξανόμενα τα στερεί από πρακτικές που οδηγούν σε ψυχική ευεξία και σε αίσθημα ηθικής», λέει ο καθηγητής Narvaez.

Ο καθηγητής έχει αποκρυσταλλώσει 6 χαρακτηριστικά στην ανατροφή των παιδιών που ήταν συχνά στους μακρινούς μας προγόνους:

1. Άφθονη, θετική επαφή, σωματική, σχεδόν συνεχές κράτημα του παιδιού, αγκαλιά και κουβάλημα

2. Έγκαιρη και κατάλληλη απόκριση του γονιού στα σημάδια ανησυχίας και στο κλάμα του βρέφους. Δεν μπορείς να κακομάθεις ένα βρέφος, μόνο να το αμελήσεις. Είναι σημαντικό να συντονιζόμαστε και να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες του παιδιού μας πριν αυτό γίνει ανήσυχο και ελευθερωθεί μια καταιγίδα τοξικών χημικών στον εγκέφαλό του. «Θερμή φροντίδα, κατάλληλη, άμεση, με αλληλεπίδραση αφήνει τον εγκέφαλο του παιδιού ήρεμο σε χρόνια που αυξάνεται ραγδαία σε όγκο, σε συνδέσεις νευρώνων, σε χρόνια που σχηματίζεται, παίρνει μορφή η προσωπικότητα του καθενός και ο τρόπος απόκρισης στον κόσμο», λέει ο Narvaez.

3. Θηλασμός, ιδανικά για 2 με 5 χρόνια. Το μητρικό γάλα παρέχει τα «τούβλα» που λείπουν, σε ορμόνες, ένζυμα, αντισώματα και κύτταρα, από ένα γεννημένο ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού και έναν ανώριμο αλλά ραγδαία αναπτυσσόμενο εγκέφαλο.

4. Παροχή φροντίδας από πολλά πρόσωπα στα πλαίσια της κοινότητας: ο περίγυρος του παιδιού γεμάτος με αγαπημένα πρόσωπα, θείες, γιαγιάδες κλπ που επίσης αγαπούν και φροντίζουν το παιδί.

5. Ελεύθερο, ανεμπόδιστο παιχνίδι με άλλα παιδιά ποικίλων ηλικιών, συνομιλήκων αλλά και μεγαλύτερων. Έρευνες δείχνουν ότι παιδιά που δεν έχουν την ευκαιρία να παίζουν συχνά με άλλα παιδιά είναι πιο πιθανό να εμφανίζουν προβλήματα πνευματικής υγείας και έλλειψη προσοχής – υπερκινητικότητα.

6. Φυσική γέννα, που παρέχει στις μητέρες την ορμονική ένεση που τις δίνει ενέργεια να αναλαμβάνουν ενεργά τον ρόλο τους και να φροντίζουν το νεογέννητό τους.

Οι ΗΠΑ εμφανίζουν έντονη πτωτική τάση σε όλες τις παραπάνω γονεικές συμπεριφορές και συνθήκες ανατροφής των παιδιών. Αντί να δίνουμε στα μωρά αγκαλιά, τα βρέφη παροτρύνονται να «ανεξαρτητοποιούνται» από τους γονείς τους από ημερών, να ξοδεύουν τον περισσότερο χρόνο τους στην κούνια, στο ρηλάξ, με άψυχα παιχνίδια, με υποκατάστατα της μητρικής θηλής όπως η πιπίλα και τα μπιμπερό, σε καροτσάκια και ακόμα και μπροστά σε μια τηλεόραση. Οι γονείς θεωρούν ότι θετικές αξίες ανατροφής είναι να αφήνεις το μωρό να κλαίει για να «συνηθίσει» ή να «σκληραγωγηθεί», να έχεις το μωρό να κοιμάται μόνο του για πολλές ώρες μακριά από τους γονείς του, να παίζει μόνο του για ώρα με τα παιχνίδια του κλπ. Λίγες μητέρες θηλάζουν το παιδί έως ενός έτους, μεγάλες οικογένειες με κοντινούς συγγενείς έχουν εκλείψει, ενώ το ελεύθερο παιχνίδι με άλλα παιδιά έχει για τα νήπιά μας σχεδόν εξαφανιστεί από την δεκαετία του ʼ70. Είναι άσχετη με όλα τα παραπάνω η επιδημική αύξηση των παιδιών με αυτιστικού τύπου διαταραχές, υπερκινητικότητα ή κοινωνικές δυσκολίες;

«Αντιλήψεις και πρακτικές μη υγιείς για το μεγάλωμα των παιδιών έχουν γίνει το σύνηθες, το επικρατές, όπως η χρήση ξένου γάλακτος για βρέφη, η απομόνωση των βρεφών στα δωμάτιά τους, ή η πεποίθηση ότι αν ανταποκριθείς έγκαιρα σε ένα μωρό που ανησυχεί και «γκρινιάζει», κινδυνεύεις να το «κακομάθεις»», λέει ο Narvaez.

“H συναισθηματική ευεξία των παιδιών στην Αμερική έχει χειροτερεύσει τις τελευταίες δεκαετίες: επιδημικοί αριθμοί παιδιών με άγχος και κατάθλιψη, με επιθετική ή αντικοινωνική συμπεριφορά, με έλλειψη ηθικής ωρίμανσης, συναίσθησης και ικανότητας δημιουργίας βαθιάς σχέσης. Όλα αυτά με ανησυχούν πολύ ως επιστήμονα με ειδίκευση στην ηθική ανάπτυξη των παιδιών», αναφέρει ο Narvaez. «Παιδιά που δεν λαμβάνουν την συναισθηματική ανατροφή που χρειάζονται κατά τα πρώτα κρίσιμα χρόνια της ζωής τους γίνονται πιο εγωκεντρικά, κλεισμένα στο καβούκι τους. Δεν διαθέτουν τους απαραίτητους μηχανισμούς έκφρασης συναισθημάτων και συμπόνιας στον ίδιο βαθμό με παιδιά που ανατράφηκαν σε θερμό οικογενειακό περιβάλλον, γεμάτο αλληλεπίδραση και ανταπόκριση.»

Πηγή: www.sciencedaily.com

Μετάφραση/ Σχολιασμός: Στέλιος Παπαβέντσης MRCPCH DCH IBCLC 2011

Συνήθως δεν έχουν ακόμα καταφέρει να κάθονται μόνα τους.

Ωστόσο, μωρά ηλικίας έξι μηνών στρεσάρονται όταν δεν λαμβάνουν την προσοχή που αισθάνονται ότι δικαιούνται.

Τα επίπεδα της κορτιζόλης, κύριας ορμόνης του στρες, ανεβαίνουν κατακόρυφα όταν η μητέρα τους τα αγνοεί. Ακόμα και μία ημέρα αργότερα αγχώνονται μήπως το ίδιο τους συμβεί ξανά.

Μία επιστημονική έρευνα από τον Καναδά ανακάλυψε ότι ένα βρέφος που στερείται της αγάπης της μητέρας του έστω και για δύο μόνο λεπτά αγχώνεται και φοβάται ότι η μητέρα του θα το αγνοήσει πάλι την επόμενη μέρα.

Ειδικοί στην ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού από το εργαστήριο έρευνας γονιών – βρεφών στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο δηλώνουν ότι επαναλαμβανόμενα επεισόδια στρες θα μπορούσαν να έχουν τεράστιες συνέπειες για την υγεία του παιδιού καθʼ όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Έχοντας ως στόχο να μελετήσουν κατά πόσο τα βρέφη ηλικίας έξι μηνών είναι ικανά να περιμένουν και να προβλέπουν τα προβλήματα, οι Καναδοί ερευνητές προσκάλεσαν 30 μωρά με τις μητέρες του στο εργαστήριο και τα μοίρασαν σε δύο ομάδες.

Τα μωρά τοποθετήθηκαν σε καρεκλάκια αυτοκινήτου και οι μητέρες τους έπαιζαν μαζί τους και τους μιλήσουν όπως συνήθως. Έπειτα, το παιχνίδι σταματούσε για περίοδο 2 λεπτών, κατά την οποία η μητέρα απλά κοιτούσε πάνω από το κεφάλι του παιδιού της, χωρίς να ανταποκρίνεται σε αυτό, διατηρώντας το πρόσωπό της χωρίς ίχνος συναισθήματος.

Την επόμενη ημέρα, η μητέρα έφερε το μωρό της πίσω στο εργαστήριο. Τα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα μετρήθηκαν αρκετές φορές και στις δύο ημέρες. Η ποσότητα κορτιζόλης στο αίμα του παιδιού ανέβηκε κατακόρυφα όταν η μαμά δεν ανταποκρινόταν σε αυτό και το αγνοούσε. Ακολούθως τα επίπεδα της ορμόνης έπεφταν, πριν εκτιναχθούν και πάλι όταν τα βρέφη επέστρεφαν πίσω στο εργαστήριο τη δεύτερη ημέρα, παρά το γεγονός ότι τώρα η μητέρα τους δεν τα αγνοούσε.

Μια δεύτερη ομάδα βρεφών πέρασαν την ίδια διαδικασία, μόνο που οι μητέρες τους δεν τα αγνόησαν σε καμία στιγμή. Τα ορμονικά επίπεδα στο αίμα αυτής της ομάδας δεν άλλαξαν.

Τα ευρήματα της έρευνας υποδηλώνουν ότι η επιστροφή των βρεφών στο ίδιο εργαστήριο την επόμενη ημέρα οδήγησε τα μωρά που είχαν την εμπειρία της μη ανταπόκρισης από τη μάνα τους να αναμένουν την επανάληψη του προβλήματος.

Ο επικεφαλής ερευνητής Dr David Haley, του Πανεπιστημίου του Τορόντο, δήλωσε: «Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα μωρά, ήδη από αυτήν την ηλικία έχουν την ικανότητα να προβλέπουν μελλοντική εμπειρία και να παράγουν μια προκαταβολική αντίδραση στρες που βασίζεται στην προσδοκία τους για το πώς οι γονείς τους θα συμπεριφερθούν απέναντί τους μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο.»

Ο Καθηγητής Jay Belsky του Πανεπιστημίου του Λονδίνου ανέφερε ότι παράγοντες όπως η κατάθλιψη είναι δυνατόν να επηρεάσουν αρνητικά την σχέση της μητέρας με το μωρό της και να στείλουν τα επίπεδα κορτιζόλης στο μωρό στα ύψη, ξανά και ξανά.

Αυτό μπορεί να μειώσει την άμυνα του οργανισμού του παιδιού, γιατί παρατεταμένη αύξηση της κορτιζόλης στο αίμα επιδρά αρνητικά στο ανοσοποιητικό του σύστημα. Ένα διαταραγμένο μεγάλωμα του μωρού κατά αυτόν τον τρόπο (υψηλά επίπεδα στρες) ίσως επίσης σημαίνει ότι το παιδί θα γίνει ένας μη τέλειος γονιός με τη σειρά του όταν μεγαλώσει.

Τι μπορούμε να πούμε στους γονείς, ως προς την καθημερινή τους πρακτική με τα μωρά τους, που να πηγάζει από τα αποτελέσματα τέτοιων ερευνών; Δεν εννοούμε φυσικά ότι ως γονιός πρέπει να δίνεις συνεχώς το 100% της προσοχής σου στο παιδί, πράγμα έτσι και αλλιώς αδύνατο. Αλλά πρέπει να τονίσουμε στους γονείς ότι εσκεμμένες, συνειδητές προσπάθειες να μην ανταποκριθούν στο μωρό που ζητάει την παρουσία τους ή την αγκαλιά τους, προσπάθειες να μειώσουν την άμεση, έγκαιρη και κατάλληλη ανταπόκρισή τους στα σημάδια και στις ανάγκες του μωρού από τους πρώτους μήνες ήδη της ζωής του, με σκοπό να το σκληραγωγήσουν, να μην το «κακομάθουν», να το «εκπαιδεύσουν» ή να το ωθήσουν να παίζει μόνο του, είναι επικίνδυνες για την σωματική και ψυχική υγεία του παιδιού τους.

Πηγή: Daily Mail, UK, 25/08/2010

Επιμέλεια/ Μετάφραση: Στέλιος Παπαβέντσης MRCPCH DCH IBCLC 2010

http://parents.org.gr/forum/showpost.php?p=2277167&postcount=135

Η αλήθεια είναι ότι η “εκπαίδευση” των βρεφών στον ύπνο χωρίς διακοπές είναι πολύ αμφιλεγόμενο ζήτημα από επιστημονικής άποψης. Η μόνη μέχρις στιγμής επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση για το θέμα είναι ότι ο νυχτερινός θηλασμός και το co-sleeping ενισχύουν τη διάρκεια του θηλασμού για τον επιστημονικά τεκμηριωμένο θεμιτό στόχο, που είναι για τουλάχιστον δύο χρόνια.

Ως προς τις “διάφορες μεθόδους” εκπαίδευσης ενός βρέφους στο μοναχικό ύπνο και τα “διάφορα βιβλία” που συχνά αναφέρουν πολλοί, είναι όλα το ίδιο, μόνο σε προσοδοφόρες για τους συγγραφείς τους παραλλαγές, και έχουν ως κοινή συνισταμένη το εξής: “Ελεγχόμενο κλάμα”.

Ανησυχία υπάρχει στην επιστημονική κοινότητα διεθνώς – και όχι μόνο στους “μαλακούς” γονείς που δε μπορούν να το εφαρμόσουν – για τους κινδύνους του “ελεγχόμενου κλάματος” στην ψυχούλα των βρεφών, αλλά και για το αμφιλεγόμενο έτσι κι αλλιώς μακροπρόθεσμο αποτέλεσμά του: Μωρά που “εκπαιδεύονται” στον μοναχικό ύπνο πρώιμα μπορεί αργότερα, μετά τα 2-3 πρώτα χρόνια της ζωής, να παλινδρομούν, να ξυπνούν, να εμφανίζουν διαταραχές ύπνου, φοβίες κλπ.

Είναι σημαντικό να ενημερώνουμε τους γονείς ότι, από την ώρα που κάνουν ένα παιδί, δεν πρέπει να περιμένουν επιστροφή στην πρότερη “ευεξία” του συνεχόμενου, οκτάωρου ύπνου σχεδόν ποτέ, τουλάχιστον για τα χρόνια της προσχολικής ηλικίας.

Αν δεν είναι ο νυχτερινός θηλασμός, μπορεί να ξυπνούν τη νύχτα για να δώσουν αγκαλιά, ξένο γάλα, νερό στο μικρό τους, για να το σκεπάσουν, για να αλλάξουν πάνα ή αργότερα να το πάνε στην τουαλέτα, για να το παρηγορήσουν από το συνάχι, για να το κοιμήσουν αγκαλιά ώστε να ηρεμήσει ο βήχας του, γιατί πονάνε τα δοντάκια του, είδε εφιάλτη, γιατί απλά θέλουν να ακούν την ανάσα του μωρού τους ενόσω κοιμάται ή απλά γιατί περνάνε και τα δικά τους χρόνια και ο ύπνος τους χειροτερεύει.

Η “ευεξία” του γονιού δεν έχει να κάνει τόσο με τον ανεμπόδιστο ύπνο όσο με την ευτυχία που του φέρνουν τα παιδιά του, με όλο το πακέτο δύσκολης φροντίδας και “ταλαιπωρίας”. Το “απαραίτητο οκτάωρο ευεξίας” δεν ανήκει στον κόσμο τούτο…

Eίναι εκπληκτικό το γεγονός ότι πολλές ιδέες, πρακτικές και αντιλήψεις σχετικά με τα μωρά μας δεν έχουν καμία επιστημονική βάση αλλά είναι κατάλοιπα μιας κουλτούρας του παρελθόντος, συμπεριλαμβανομένης της κουλτούρας του μπιμπερό. Έως ένα βαθμό είναι αναμενόμενο γιατί πάντα η καινούργιες επιστημονικές γνώσεις αργούν να γίνουν αποδεκτές και με κόπο αλλάζουν τις παγιωμένες κοινωνικές αντιλήψεις. Είναι επίσης εκπληκτικό το γεγονός ότι εάν μια πρακτική, όσο αντιεπιστημονική και να είναι, είναι ευρέως διαδεδομένη και αποδεκτή, δεν ζητούμε αποδείξεις για αυτήν αλλά ζητούμε αποδείξεις από αυτούς που την αμφισβητούν. Για σκεφτείτε: κάποιος σας λέει ότι μπορεί να πάει στο φεγγάρι και να έρθει σε μια μέρα, χωρίς κανένα πρόβλημα. Λογικό δεν είναι να απαιτήσετε που στηρίζει τα λεγόμενά του; Εάν όμως αυτός έχει καταφέρει να πείσει όλον τον κόσμο, τότε δεν τον αμφισβητούμε, αλλά ζητάμε αποδείξεις από εκείνον που τον αμφισβητεί. Εάν σας πουν ότι το μωρό σας πρέπει να πάρει ένα φάρμακο για το οποίο δεν έχει γίνει καμία έρευνα και δεν έχει φύλλο οδηγιών, θα το δίνατε; Κι όμως, το ελεγχόμενο κλάμα στη βρεφική ηλικία είναι μια παρέμβαση, όπως η χορήγηση φαρμάκου, πιθανά πολύ μεγαλύτερης σημασίας, χωρίς καμία επιστημονική στήριξη. Και αντί να ζητήσουμε φύλλο οδηγιών και επιστημονικές μελέτες που να υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια αυτής της παρέμβασης, ζητούμε από αυτούς που την αμφισβητούν να μας αποδείξουν ότι βλάπτει και δεν είναι αποτελεσματική. Αυτός που προτείνει κάτι χρειάζεται αποδείξεις, όχι εκείνος που δεν δέχεται την πρόταση. Και βέβαια αποδείξεις όχι μόνο στο στενό πλαίσιο εάν το μωρό θα κοιμηθεί περισσότερο κατά τις επόμενες εβδομάδες, αλλά και για επίπεδα άγχους, ορμόνες άγχους, μακροπρόθεσμες συνέπειες στον υπνο μέχρι την ενήλικο ζωή, τυχόν συσχέτιση απώτερα με φοβίες, νευρώσεις κλπ. Μόνον τότε έχει δικαίωμα κάποιος να υποστηρίξει μια παρέμβαση που αφορά την ψυχή ενός μωρού.

Στέλιος Παπαβέντσης MRCPCH DCH IBCLC 2011

http://parents.org.gr/forum/showpost.php?p=2277167&postcount=135

Νυχτερινός ύπνος του μικρού παιδιού: πόσο ασφαλές είναι το ελεγχόμενο κλάμα;

«Άστο να κλάψει».. Πόσο σωστό είναι για το μωρό μας;

Το ελεγχόμενο κλάμα (γνωστό επίσης ως εκπαίδευση στον ύπνο) είναι μια τεχνική που εφαρμόζεται ευρέως ως ένας τρόπος για να αντιμετωπιστούν μωρά και μικρά παιδιά που δεν κοιμούνται από μόνα τους ή που ξυπνούν την νύχτα. Το ελεγχόμενο κλάμα περιλαμβάνει να αφήνεις το βρέφος να κλαίει για ολοένα αυξανόμενα χρονικά διαστήματα πριν του προσφέρεις αγκαλιά ή παρηγοριά. Ο σκοπός του ελεγχόμενου κλάματος είναι να αφήσεις τα μωρά να πέφτουν για ύπνο από μόνα τους και να τα σταματήσεις από το κλάμα ή τις φωνές τους, που στόχο έχουν να έρθεις κοντά τους κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Η ανησυχία εδώ είναι ότι αυτή η ευρέως διαδεδομένη και προτεινόμενη ακόμα και από επαγγελματίες υγείας τεχνική έρχεται σε αντίθεση με τις ανάγκες των βρεφών για την καλύτερη δυνατή συναισθηματική και ψυχική υγεία, και είναι πιθανό να έχει αρνητικά – χωρίς βέβαια κακή πρόθεση από την πλευρά των γονιών – αποτελέσματα.

Ας δούμε τα επιστημονικά δεδομένα.

Τα βρέφη πρέπει να προσαρμοστούν σε ένα εντελώς νέο κόσμο και ακόμα και μικρές αλλαγές είναι πιθανό να προκαλούν άγχος. Αφήνοντας ένα μωρό να κλαίει χωρίς απόκριση και παρηγοριά, ακόμα κι αν γίνεται για μικρή χρονική περίοδο, μπορεί να είναι πολύ αγχωτικό και επώδυνο για αυτά.

Το κλάμα είναι σχεδιασμένο από τη φύση ως σινιάλο ανάγκης του βρέφους για απόκριση. Παρό,τι η τεχνική του ελεγχόμενου κλάματος ίσως τελικά οδηγήσει το μωρό να μην κλαίει, είναι πιθανό να του διδάσκει να μην αναζητεί ή να μην περιμένει βοήθεια και υποστήριξη όποτε είναι αγχωμένο.

Τα βρέφη από την ηλικία των έξι μηνών κι έπειτα υποφέρουν από ποικίλου βαθμού άγχος αποχωρισμού από τους γονείς τους. Αυτό το άγχος συνεχίζεται έως ότου συνειδητοποιήσουν ότι οι γονείς τους θα επιστρέψουν κάθε φορά που φεύγουν, και ότι είναι ασφαλή ό,τι και να συμβαίνει. Αυτή η συνειδητοποίηση είναι ένα στάδιο που μπορεί να έρθει και στα τρία χρόνια της ζωής.

Σχεδόν όλα τα μικρά παιδιά ωριμάζουν από μόνα τους έως τριών ή τεσσάρων ετών και αποβάλλουν την ανάγκη να ξυπνούν το βράδυ για αγκαλιά και να επιζητούν την παρουσία των γονιών τους, πολλά δε πολύ νωρίτερα από αυτήν την ηλικία. Η αυθαίρετη επιμονή του ενήλικα για πρόωρη ωρίμανση του παιδιού σε αυτόν τον τομέα έχει συχνά αποτέλεσμα προβλήματα ύπνου και συναισθηματικής φύσης που διαρκούν σε βάθος χρόνου.

Τα μωρά μας είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ασφαλή σύνδεσμο με τους γονείς τους όταν εκείνοι απαντούν έγκαιρα, κατάλληλα και με συνέπεια στις ανάγκες και το άγχος τους. Οι ασφαλείς σύνδεσμοι στη βρεφική ηλικία (secure attachment) αποτελούν τη βάση για όλες τις σχέσεις του νέου ανθρώπου στο μέλλον, για μια καλή ψυχική υγεία στην ενήλικη ζωή.

Τα βρέφη των οποίων οι γονείς ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους και αντιδρούν έγκαιρα στο κλάμα τους, μαθαίνουν να «ησυχάζουν» πιο γρήγορα σε βάθος χρόνου γιατί γίνονται πιο ασφαλή στην πεποίθησή τους ότι οι ανάγκες τους για συναισθηματική ασφάλεια θα ικανοποιηθούν.

Βιολογικός προγραμματισμός και ύπνος REM

Οι απαιτήσεις του σύγχρονου Δυτικού τρόπου ζωής και κάποιες συμβουλές «ειδικών» έχουν οδηγήσει τους γονείς στην ψευδή προσδοκία ότι όλα τα βρέφη και μικρά παιδιά θα έπρεπε να κοιμούνται όλη τη νύχτα συνεχόμενα από τους πρώτους ήδη μήνες της ζωής τους, ή ακόμα και από τις πρώτες εβδομάδες. Στην πραγματικότητα τα μωρά μας είναι βιολογικά προγραμματισμένα να ξυπνούν πολύ πιο συχνά τη νύχτα σε σύγκριση με μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες, γιατί οι κύκλοι ύπνου τους είναι πολύ πιο σύντομοι. Τα μωρά μας κοιμούνται για πολύ λίγο χρόνο βαθιά, έπειτα βιώνουν αρκετό ύπνο REM ( ύπνο γρήγορων κινήσεων των ματιών, συνδεόμενο με τα όνειρα) και ξυπνούν έπειτα από 1-2 ώρες, για να επιστρέψουν έπειτα σε έναν παρόμοιο βραχύ κύκλο ύπνου. Οι σύντομοι κύκλοι ύπνου επιτρέπουν στα βρέφη να περνούν περισσότερο χρόνο της ημέρας στον ύπνο REM, o οποίος θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικός για την ανάπτυξη του εγκεφάλου.

Πολλοί γονείς αισθάνονται εξαντλημένοι όταν τα μικρά τους παιδιά κλαίνε την νύχτα, εν μέρει γιατί απαιτείται πρόσθετη ενέργεια για να σηκωθούν και να ηρεμήσουν το μικρό τους, αλλά και μερικές φορές γιατί έχουν την μη ρεαλιστική προσδοκία ότι τα μωρά «πρέπει» να κοιμούνται μόνα τους όλη νύχτα. Κάποιοι από αυτούς τους γονείς βρίσκουν ότι το ελεγχόμενο κλάμα βοηθάει. Άλλοι γονείς όμως βρίσκουν ότι δε βοηθάει ή ότι προκαλεί τόσο επώδυνες στιγμές σε γονείς και μωρό που αποφασίζουν να εγκαταλείψουν τη μέθοδο.

O ύπνος, το νυχτερινό στρες και το άγχος αποχωρισμού

Δυστυχώς δεν υπάρχουν καθόλου έρευνες που να εκτιμούν τα επίπεδα ψυχολογικού στρες των βρεφών που υφίστανται την μέθοδο του ελεγχόμενου κλάματος, ή την μακροπρόθεσμη συναισθηματική ή ψυχική επίδραση της μεθόδου στο παιδί που αναπτύσσεται.

Η επιστήμη σήμερα λοιπόν λέει ότι είναι φυσιολογικό και υγιές για μωρά και μικρά παιδιά να μην κοιμούνται χωρίς διακοπή όλη νύχτα και να χρειάζονται την προσοχή και παρουσία των γονιών τους κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αυτό δε θα έπρεπε να ονομάζεται διαταραχή, πάθηση, πρόβλημα, εκτός εάν είναι καθαρά έξω από τις συνηθισμένες καταστάσεις.

Οι γονείς θα πρέπει να ενημερώνονται ότι η ανταπόκρισή τους στις ανάγκες και το κλάμα του παιδιού τους δε θα προκαλέσει κάποια επίμονη, κακή «συνήθεια», όπως ευρέως διαδεδομένες αιτιάσεις χωρίς καμία επιστημονική βάση υποστηρίζουν.

Το ξύπνημα του παιδιού τη νύχτα μπορεί να οφείλεται σε άγχος αποχωρισμού, και σε αυτές τις περιπτώσεις οι γονείς θα πρέπει να ενημερώνονται ότι είναι «εντάξει» να κοιμούνται μαζί ή κοντά στο παιδί, τηρώντας συγκεκριμένες προφυλάξεις. Αυτό συχνά έχει ως αποτέλεσμα όλοι να επιστρέφουν σε ομαλό νυχτερινό ύπνο.

Κάθε μέθοδος που χρησιμοποιείται για να βοηθήσει τους γονείς να κοιμηθούν καλύτερα τη νύχτα δεν θα έπρεπε να αποβαίνει εις βάρος των αναπτυξιακών και συναισθηματικών αναγκών του παιδιού.

Εάν το ελεγχόμενο κλάμα κρίνεται σκόπιμο να χρησιμοποιηθεί, θα ήταν πιο κατάλληλο αφότου το παιδί μπορεί να κατανοήσει το νόημα των λέξεων από τους γονείς, μπορεί να γνωρίζει ότι οι γονείς του θα έρθουν πίσω και να μπορεί να νιώθει ασφαλές χωρίς την παρουσία των γονιών. Από αναπτυξιακή άποψη η ηλικία αυτή είναι περίπου τριών χρονών. Αυτό βέβαια ποικίλει ανάλογα με το παιδί, για αυτό η παρατήρηση του δικού μας παιδιού και η απόκρισή μας στα σημάδια του είναι ο καλύτερος τρόπος για να διαπιστώσουμε εάν το παιδί μας είναι έτοιμο να κοιμηθεί μόνο του νιώθοντας ασφαλές. Η μητέρα θα πρέπει να αποφεύγει συγκρίσεις του παιδιού της με άλλα παιδιά και να εστιάζει στην αναπτυξιακή ωρίμανση του δικού της παιδιού, η οποία μπορεί να ποικίλει.

Εκπαίδευση γονέων

Πριν την έναρξη της μεθόδου ελεγχόμενου κλάματος, επαγγελματίας υγείας (πχ παιδίατρος) θα έπρεπε να αξιολογήσει πλήρως την υγεία του παιδιού, τις ενδο-οικογενειακές σχέσεις, το κατά πόσο το κλάμα του μωρού τη νύχτα είναι πραγματικά έξω από τα φυσιολογικά όρια. Θα πρέπει να γίνεται προσπάθεια ώστε οι γονείς να συνδέονται με υποστηρικτικές δομές στην κοινότητα για να περιοριστεί η απομόνωση που συχνά υπάρχει σε γονείς με μικρά παιδιά. Άλλες στρατηγικές, εκτός από το ελεγχόμενο κλάμα, θα έπρεπε πάντα να συζητούνται με τους γονείς ως προτιμότερες επιλογές.

Εάν ένα μωρό ή μικρό παιδί έχει ήδη βιώσει αποχωρισμό από το γονιό του εξαιτίας αρρώστιας, νοσηλείας, απουσίας του γονιού ή υιοθεσίας, ή εάν ένα παιδί εκδηλώσει μεγάλο άγχος κατά τη διαδικασία του ελεγχόμενου κλάματος, η μέθοδος δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται. Αυτό γιατί τα παιδιά που έχουν ήδη βιώσει τραυματικό αποχωρισμό είναι πιο ευάλωτα στις αρνητικές συνέπειες από το είδος του στρες που προκαλείται από το ελεγχόμενο κλάμα.

Όποτε οι γονείς φτάνουν στα όριά τους με το έντονο κλάμα του παιδιού και υπάρχει κίνδυνος παιδικής κακοποίησης, είναι απαραίτητο οι γονείς αυτοί να λαμβάνουν περαιτέρω υποστήριξη και σύνδεση με κοινωνικό λειτουργό.

Στους γονείς θα πρέπει να λέγεται ότι το ελεγχόμενο κλάμα δεν έχει ερευνηθεί για τα επίπεδα στρες που προκαλεί στο μωρό ή για τις συνέπειές του μακροπρόθεσμα στην συναισθηματική του ανάπτυξη.

Όποτε χρησιμοποιείται, θα πρέπει να δίνονται οδηγίες για όσο το δυνατό πιο ασφαλή πρακτική και προφυλάξεις. Ειδικότερα, οι γονείς θα πρέπει να εστιάσουν στο επίπεδο άγχους που προκαλεί στο παιδί τους και όχι στο χρονικό διάστημα – λεπτά της ώρας- που το μωρό τους έχει αφεθεί να κλαίει. Επιπλέον, οι γονείς πρέπει να εγκαταλείπουν την τεχνική οποιαδήποτε στιγμή δεν την «νιώθουν» σωστή.

Πηγή: Australian Association for Infant Mental Health. Position Paper 1: Controlled Crying. Revised ed, March 2004.

Βιβλιογραφία

Bowlby J (1973). Attachment and loss: 2. Separation. Harmondswroth, Middlesex: Penguin.

McKenna J (2000). Cultural influences on infant sleep. Zero to Three 20, 9-18.

Perry BD et al. Homeostasis, stress, trauma, and adaptation: a neurodevelopmental view of childhood trauma. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America 7, 33-51: 1998.

Στέλιος Παπαβέντσης Παιδίατρος MRCPCH DCH IBCLC 2010

http://parents.org.gr/forum/showpost.php?p=2277167&postcount=135

Ζώντας μια ζωή καλή για να ζήσει κανείς: τα αφήνουμε να κλαίνε;

Προκαλώντας βλάβη στα παιδιά και στις σχέσεις τους σε βάθος χρόνου

Απομακρυνθείτε από επιπόλαιες, μη επιστημονικές, αναχρονιστικές λογικές που μπορούν να βλάψουν το παιδί σας

Του Darcia Narvaez PhD

To να αφήνουμε τα μωρά να «κλαίνε για να συνηθίσουν» είναι μια ιδέα που υπάρχει τουλάχιστον από τα 1880 και την βικτωριανή περίοδο. Τότε το πεδίο της ιατρικής επιστήμης είχε ανακαλύψει τα μικρόβια και τη μετάδοση λοιμώξεων και είχε τραβήξει σε υπερβολή την ιδέα ότι τα ανθρώπινα βρέφη πρέπει μόνο σπάνια να αγγίζονται (βλ.Blum 2002 για μια εξαιρετική ανασκόπηση αυτής της εποχής και των νοοτροπιών σχετικά με την ανατροφή των παιδιών).

Κατά τον 20ο αιώνα, ο συμπεριφοριστής ψυχολόγος John Watson, που ενδιαφερόταν να μετατρέψει την ψυχολογία σε σκληρή επιστήμη, σήκωσε τον σταυρό ενάντια στην στοργή ως πρόεδρος της Αμερικανικής Εταιρίας Ψυχολογίας. Εφάρμοσε το μηχανιστικό παράδειγμα του συμπεριφορισμού στην ανατροφή των παιδιών, προειδοποιώντας για τους κινδύνους της υπερβολικής μητρικής αγάπης. Ο 20ος αιώνας έγινε το σημείο όπου οι «άνθρωποι της επιστήμης» θεωρήθηκε ότι γνωρίζουν καλύτερα από τις μητέρες τις γιαγιάδες και τις οικογένειες ως προς το πώς να μεγαλώσεις ένα μωρό. Υπερβολικά πολλή ευγένεια προς ένα βρέφος θα είχε ως συνέπεια ένα ανθρώπινο ον γκρινιάρικο, εξαρτημένο, αποτυχημένο. Πολύ περίεργο πως «οι ειδικοί» διέσωσαν αυτήν την ιδέα και την κράτησαν σθεναρή χωρίς καμία επιστημονική απόδειξη να την υποστηρίζει! Αντίθετα, υπάρχουν σήμερα αποδείξεις από ευρύ φάσμα επιστημών που δείχνουν ότι το ακριβώς

Ένα κυβερνητικό ενημερωτικό φυλλάδιο της εποχής συνιστούσε πως «η φροντίδα της μητέρα σημαίνει να κρατάει το μωρό ήσυχο, σε θέσεις που το βοηθούν να ηρεμήσει» και ότι «η μητέρα πρέπει να σταματάει αμέσως εάν τα χέρια της τα νιώθει κουρασμένα» γιατί «το μωρό δεν πρέπει ποτέ να δυσχεραίνει τον ενήλικα». Βρέφη μεγαλύτερα των 6 μηνών «πρέπει να μάθουν να κάθονται ήσυχα στο κρεβατάκι τους, διαφορετικά, μπορεί να απαιτούν συνεχή επίβλεψη και αλληλεπίδραση με τη μητέρα, πράγμα που συνιστά σοβαρό χάσιμο χρόνου». (Βλ. Blum 2002).

Μήπως αυτές οι νοοτροπίες σας ακούγονται οικείες; Ένας γονιός μου ανέφερε πρόσφατα ότι του συνέστησαν να αφήνει το μωρό του να κλαίει έως ότου αποκοιμηθεί, ώστε ο γονιός «να ανακτήσει την ζωή του».

Με τα σύγχρονα δεδομένα από τις νευροεπιστήμες, μπορούμε να επιβεβαιώσουμε αυτό που οι άνθρωποι πριν την βικτωριανή εποχή, για χιλιάδες χρόνια θεωρούσαν δεδομένο – ότι το να αφήνεις τα βρέφη να αγχώνονται είναι μια πρακτική που μπορεί να βλάψει τα παιδιά και την ικανότητά τους για σύναψη σχέσεων με πολλούς τρόπους και σε βάθος χρόνου. Γνωρίζουμε ότι αφήνοντας τα βρέφη να κλαίνε απαρηγόρητα είναι ένας καλός τρόπος να τα κάνουμε λιγότερο έξυπνα, λιγότερα υγιή αλλά περισσότερο αγχωμένα, μη συνεργάσιμα και αποξενωμένα άτομα που μπορεί να περάσουν τα ίδια ή και χειρότερα χαρακτηριστικά στην επόμενη γενιά ανθρώπων.

Η μη έγκυρη θέαση του μπιχεβιοριστή – συμπεριφοριστή βλέπει το μωρό ως μια ενόχληση, μια απειλή για την ζωή των γονιών του, μια εισβολή που πρέπει να ελεγχθεί και να περιοριστεί με διάφορες μεθόδους, έτσι ώστε οι ενήλικες να μπορούν να ζουν τις ζωές τους χωρίς πολλή ενασχόληση, πάνω κάτω σαν να μην έχουν παιδί. Ίσως μπορούμε να συγχωρήσουμε αυτήν την θέαση και την άγνοια γιατί κατά τον ίδιο, 20ο αιώνα, διαλύθηκαν οι εκτεταμένες οικογένειες και οι νέοι γονείς έπρεπε να βρουν πώς να χειριστούν μόνοι τους τα μωρά τους, μια αφύσικη κατάσταση στην ανθρώπινη ιστορία – έως τότε μεγαλώναμε τα παιδιά στο πλαίσιο εκτεταμένων οικογενειών. Οι γονείς πάντα μοίραζαν την φροντίδα των μωρών με πολλαπλούς ενήλικες συγγενείς.

Σύμφωνα με την άποψη του συμπεριφοριστή που αγνοεί παντελώς την ανθρώπινη ψυχοκινητική ανάπτυξη, το παιδί « πρέπει να μάθε να είναι ανεξάρτητο». Μπορούμε τώρα να επιβεβαιώσουμε ότι πιέζοντας για «ανεξαρτησία» ένα βρέφος οδηγεί σε μεγαλύτερη εξάρτηση. Αντίθετα, εάν δίνουμε στα βρέφη αυτά που χρειάζονται τα οδηγούμε σε μεγαλύτερη ανεξαρτησία απώτερα. Σε ανθρωπολογικές μελέτες ανθρώπινων κοινοτήτων – κυνηγών, οι γονείς φρόντιζαν κάθε ανάγκη των βρεφών και των μικρών παιδιών. Τα νήπια αισθάνονταν αρκετή αυτοπεποίθηση (και οι γονείς τους ασφάλεια) για να περπατάνε μέσα στο δάσος μόνα τους (βλ. Hunter – Gatherer Childhoods, Hewlett @ Lamb, 2005).

Οι αδαείς συμπεριφοριστές ενθαρρύνουν τους γονείς να «μάθουν» στο παιδί τους να μην περιμένει τις ανάγκες του να ικανοποιούνται κατά απαίτηση, όποτε θέλει εκείνο, είτε πρόκειται για φαγητό είτε για παρηγοριά και αγκαλιά. Υποθέτουν ότι οι ενήλικες πρέπει να «έχουν τον έλεγχο» της σχέσης. Σίγουρα αυτή η πρακτική είναι πιθανό να δημιουργήσει ένα παιδί που δεν ζητάει τόσο πολύ βοήθεια και προσοχή από τους γονείς του (με το να αποσύρεται στην κατάθλιψη, να απομονώνεται στον ατελώς σχηματισμένο εαυτό του ή να κλείνεται σε στατικότητα και λίμναση), αλλά επίσης είναι πιο πιθανό να δημιουργεί ένα παιδί γκρινιάρικο, δυστυχισμένο, επιθετικό, απαιτητικό, ένα παιδί που έμαθε ότι πρέπει να τσιρίζει για να αλληλεπιδρά κάποιος με τις ανάγκες του. Μια βαθιά, πρωτογενής αίσθηση ανασφάλειας είναι πιθανό να φωλιάσει στην καρδιά αυτού του παιδιού και να μείνει εκεί για το υπόλοιπο της ζωής του.

Η πραγματικότητα είναι ότι όσοι φροντίζουν μωρά και συστηματικά ανταποκρίνονται στις ανάγκες του μωρού πριν αυτό αγχωθεί πολύ, προλαμβάνοντας το κλάμα του, είναι πιο πιθανό να έχουν παιδιά που είναι ανεξάρτητα από ό,τι το ανάποδο (Stein @ Newcomb 1994). H φροντίδα που παρηγορεί είναι η καλύτερη από την αρχή. Άπαξ και τα μοτίβα φροντίδας εγκατασταθούν για τα καλά, είναι πολύ πιο δύσκολο να αλλάξουν.

Σε μελέτες σε ποντίκια με μητέρες υψηλής ή χαμηλής φροντίδας, φαίνεται να υπάρχει μια κρίσιμη περίοδος για την ενεργοποίηση γονιδίων που ελέγχουν το άγχος για όλη την υπόλοιπη ζωή. Εάν κατά τις πρώτες 10 μέρες της ζωής έχεις μια μητέρα χαμηλής φροντίδας στα ποντίκια (ισοδύναμο με 6 μήνες στη ζωή των ανθρώπων), τα γονίδια δεν ενεργοποιούνται ποτέ με αποτέλεσμα το ποντίκι να εκδηλώνει άγχος προς καινούργιες καταστάσεις για το υπόλοιπο της ζωής του, εκτός εάν του δοθούν φάρμακα που ηρεμούν το άγχος. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι στο γονιδίωμα των θηλαστικών υπάρχουν εκατοντάδες γονίδια που επηρεάζονται από τον τρόπο ανατροφής (M Meaney, 2001).

Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η μητέρα και το παιδί συνιστούν μια αμοιβαία ανταποκρινόμενη δυάδα. Πρόκειται για μια συμβιωτική μονάδα που κάνουν το κάθε μέρος της πιο υγιές και πιο ευτυχισμένο μέσα από την αμοιβαία αλληλεπίδραση και ανταπόκριση. Αυτό φυσικά έχει επέκταση και σε άλλα άτομα που φροντίζουν ένα βρέφος.

Μια περίεργα δημοφιλής ιδέα σήμερα στον δυτικό κόσμο είναι να αφήνεις ένα βρέφος να κλαίει μέχρι να σωπάσει (crying it out, ελεγχόμενο κλάμα), όπου τα μωρά αφήνονται μόνα τους, απομονωμένα ή με μηχανήματα απομακρυσμένου ελέγχου. Αυτό προκύπτει ως παρεξήγηση και παρερμηνεία της ανάπτυξης ενός παιδιού και του εγκεφάλου του.

• Τα παιδιά μεγαλώνουν και ωριμάζουν με το να αγκαλιάζονται. Αντίθετα τα σώματά τους γίνονται δυσλειτουργικά όταν αποχωρίζονται σωματικά, σε επαφή, από τους γονείς τους.

• Τα βρέφη από τις πρώτες εβδομάδες ζωής εκφράζουν μια ανάγκη μέσα από συγκεκριμένα σημάδια και τελικά, αν είναι απαραίτητο, μέσα από κλάμα. Ακριβώς όπως ένας ενήλικας ψάχνει νερό όταν διψάει, τα παιδιά αναζητούν αυτό που έχουν κάθε στιγμή ανάγκη. Ακριβώς όπως ένας ενήλικας ηρεμεί όταν η ανάγκη του ικανοποιηθεί, ηρεμούν και τα μωρά.

• Υπάρχουν πολλές μακροχρόνιες συνέπειες της ανεπαρκούς φροντίδας και της παραμέλησης στα βρέφη (Dawson 2000).

Τι πραγματικά επιφέρει το «ελεγχόμενο κλάμα» στο βρέφος και στην δυάδα;

Νευρικά κύτταρα, νευρώνες πεθαίνουν. Όταν το βρέφος στρεσσάρεται, απελευθερώνεται στο σώμα του η τοξική ορμόνη κορτιζόλη. Πρόκειται για ορμόνη που σκοτώνει νευρικά κύτταρα. Ένα τελειόμηνο βρέφος έχει εγκέφαλο αναπτυγμένο μόνο κατά 25% στη γέννηση, σε σχέση με 2 ετών. Στα επόμενα δύο χρόνια θα συμβεί ραγδαία ανάπτυξη και αύξηση του εγκεφάλου. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος μεγαλώνει κατά μέσο όρο κατά τρεις φορές πιο μεγάλος μέχρι το τέλος του πρώτου χρόνου. Το μέγεθος του κεφαλιού στα πρώτα γενέθλια είναι ένα σημάδι νοημοσύνης (Gale 2006). Ποιος γνωρίζει ποια νευρικά κύτταρα σταματούν τις συνδέσεις μεταξύ τους ή καταστρέφονται κατά την διάρκεια περιόδου σημαντικού στρες; Τι είδους ελλείμματα μπορεί να αναδειχθούν χρόνια αργότερα ως συνέπεια τακτικών δυσχερών εμπειριών σε αυτήν την κρίσιμη και μοναδική ηλικία;

Μια αποδιοργανωμένη αντίδραση στο στρες μπορεί να εγκατασταθεί ως μοτίβο για όλη την ζωή όχι μόνο μέσα στον εγκέφαλο και το σύστημα απάντησης στο στρες, αλλά και στο σώμα μέσα από το πνευμονογαστρικό νεύρο, το νεύρο που επηρεάζει την λειτουργία πολλών συστημάτων (αναπνευστικό, καρδιαγγειακό, γαστρεντερικό κλπ). Για παράδειγμα, παρατεταμένο άγχος νωρίς στη ζωή μπορεί να οδηγήσει σε φτωχή λειτουργία του πνευμονογαστρικού νεύρου, και να συσχετίζεται με προβλήματα υγείας όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (Stam 1997). To Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ εξέδωσε πρόσφατα την αναφορά «Οι πηγές της Υγείας εφόρου ζωής χτίζονται στην πρώτη παιδική ηλικία», σχετικά με τον τοξικό ρόλο του πρώιμου στρες στην μακροπρόθεσμη υγεία.

Η αυτό-ρύθμιση υποσκάπτεται. Το ανθρώπινο μωρό είναι απόλυτα εξαρτημένο από τους γονείς του για να μάθει πώς να αυτό-ρυθμίζει τον ψυχισμό του. Η κατάλληλη φροντίδα – οι ανάγκες του βρέφους να συναντιούνται από τις πράξεις των γονιών πριν ανησυχήσει πολύ – ρυθμίζει το σώμα και τον εγκέφαλο του παιδιού προς τα πάνω, να ηρεμεί. Όταν ένα μωρό φοβάται και ο γονιός το κρατάει και το παρηγορεί, το μωρό χτίζει προσδοκίες για παρηγοριά, που ενσωματώνονται στην ικανότητά του σταδιακά να παρηγορείται από μόνο του. Τα παιδιά δεν αυτό-παρηγορούνται όταν απομονωθούν. Εάν αφεθούν να κλαίνε μόνα τους, αυτό που μαθαίνουν είναι να κλείνονται στον εαυτό τους σε απάντηση σε εκτεταμένο άγχος, ώστε απλά να επιβιώσουν –σταματούν να μεγαλώνουν, να ωριμάζουν, να νιώθουν, να εμπιστεύονται (Henry & Wang 1998).

H εμπιστοσύνη υποσκάπτεται. Όπως έχει δείξει ο Erik Erikson, ο πρώτος χρόνος της ζωής μας είναι μια ευαίσθητη, κρίσιμη περίοδος για να εγκαταστήσουμε μέσα μας μια αίσθηση εμπιστοσύνης προς τον κόσμο που μας περιβάλλει, εμπιστοσύνης προς τα βασικά πρόσωπα που μας φροντίζουν και τελικά εμπιστοσύνης προς τον ίδιο μας τον εαυτό. Όταν οι ανάγκες του μωρού απαντώνται χωρίς σημαντικό άγχος, το παιδί μαθαίνει ότι ο κόσμος είναι ένα μέρος που μπορείς να εμπιστευθείς, οι σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους υποστηρίζουν και βοηθούν, και ο εαυτός είναι συνιστά μια θετική οντότητα που αξίζει αγάπη και μπορεί να παίρνει ό,τι χρειάζεται. Όταν οι ανάγκες του μωρού αγνοούνται ή απορρίπτονται, το παιδί αναπτύσσει μια αίσθηση αμφιβολίας, αναξιοπιστίας στις σχέσεις του και με τον κόσμο γύρω του. Η αυτοπεποίθηση υποσκάπτεται. Το παιδί μπορεί να ξοδέψει την υπόλοιπη ζωή του προσπαθώντας να γεμίσει το μεγάλο εσωτερικό κενό.

Η ευαισθησία του γονιού προς το παιδί του μπορεί να βλαφτεί. Ένας γονιός που μαθαίνει να αγνοεί το κλάμα του μωρού του, είναι πιθανό να μάθει να αγνοεί ή να παρερμηνεύει τα πιο ήπια σημάδια των αναγκών του παιδιού του. Αντί να εξασκείται να μαντεύει τον τρόπο και την στιγμή που το παιδί του χρειάζεται φροντίδα, ο ενήλικας που αγνοεί τις ανάγκες του μωρού του εξασκείται και σταδιακά εξοικειώνεται με το να «σκληραίνει την καρδιά του». Η αμοιβαία επαφή μεταξύ γονιού και βρέφους σπάει από τον ενήλικα και δεν μπορεί να διορθωθεί από το ίδιο το παιδί. Το βρέφος είναι αβοήθητο. Ο γονιός τα επόμενα χρόνια είναι πιθανό να μην κατανοεί το παιδί του ή να νιώθει αποξενωμένος από αυτό.

Η κατάλληλη απάντηση των γονιών στις ανάγκες των βρεφών σχετίζεται με τα περισσότερα αν όχι όλα τα θετικά αποτελέσματα ως προς το παιδί. Στην ερευνητική μας δουλειά το υψηλό επίπεδο κατάλληλης φροντίδας από τους γονείς σχετίζεται και με την νοημοσύνη, και με την εν-συναίσθηση, και με την έλλειψη επιθετικότητας ή κατάθλιψης, και με την αυτό-ρύθμιση, και με την κοινωνικότητα. Επειδή η αλληλεπίδραση είναι τόσο ισχυρή, πρέπει πάντα να την λαμβάνουμε υπόψη σε μελέτες που συσχετίζουν τις πρακτικές των γονιών με την υγεία των παιδιών. Η σπουδαιότητα της αλληλεπίδρασης μητέρας – βρέφους είναι κοινή γνώση στην εξελικτική ψυχολογία. Απουσία αλληλεπίδρασης, όπως αντιπροσωπεύει το «ελεγχόμενο κλάμα», μπορεί να επιφέρει τα αντίθετα από τα παραπάνω θετικά αποτελέσματα.

Η προσέγγιση του «ελεγχόμενου κλάματος» φαίνεται να αναδείχθηκε ως μια λύση στην διάλυση της εκτεταμένης οικογένειας τον 20ο αιώνα στον δυτικό κόσμο. Η υπέρογκη σοφία των γιαγιάδων χάθηκε και η σοφία του πώς να κρατάς ένα παιδί ευτυχισμένο χάθηκε μεταξύ τω γενεών.

Μα δεν είναι το κλάμα για τα μωρά κάτι φυσιολογικό;

Όχι απαραίτητα. Από ανθρωπολογικής πλευράς, ένα ανθρώπινο βρέφος που κλαίει στο προιστορικό περιβάλλον θα έδινε σήμα σε αρπακτικά ζώα να το εντοπίσουν και να ορμήσουν. Οι πρακτικές των γονιών στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους είχαν σκοπό να ηρεμούν το βρεφικό στρες και να αποτρέπουν το κλάμα του με εξαίρεση επείγοντα. Κατά την συντριπτική πλειοψηφία της ανθρώπινης ιστορίας τα μωρά μας θήλαζαν συχνά και όποτε ήθελαν, ήταν σχεδόν πάντα αγκαλιά με τους γονείς τους, πήγαιναν συνεχώς όπου πήγαιναν και εκείνοι. Τα βρέφη μας στα γονίδιά τους είναι χτισμένα να περιμένουν ένα ισοδύναμο μιας «εξωτερικής μήτρας» μετά τη γέννησή τους (A Schore). Δεν είναι σχεδιασμένα να βρίσκονται συνεχώς σε κατάσταση συναγερμού. Tι είναι η εξωτερική μήτρα; Αγκαλιά σχεδόν συνεχής, θηλασμός κατά απαίτηση, αδιαπραγμάτευτη υποστήριξη από τους γονείς, γρήγορη, κατάλληλη ανταπόκριση στις ανάγκες τους.

Τι σημαίνει όταν ένα βρέφος κλαίει εκτεταμένα;

Συνήθως δείχνει μια έλλειψη εμπειρίας, γνώσης και υποστήριξης από την πλευρά των γονιών. Αυτό το κεφάλαιο σωστής γνώσης και εμπειρίας σήμερα λείπει από τον μέσο γονιό και είναι τεράστιο. Πρέπει όλοι, γονείς και επαγγελματίες υγείας, να εκπαιδευθούμε ως προς τις φυσιολογικές ανάγκες των βρεφών, τις πρακτικές που τα ηρεμούν αποτελεσματικά και τους τρόπους φροντίδας που τα βοηθούν πραγματικά να ανεξαρτητοποιηθούν χωρίς να τα θέτουν σε κίνδυνο.

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Blum, D. (2002). Love at Goon Park: Harry Harlow and the Science of Affection. New York: Berkeley Publishing (Penguin).

Dawson, G., et al. (2000). The role of early experience in shaping behavioral and brain development and its implications for social policy. Development and Psychopathology, 12(4), 695-712.

Catharine R. Gale, PhD, Finbar J. OʼCallaghan, PhD, Maria Bredow, MBChB, Christopher N. Martyn, DPhil and the **** Longitudinal Study of Parents and Children Study Team (October 4, 2006). “The Influence of Head Growth in Fetal Life, Infancy, and Childhood on Intelligence at the Ages of 4 and 8 Years”. PEDIATRICS Vol. 118 No. 4 October 2006, pp. 1486-1492. http://pediatrics.aappublications.org/cgi/content/short/118/4/1486.

Henry, J.P., & Wang, S. (1998). Effects of early stress on adult affiliative Behavior, Psychoneuroendocrinology 23( , 863-875.

Hewlett, B., & Lamb, M. (2005). Hunter-gatherer childhoods.New York: Aldine.

Meaney, M.J. (2001). Maternal care, gene expression, and the transmission of individual differences in stress reactivity across generations. Annual Review of Neuroscience, 24, 1161-1192.

Schore, A.N. (1997). Early organization of the nonlinear right brain and development of a predisposition to psychiatric disorders. Development and Psychopathology, 9, 595-631.

Schore, A.N. (2000). Attachment and the regulation of the right brain. Attachment & Human Development, 2, 23-47.

Schore, A.N. (2001). The effects of early relational trauma on right brain development, affect regulation, and infant mental health. Infant Mental Health Journal, 22, 201-269.

Stam, R., et al. (1997). Trauma and the gut: Interactions between stressful experience and intestinal function. Gut.

Stein, J. A., & Newcomb, M. D. (1994). Childrenʼs internalizing and externalizing behaviors and maternal health problems. Journal of Pediatric Psychology, 19(5), 571-593.

Watson, J. B. (1928). Psychological Care of Infant and Child. New York: W. W. Norton Company, Inc.

Πηγή: Moral Landscapes, December 11, 2011

Μετάφραση: Στέλιος Παπαβέντσης MRCPCH DCH IBCLC 2011

http://parents.org.gr/forum/showpost.php?p=2277167&postcount=135

Το κλάμα των μωρών μπορεί να προέρχεται από πολλούς παράγοντες. Βεβαιωθείτε,όταν ένα μωρό κλαίει, ότι έχει φάει, έχει καθαρή πάνα, δεν κρυώνει ή δε ζεσταίνεται,δεν ενοχλείται από κάτι (έντονοι ήχοι, ετικέτα ρούχου, σφιχτά ρούχα, κ. ά.). Επίσης βεβαιωθείτε ότι δεν έχει πυρετό και σκεφτείτε το ενδεχόμενο των κολικών.

Εάν τίποτα από τα παραπάνω δε συμβαίνει, τότε, το μωρό μπορεί να χρειάζεται αγκαλιά, να θέλει να νιώσει τη μητρική μυρωδιά και να ακούσει το ρυθμό της καρδιάς. Επιπλέον, μπορείτε να του δώσετε να πιπιλίσει κάτι, ή να βάλετε χαμηλά απαλή μουσική, ή να το τοποθετήσετε στο ριλάξ, ή στο καρότσι ώστε να μπει το μωρό σε κίνηση. Δοκιμάστε επίσης να το αφήσετε σε ασφαλές μέρος για λίγο μέχρι να ησυχάσει. Πιθανόν αν ξεσπάσει για λίγο να ηρεμήσει από μόνο του.

Τα παραπάνω δεν αποτελούν «συνταγή» για όλα τα μωρά. Σε κάθε περίπτωση οι διαδικασίες είναι διαφορετικές, και δε μπορούμε να συμπεριφερόμαστε με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα βρέφη. Ωστόσο, το να αφήσει κανείς ένα μωρό να κλάψει, δεν είναι απαραίτητα κακό. Δε μιλάμε για ακραίες περιπτώσεις, δηλαδή να αφήσει κανείς το μωρό ατελείωτες ώρες να κλαίει. Αλλά σίγουρα τα μωρά μαθαίνουν την εξής διαδικασία: «κλαίω, και αμέσως η μαμά με παίρνει αγκαλιά. Άρα θα κλαίω μέχρι να γίνει αυτό.» Φυσικά και δεν υπάρχει αντίστοιχος τρόπος σκέψης, απλά παραφράζω την όλη διαδικασία μάθησης μιας συμπεριφοράς. Αντίθετα, μπορείτε να παίρνετε αγκαλιά το μωρό σας αμέσως μόλις σταματήσει να κλαίει. Οπότε μαθαίνει στην εξής συμπεριφορά: «μόλις σταματήσω να κλαίω με παίρνει αγκαλιά η μαμά, άρα θα σταματήσω». Τονίζω πάλι ότι δεν αναφέρομαι σε περιπτώσεις συνεχούς και έντονου κλάματος. Μην μπείτε σε διαδικασία να αγνοείτε το μωρό και να περιμένετε μετά απόδυο ώρες να σταματήσει να κλαίει.

Μια άλλη ιδέα είναι να του μιλάτε με γλυκό τόνο φωνής και να απευθύνεστε σε αυτό, χωρίς απαραίτητα να το πάρετε αγκαλιά. Για να κλαίει ένα μωρό ίσως να θέλει την προσοχή σας.

Και να θυμάστε ότι κανένα μωρό δεν γεννιέται στρυφνό, κακομαθημένο και απαιτητικό. Αυτά τα μαθαίνει στην πορεία της ζωής του. Συνεπώς, όταν κλαίει έναβρέφος (όχι ένα νήπιο 2 ή 3 ετών), έχει ανάγκη από κάτι, έστω κι αν αυτό είναι απλά να το καθησυχάσετε. Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις των νηπίων, πάλι υπάρχει τρόπος να ασχοληθείτε μαζί του, να το καθησυχάσετε, να του εξηγήσετε, χωρίς απαραίτητα να του κάνετε το χατίρι αν αυτό δεν είναι το σωστό. Επίσης, το να κάνουμε «χατίρια» στα παιδιά μας –όχι υποχωρήσεις που τα κακομαθαίνουν ή μας κάνουν να φαινόμαστε ανίκανοι να αντισταθούμε στα «καπρίτσια» τους- είναι ένας καλός χειρισμός που χτίζει ευτυχισμένα και ικανοποιημένα παιδιά.

 

της κας Φάνιας Βιλλιώτη

http://parents.org.gr/forum/showpost.php?p=2277755&postcount=138

Η βρεφική ηλικία είναι μια περίοδος ακραίας εξάρτησης. Ένα μωρό δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητο, καθώς δεν μπορεί να τραφεί μόνο του, να μετακινηθεί, να καθαριστεί, επομένως έχει ανάγκη το περιβάλλον του, δηλαδή το πρόσωπο που το φροντίζει, που είναι συνήθως η μητέρα.

Όπως κάθε μητέρα γνωρίζει, το βρέφος είναι εξαρχής ένα πρόσωπο. Έχει ανάγκες σωματικές και ψυχικές, επομένως και οι φροντίδες που του παρέχει η μητέρα του είναι σωματικές και ψυχικές.

Ένα μωρό δεν χρειάζεται μόνο γάλα για να μεγαλωσει, χρειάζεται και νανούρισμα και τόσα άλλα,που μόνο οι μητέρες ξέρουν τόσο καλά. Έτσι η μητέρα προσαρμόζεται από την αρχή στις ανάγκες

του βρέφους της. Αυτή η προσαρμογή είναι ουσιαστική για τη συναισθηματική ανάπτυξη τουβρέφους, καθώς διευκολύνει τις έμφυτες δυνάμεις για ανάπτυξη και ολοκλήρωση που έχει να

εξελιχθούν σε μια προσωπική ταυτότητα.

Είναι όμως όλα τα μωρά ίδια; Έχουν όλα τις ίδιες ανάγκες; Αρχικά θα μπορούσαμε να πούμεναι, χρειάζονται όλα γάλα, όπως και πάνες. Όμως, οι γονείς συχνά συγκρίνουν τα δυο παιδιά τουςλέγοντας: “ ο πρώτος ήταν πιο ζωηρός” ή “ η δεύτερη τρώει πιο πολύ από την πρώτη” ή ακόμα

“αυτή κλαίει συνέχεια, ενώ ο πρώτος ήταν τόσο εύκολο να κοιμηθεί”. Επομένως, μπορούμε να πούμε ότι δεν υπάρχουν δύο ολόιδια μωρά, όπως δεν υπάρχουν δύο ολόιδιοι άνθρωποι. Και αυτό ισχύει και για τις μαμάδες και τους μπαμπάδες. Έτσι θα λέγαμε ότι κάθε οικογένεια είναι

διαφορετική και μοναδική, έχει τους δικούς της ρυθμούς, τις δικές της δυσκολίες και τις δικές της λύσεις στις δυσκολίες αυτές. Πιστεύω λοιπόν, ότι δεν υπάρχουν τυποποιημένες συμβουλές του τύπου: “όταν το μωρό κάνει αυτό η μητέρα πρέπει να κάνει εκείνο”. Κυρίως αν δεν ξέρουμε όλες

τις λεπτομέρειες και αν δεν γνωρίζουμε τη συγκεκριμένη μαμά και το συγκεκριμένο μωρό. Από αυτή την πλευρά θα μπορούσα να πω πως κάθε μαμά είναι η “ειδική” για το μωρό της γιατί το ξέρει καλύτερα από κάθε άλλον. Ξέρει τι έχει ανάγκη και ξέρει τι του αρέσει και τι του ταιριάζει και τι

ταιριάζει και σε αυτή. Και μέσα της ξέρει με ποιο τρόπο θέλει να το μεγαλώσει.

Μερικές φορές, ωστόσο, οι μητέρες νιώθουν αμφιβολίες για το τι είναι “σωστό” να κάνουν και χρειάζονται κάποιον να τις βοηθήσει. Ο παιδίατρος είναι ένα σημαντικό πρόσωπο εμπιστοσύνης,γιατί έχει την ευθύνη για τη σωματική υγεία του παιδιού. Η μητέρα χρειάζεται το γιατρό και τη

βοήθεια που της προσφέρει για να κατευνάσει τις ανησυχίες της. Ο παιδίατρος έχει γνώση και εμπειρία σε ό,τι αφορά θέματα σωματικής υγείας, ωστόσο, δεν πρέπει να περιμένουμε απ' αυτόν επειδή είναι ειδήμονας σε αυτά τα θέματα, ότι θα κατέχει εξίσου καλά και θέματα ψυχικής ζωής και

θα είναι ενημερωμένος για όλες τις τελευταίες εξελίξεις στα θέματα ψυχολογίας του παιδιού. Έτσι μπορεί ένας εξαιρετικός γιατρός να παρεμβαίνει χωρίς κακή πρόθεση, δίνοντας συμβουλές για

κάποιο θέμα, όπως θα έδινε και οποιοσδήποτε άλλος που θα ζητούσατε τη γνώμη του. Επομένως, μια μητέρα μπορεί να ακούει τη συμβουλή του παδιάτρου για ένα θέμα συμπεριφοράς π.χ. του παιδιού της και να κρίνει αν αυτή είναι κατάλληλη και ταιριάζει σ' αυτή και το παιδί της.

Αν πιστεύει ότι κάτι πάει στραβά ή τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα, θα ήταν καλό να σκεφτεί να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό ψυχολόγο. Άλλωστε, σκεφτείτε: θα αφήνατε ποτέ έναν ψυχολόγο να

δώσει αντιβίωση ή να εγχειρήσει το παιδί σας;

Κάθε μητέρα που ξέρει το μωρό της και το σέβεται ως ένα άτομο, ξέρει πότε αυτό είναι έτοιμο να κατακτήσει ορισμένα πράγματα, που οφείλει να κατακτήσει στην πορεία του προς την ωρίμανση. Φυσικά καμιά μητέρα δεν περιμένει από το 6 μηνών βρέφος της να μάθει να μην λερώνεται πάνω του και να χρησιμοποιεί την τουαλέτα. Περιμένει με υπομονή τη στιγμή που αυτό

θα ωριμάσει αρκετά ώστε να μπορέσει να το “εκπαιδεύσει”.

Οι αλλαγές τον πρώτο χρόνο της ζωής είναι τόσο μεγάλες που βλέπετε κάθε μήνα το μωρό σας να αλλάζει. Στην αρχή η μητέρα θέτει τον

εαυτό της στη διάθεση του μωρού. Όσο το παιδί μεγαλώνει, αυτό μπορεί να αλλάξει. Εξάλλου μια γυναίκα θα πρέπει να ασχοληθεί με τόσα άλλα, το σπίτι, τη δουλειά της, τον άντρα της. Η αλλαγή όμως αυτή θα πρέπει να γίνει σταδιακά, λαμβάνοντας υπόψην το μωρό και το αναπτυξιακό στάδιο

που βρίσκεται.

Οι αλλαγές στη συμπεριφορά των γονιών καθώς αρχίζουν τη “διαπαιδαγώγηση” του βρέφους δεν βοηθάει να είναι απότομες και βιαστικές. Θα πρέπει να το λαμβάνουν υπόψην τους ακόμα και όταν οι πιέσεις για αλλαγή που δέχονται είναι μεγάλες.

Είναι γνωστό ότι κάθε ζευγάρι έχει δημιουργήσει έναν τρόπο ζωής που του αρέσει και ακολουθεί. Το νεογέννητο παιδί όμως που φτάνει, έχει δικές του ιδέες και απόψεις και την ανάγκη να ελέχγει το περιβάλλον του όσο μπορεί. Αυτό μπορεί να ανατρέψει τα πάντα στην τόσο καλά ρυθμισμένη ζωή των γονιών του. Μερικές φορές μπορεί να υπάρχει σύγκρουση μεταξύ του δικού

τους δικαιώματος να κυριαρχήσουν και στο δικό του να κυριαρχήσει πάνω τους. Για παράδειγμα, η μαμά θέλει το σπίτι τακτοποιημένο, ενώ το μωρό θέλει να τα πετάει όλα κάτω. Αν η μητέρα επιβληθεί με αυστηρότητα στο παιδί της μέχρι αυτό να συμμορφωθεί, δεν το βοηθά να αναπτυχθεί.

Φυσικά, και το αντίθετο άκρο, όταν μια μητέρα αφήνει να περνά κάθε επιθυμία του παιδιού της πάντα, υποτάσσοντας απόλυτα τις ανάγκες και τις επιθυμίες των γονιών στις ανάγκες του παιδιού,δεν βοηθάει ούτε το παιδί, ούτε και τους γονείς να είναι ευτυχισμένοι.

 

Μια επισήμανση σχετικά με τον τίτλο “χειριστικά μωρά”.

Είναι γνωστό ότι η “ετικετοποίηση” είναι εξαιρετικά βλαβερή για όσους τη δέχονται και γι' αυτό το λόγο πρέπει να αποφεύγεται, ιδιαίτερα δε από τους ειδικούς. Επιπλέον, η χρησιμοποίηση χαρακτηριστικών από τους γονείς στα παιδιά τους όπως: “είσαι κακό παιδί” “είσαι καλό παιδί”

“είσαι έξυπνος”, “είσαι χαζή”, “είναι χειριστικό παιδί” κοκ, αποτελεί βαρύ φορτίο γι' αυτά και έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους.

Αντ' αυτού είναι καλύτερα να δίνονται χαρακτηρισμοί στις συμπεριφορές π.χ. “αυτό που έκανες δεν είναι σωστό”, όταν χρειάζεται να εφιστήσουμε την προσοχή σε κάτι που έκανε

της κας Ολγας Μάντη

http://parents.org.gr/forum/showpost.php?p=2290446&postcount=139